12 ngày hỗn loạn ở Nhà Trắng vì khủng hoảng nhập cư

Tức giận vì tình trạng người nhập cư ồ ạt từ ngả Mexico, Trump đưa ra một loạt quyết sách khiến nhiều người bối rối.

02:00 11/04/2019

Tổng thống Mỹ Donald Trump. Ảnh: AFP.

Đe dọa đóng cửa biên giới phía nam và ra lệnh ngừng viện trợ tới ba quốc gia Trung Mỹ, nhưng khi Tổng thống Donald Trump cân nhắc bước đi tiếp theo để đối phó với cuộc khủng hoảng nhập cư ngày càng nghiêm trọng, ông gặp phải một vấn đề: Bộ trưởng An ninh Nội địa của ông đang công tác châu Âu một tuần.

Bộ trưởng Kirstjen Nielsen tới London, Stockholm và Paris để thảo luận với các đồng minh của Mỹ về chống khủng bố và an ninh mạng. Dù các trợ lý của bà đã thông báo với Nhà Trắng về chuyến đi, Trump vẫn phàn nàn với Nielsen qua điện thoại rằng bà vắng mặt vào lúc vấn đề biên giới đang vượt ngoài tầm kiểm soát, theo các quan chức giấu tên biết về cuộc đối thoại.

Nielsen cắt ngắn chuyến công tác và bay trở về Washington trong một nỗ lực nhằm bảo vệ chiếc ghế của mình. Bà nhanh chóng liên lạc với các cố vấn và quan chức nội các để nhờ họ giúp đỡ về vấn đề nhập cư. Bà ra lệnh cho Cục Hải quan và Biên phòng Mỹ (CBP) triển khai các "chiến dịch tăng cường khẩn cấp", điều 750 sĩ quan đang làm nhiệm vụ khác tới giúp lực lượng biên phòng. Tuy nhiên, mọi nỗ lực đã quá muộn.

Trump một lần nữa chỉ trích Nielsen vì việc bà phản đối yêu cầu của ông rằng Bộ An ninh Nội địa cần khôi phục chính sách chia cắt gia đình nhập cư ở biên giới mà ông cho ngừng hồi mùa hè năm ngoái vì bị phản đối. Các trợ lý cho hay ông đã cân nhắc sa thải Nielsen khi bà trở về.

Cuối cùng, Trump quyết định không đóng cửa biên giới mà thay vào đó chuyển sang "tảo thanh" ban lãnh đạo Bộ An ninh Nội địa. Ông buộc Nielsen từ chức và chỉ định Cục trưởng Hải quan và Biên phòng Kevin McAleenan làm quyền bộ trưởng.

Mục tiêu ông chủ Nhà Trắng hướng tới là khiến Bộ An ninh Nội địa trở nên quyết liệt hơn, nhưng các quan chức chính quyền lại lo ngại Trump sẽ chỉ chọn những người luôn tuân lệnh mà không đấu tranh chống lại các yêu cầu từ Tổng thống.

Sự hỗn loạn vì khủng hoảng nhập cư trong bắt đầu bằng dòng tweet của Tổng thống Trump hôm 29/3 tại khu nghỉ dưỡng Mar-a-Lago, Palm Beach, Florida, khiến cả giới chính trị, quan chức nước ngoài và lãnh đạo doanh nghiệp bất ngờ.

"Nếu Mexico không lập tức chặn tất cả dòng người nhập cư bất hợp pháp vào Mỹ thông qua biên giới phía nam, tôi sẽ đóng cửa... biên giới, hoặc một phần lớn biên giới, vào tuần tới", Trump viết.

Một ngày sau, Trump tuyên bố sẽ ngừng khoản viện trợ 500 triệu USD cho Guatemala, Honduras và El Salvador, ba quốc gia ông cáo buộc phải chịu trách nhiệm cho dòng người di cư.

Những lời đe dọa được đưa ra vài ngày sau khi Bộ An ninh Nội địa thông báo số lượng người bị bắt tại biên giới đã tăng lên hơn 100.000 người trong tháng 3, cao nhất trong hàng chục năm qua.

Bộ trưởng An ninh Nội địa Mỹ Kirstjen Nielsen. Ảnh: AFP.

Sự giận dữ và bối rối nhanh chóng lan rộng trong cộng đồng các nhà vận động hành lang cho các doanh nghiệp lớn nhất nước, bởi các doanh nghiệp này có thể hứng chịu thiệt hại nặng nề khi biên giới Mỹ - Mexico bị đóng cửa. Tại Phòng Thương mại Mỹ, các quan chức đã được báo về việc Nhà Trắng đang cân nhắc các biện pháp quản lý biên giới hiệu quả hơn trước thời điểm Trump đăng tweet.

