16 ngày Biden bị 'trói tay'

Quá trình chuyển giao quyền lực chỉ diễn ra sau khi lãnh đạo GSA cảm thấy nỗ lực thách thức bầu cử của Tổng thống Trump khó thành công.

23:30 26/11/2020

Hai tuần sau khi Joe Biden được dự đoán chiến thắng bầu cử tổng thống, Giám đốc Cơ quan Dịch vụ Công (GSA) Emily Murphy cuối cùng cũng sẵn sàng để bắt đầu quá trình chuyển giao quyền lực.

Hôm đó là vào ngày 20/11, các vụ kiện thách thức kết quả bầu cử của Tổng thống Donald Trump vẫn không đi đến đâu. Georgia sắp xác nhận kết quả kiểm phiếu lại với phần thắng nghiêng về Biden. Cả Michigan và Pennsylvania cũng đều bước vào những công đoạn cuối xác nhận kết quả bầu cử.

Vậy nên, các quan chức GSA ra điều kiện với Nhà Trắng rằng nếu Michigan và Pennsylvania xác nhận kết quả bầu cử như dự đoán, Giám đốc Murphy sẽ chính thức cấp phép xúc tiến quá trình chuyển giao quyền lực cho Tổng thống đắc cử Biden, theo các nguồn tin am hiểu vấn đề.

Đây là động thái mà theo nhiều người nên diễn ra từ lâu và việc trì hoãn nó sẽ tạo ra không ít hệ lụy về an ninh quốc gia và y tế, trong bối cảnh đại dịch Covid-19 đang tiếp tục tấn công mạnh mẽ nước Mỹ.

Thông điệp tới Nhà Trắng hôm 20/11 là tiền đề dẫn tới quyết định cuối cùng của Murphy gửi thư cho Biden vào ngày 23/11 thông báo ông có thể xúc tiến quá trình chuyển giao quyền lực. Song song với đó là một nỗ lực ở Cánh Tây Nhà Trắng nhằm chuẩn bị cho chính quyền Trump thừa nhận thất bại lần đầu tiên, điều mà Tổng thống đã từ chối chấp nhận.

Trong 16 ngày kể từ khi truyền thông bắt đầu gọi tên Biden là người thắng cử đến khi Murphy gửi thư cho cựu phó tổng thống Mỹ tối 23/11, Trump chưa bao giờ trực tiếp nói với giám đốc GSA phải ngăn quá trình chuyển giao quyền lực. Tuy nhiên, ông khiến tất cả mọi người đều hiểu ý định của mình thông qua hàng loạt dòng tweet phản đối kết quả bầu cử.

Trong bức thư, giải thích về quyết định của mình, Murphy cho biết bà không chịu bất kỳ áp lực nào từ . Nhưng chỉ vài phút sau khi Murphy gửi thư đến Biden, Trump dường như muốn làm suy yếu tuyên bố đó bằng dòng tweet khẳng định ông đã "khuyên Emily" bắt đầu quá trình chuyển giao quyền lực.

Một nguồn tin thân cận với Murphy phủ nhận việc bà và Tổng thống Trump có bất kỳ giao tiếp trực tiếp nào.

Bên trong Nhà Trắng, nhiều luật sư cùng các cố vấn liên tục ra vào Phòng Bầu dục và nói chuyện với Tổng thống Trump qua điện thoại, cố gắng thuyết phục ông cho phép quá trình chuyển giao quyền lực diễn ra, theo một nguồn tin am hiểu vấn đề.

Cố vấn Nhà Trắng Pat Cipollone và chánh văn phòng Mark Meadows cùng hai luật sư bên ngoài là Jay Sekulow và Rudy Giuliani đã thảo luận với Tổng thống Trump về kế hoạch tương lai.

Sau bức thư của Murphy, Trump đã ca ngợi bà trên Twitter nhưng không quên giành công vì đã đề xuất bắt đầu quá trình chuyển giao quyền lực. Ông cảm ơn Murphy vì "sự cống hiến kiên định và lòng trung thành của bà đối với đất nước".

Theo một nguồn tin, Murphy đã "sốc" trước dòng tweet của Trump.

Biden được các hãng truyền thông lớn dự đoán đắc cử vào ngày 7/11 sau khi số phiếu ông dẫn trước đối thủ Donald Trump ở Pennsylvania tăng lên hơn 30.000. Điều này đồng nghĩa Trump chỉ có thể vượt qua Biden nếu lật ngược được kết quả ở hàng loạt bang, một kịch bản bất khả thi.

Nhưng Trump từ chối nhận thua, thay vào đó, ông cáo buộc bầu cử có gian lận trên diện rộng. Ông tuyên bố sẽ khởi kiện nhằm thay đổi kết quả.

Đến tối 9/11, Murphy vẫn đứng về phía Trump, thách thức kết quả bầu cử. Bà từ chối ký cho phép bắt đầu quá trình chuyển giao quyền lực. Một phát ngôn viên GSA cho hay Murphy sẽ hành động dựa trên tiền lệ cuộc kiểm phiếu lại năm 2000 giữa George H. W. Bush và Al Gore, nơi kết quả cuối cùng được định đoạt tại tòa án.