Cuối tuần, khi Trump dành hai ngày tại khu nghỉ dưỡng, Phòng Thương mại nhận được tin rằng các chủ doanh nghiệp đã bắt đầu những kế hoạch dự phòng khẩn cấp. Ngày 1/4, Neil Bradley, giám đốc chính sách của Phòng Thương mại Mỹ, ra phát ngôn phản đối phương án đóng cửa biên giới.

Ngày hôm sau, lãnh đạo phe đa số tại thượng viện Mitch McConnell cảnh báo đóng cửa biên giới sẽ tạo ra "những tác động khủng khiếp tới nền kinh tế". Thượng nghị sĩ John Cornyn, đã gọi điện thuyết phục Tổng thống Trump cân nhắc lại.

Cornyn cho biết ông cũng lưu ý Tổng thống về những hậu quả tiềm ẩn không thể lường trước được khi đưa ra quyết định quá vội vàng. Trump yêu cầu ông phối hợp với Bộ trưởng Tài chính Steven Mnuchin để có ý tưởng khác.

"Tôi nói với ông ấy rằng tôi rất vui vẻ hợp tác với Tổng thống và chính quyền của ông. Nhưng đóng cửa biên giới không phải giải pháp", Cornyn nhớ lại.

Trong khi đó, Stephen Miller, cố vấn của , lại thuyết phục ông cần cải tổ bộ máy lãnh đạo tại Bộ An ninh Nội địa, cho rằng các quan chức cấp cao như Lee Cissna, giám đốc Cơ quan Di trú và Nhập cư Mỹ, đã chậm chạp trong việc kiềm chế dòng người nhập cư. Miller thậm chí nói một số lãnh đạo Bộ An ninh Nội địa sợ bị ảnh hưởng tới danh tiếng nên không ủng hộ các chương trình nghị sự cứng rắn của Tổng thống.

Nielsen bất ngờ bị cuốn vào một cuộc chiến quyền lực khi đang ở châu Âu. Trên chuyến bay về nước, Nielsen giận dữ vì Trump tuyên bố hủy viện trợ tới ba nước Trung Mỹ một ngày sau khi bà thông báo về gói các biện pháp an ninh biên giới mới với Guatemala, Honduras và El Salvador.

Ngày 4/4, Trump đột ngột đảo ngược những lời đe dọa về đóng cửa biên giới, tuyên bố trước phóng viên rằng ông tin Mexico đang có chuyển biến trong nỗ lực ngăn chặn dòng người di cư từ Trung Mỹ và ông sẽ cho họ thời hạn một năm.

Nhưng tối hôm đó, Nhà Trắng rút lại quyết định đề cử Ronald Vitiello, cựu quan chức CBP, làm lãnh đạo Cơ quan Di trú và Hải quan Mỹ (ICE), mà không có sự tham gia của Nielsen.

Động thái trên bất ngờ đến nỗi các quan chức ban đầu còn cho rằng đây là một nhầm lẫn. Một ngày sau, Trump khẳng định ông muốn đi theo phương hướng "cứng rắn hơn".

Ngày 7/4, Trump triệu Nielsen tới Nhà Trắng, yêu cầu bà từ chức. Trump nói bà có thể tiếp tục làm việc trong chính quyền ở vị trí khác. Tuy nhiên, Nielsen không hứng thú, các quan chức chính quyền cho hay.

Hành động ngày càng thất thường của Tổng thống Trump 12 ngày qua đã khiến các quan chức hàng đầu thuộc đảng Cộng hòa, giới kinh tế cũng như các lãnh đạo nước ngoài lo lắng. Họ sợ rằng những phản ứng cảm tính của ông có thể khiến vấn đề ở biên giới thêm trầm trọng, ảnh hưởng tới kinh tế Mỹ và làm suy yếu an ninh quốc gia.

Tại hôm 9/4, Trump nhắc lại các chỉ trích nhằm vào đảng Dân chủ, bên đã bác bỏ những đề xuất lập pháp của ông nhằm đẩy nhanh quá trình trục xuất người nhập cư trái phép và xây tường biên giới. Các tòa án liên bang, bên chặn một số hành động của chính quyền Trump, cũng trở thành mục tiêu bị lên án.

Tuần qua, một thẩm phán liên bang đã chặn một chương trình yêu cầu người di cư Trung Mỹ phải chờ ở Mexico trong lúc đơn xin tị nạn của họ được xử lý. Thư ký báo chí Nhà Trắng Sarah Sanders cho biết chính quyền sẽ kháng cáo phán quyết.

Một gia đình nhập cư trèo qua hàng rào ở biên giới Mỹ - Mexico hồi cuối tháng 11 năm ngoái. Ảnh: AFP.

Nguồn: VnExpress.net