Nhưng lời giải thích này không đủ thuyết phục các đảng viên Dân chủ bởi rõ ràng diễn biến cuộc bầu cử năm 2020 khác hoàn toàn năm 2000, khi thắng thua chỉ được quyết định bởi vài trăm phiếu ở Florida và nhờ một cuộc kiểm phiếu lại tại Tòa án Tối cao.

Việc không thể bắt đầu chuyển giao quyền lực mang tới nhiều hệ lụy. Đội ngũ của Biden không thể thảo luận với các cơ quan chính phủ và tiếp cận những thông tin quan trọng về Covid-19 hay kế hoạch phân phối vaccine. Biden cũng không được phép nhận bản báo cáo mật hàng ngày của tổng thống, chứa những thông tin tình báo mới nhất.

Hạ nghị sĩ Dân chủ bang New Jersey Bill Pascrell và Dana Titus từ bang Nevada đã gửi thư cho Murphy yêu cầu bà tổ chức một cuộc họp để giải thích ngắn gọn vì sao có sự chậm trễ trong khâu chuyển giao quyền lực. Đây chỉ là bức thư đầu tiên trong hàng loạt thư mà đảng Dân chủ gửi tới Murphy.

Bức thư không nhận được hồi âm nhưng Murphy đã liên hệ với một nhà lập pháp đảng Dân chủ là Hạ nghị sĩ Mike Quigley của Illinois, chủ tịch ủy ban giám sát GSA, theo các nguồn tin am hiểu vấn đề.

Nguồn tin tiết lộ Murphy và Quigley đã thảo luận về quy trình chuyển giao quyền lực và lý do bà vẫn chờ đợi. Quigley khích lệ Murphy nhanh chóng xúc tiến công việc.

Trong lúc đó, đội ngũ của Biden và các đảng viên Dân chủ tại Quốc hội rơi vào tình huống khó khăn.

Đội ngũ của Biden đe dọa sẽ có hành động pháp lý đối với GSA và các nghị sĩ đảng Dân chủ tuyên bố sẽ triệu tập Murphy ra điều trần nếu bà không thể giải thích lý do trì hoãn chuyển giao quyền lực. Nhưng cả hai bên đều lo sợ rằng một cuộc chiến pháp lý sẽ khiến Biden càng xa rời mục tiêu ban đầu hơn.

Vậy nên, họ mở một chiến dịch viết thư, yêu cầu Murphy giải thích, cáo buộc bà không hoàn thành nghĩa vụ hiến pháp của mình. Biden cảnh báo "sẽ có thêm nhiều người phải chết" nếu thiếu vắng sự phối hợp trong việc lập kế hoạch chống Covid-19.

Murphy không nhận được nhiều sự bảo vệ từ các nghị sĩ đảng Cộng hòa. Dù vậy, bà vẫn từ chối công nhận Biden đắc cử và không lên tiếng phản đối những nỗ lực của Tổng thống Trump nhằm công kích cuộc bầu cử.

Khoảng một tuần trước, Murphy bắt đầu ngả dần về hướng cân nhắc cho phép quá trình chuyển giao quyền lực diễn ra khi chiến dịch Trump bị thua và từ bỏ 9 vụ kiện thách thức chiến thắng của Biden chỉ trong một ngày.

Nhưng sự trì hoãn vẫn không có dấu hiệu chấm dứt khi đội ngũ của Trump thề sẽ tiếp tục đấu tranh tại tòa, khẳng định vẫn có thể lật ngược kết quả bầu cử ở nhiều bang.

Song họ tiếp tục để thua trong các vụ kiện này và các bang chủ chốt dần đưa ra xác nhận kết quả.

Hôm 20/11, bang Georgia xác nhận chiến thắng giành cho Biden sau một cuộc kiểm phiếu lại bằng tay.

Michigan và Pennsylvania chuẩn bị làm điều tương tự vào ngày 23 hoặc 24/11, tạo cơ sở để Murphy quyết định cho khởi động quá trình chuyển giao quyền lực sau khi đã đợi hai tuần.

Sáng 23/11, các nguồn tin thân cận với Murphy tin rằng quá trình chuyển giao quyền lực sắp diễn ra. Đến 16h30, Michigan bắt đầu bỏ phiếu thông qua việc xác nhận kết quả bầu cử.

Hơn một giờ sau khi Michigan xác nhận kết quả, Murphy gửi thư cho Biden thông báo ông có thể bắt đầu quá trình.

Bức thư không đề cập tới Biden với tư cách tổng thống đắc cử cũng như không nói rõ ràng rằng bà đang cấp xác nhận chuyển giao quyền lực. Tuy nhiên, nó cho phép Biden tiếp cận 6,3 triệu USD quỹ của chính phủ được cấp theo luật, chấm dứt 16 ngày bế tắc giữa GSA và tổng thống đắc cử.

Vũ Hoàng (Theo CNN)