5 điểm đáng chú ý trong chuyến công du châu Á của ông Trump

Vấn đề Triều Tiên, căng thẳng với Trung Quốc, sự hiện diện của Mỹ tại khu vực là những điểm thu hút chú ý khi ông Trump đến châu Á.

13:00 05/11/2017

Tổng thống Mỹ Donald Trump. Ảnh: AFP.

Tổng thống Mỹ Donald Trump ngày 3/11 thăm bang Hawaii trước khi thực hiện chuyến viếng thăm 5 nước châu Á kéo dài tới ngày 14/11, đến Nhật Bản, Hàn Quốc, Trung Quốc, Việt Nam và Philippines. Có 5 điểm đáng chú ý trong chuyến công du châu Á lần này của Trump, theo Nikkei Asian Review.

Khủng hoảng Triều Tiên

Triều Tiên sẽ là vấn đề cấp bách nhất vì nước này đang tiến gần hơn đến việc sở hữu tên lửa gắn đầu đạn hạt nhân có khả năng vươn đến lục địa Mỹ. Theo Cố vấn An ninh Quốc gia Mỹ H.R. McMaster, trong chuyến công du châu Á, Trump sẽ nói với các lãnh đạo khu vực rằng thế giới "đang cạn kiệt thời gian ứng phó với Triều Tiên và sẽ yêu cầu tất cả nước hành động nhiều hơn".

Mục tiêu của Trump là thuyết phục Seoul và Bắc Kinh ủng hộ kế hoạch của ông nhằm gây áp lực, buộc Bình Nhưỡng từ bỏ tham vọng hạt nhân. Tuy nhiên, Tổng thống Hàn Quốc Moon Jae-in lo ngại về cách tiếp cận cứng rắn của Trump đối với Triều Tiên. Trung Quốc cũng phản đối một lệnh cấm vận dầu đối với Triều Tiên và cũng không muốn một cuộc chiến tranh phủ đầu nổ ra vì lo ngại về nguy cơ bất ổn lớn trên bán đảo Triều Tiên.

Thương mại

Giảm bất cân đối thương mại của Mỹ với các nền kinh tế lớn  châu Á là ưu tiên hàng đầu của Trump. Ông nói rằng Mỹ sẽ đàm phán thương mại với riêng từng nước khi ông rút Mỹ ra khỏi Hiệp định Đối tác xuyên Thái Bình Dương (TPP).

Vì vậy, ông nhiều khả năng yêu cầu Nhật Bản mở cửa thị trường cho thịt bò và ôtô Mỹ. Tại Hàn Quốc, ông có thể thúc giục sửa đổi hiệp định tự do thương mại song phương có hiệu lực cách đây 5 năm vì ông cho rằng nó "quá bất lợi cho Mỹ và quá tốt cho Hàn Quốc".

Tại Trung Quốc, ông Trump có thể đạt được các thỏa thuận thương mại trị giá hàng tỷ USD.

"Trung Quốc tìm cách sử dụng các lễ ký kết thỏa thuận thương mại để khiến Mỹ giảm áp lực trong việc đòi hỏi Trung Quốc mở rộng thị trường cho hàng hóa Mỹ và cải cách cấu trúc nền kinh tế", Ryan Hass, nhà phân tích từ Viện Brookings Institution ở Washington, nói.

Lịch trình công du châu Á của Tổng thống Mỹ Trump. Ảnh: Đồ họa: Việt Chung (Click vào hình để xem chi tiết).

Căng thẳng với Trung Quốc

Trong cuộc hội đàm với Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình ở Bắc Kinh, ông Trump sẽ thảo luận các chủ đề như Triều Tiên, vấn đề Biển Đông và cuộc khủng hoảng lạm dụng thuốc giảm đau gây ra 150 cái chết mỗi ngày ở Mỹ mà Trump cho rằng một phần do nguồn cung các thuốc giảm đau nhóm opioid giá rẻ từ Trung Quốc.

"Mục tiêu của ông Tập là để cho rời Bắc Kinh với cảm giác hài lòng rằng ông được tiếp đón trọng thị", nhà phân tích Ryan Hass nói. Vì vậy, Hass cho rằng chuyến thăm Trung Quốc của ông Trump sẽ thiên về tính biểu tượng hơn là thực chất.

"Ông Tập sẽ đón nhận chuyến viếng thăm cấp nhà nước của với vị thế mạnh sau khi vừa củng cố quyền lực tại đại hội đảng Cộng sản Trung Quốc", Hass nói.

Mỹ cho rằng thuốc giảm đau nhóm opioid do Trung Quốc sản xuất đang tràn ngập trên thị trường Mỹ, góp phần làm trầm trọng thêm nạn lạm dụng thuốc giảm đau ở Mỹ. "Tôi sẽ gặp ông Tập ở Trung Quốc và tôi sẽ đề cập vấn đề này như một ưu tiên hàng đầu", ông Trump nói.

Trái với suy nghĩ của Mỹ, Wei Xiaojun, Phó Tổng thư kí Ủy ban kiểm soát ma túy quốc gia Trung Quốc hôm 3/11 nhấn mạnh không có bằng chứng đầy đủ để nói rằng phần lớn thuốc giảm đau nhóm opioid ở Mỹ đến từ Trung Quốc.

Tình bạn Trump - Abe

Thủ tướng Nhật Bản Shinzo Abe có mối quan hệ thân thiết với . Ông được mô tả trong tít của một bài báo trên New York Times là "người bầu bạn qua điện thoại của Trump trong khủng hoảng Triều Tiên", vì hai người thường xuyên điện đàm với nhau.

Trong chuyến thăm Mỹ hồi tháng hai, ông Abe được ông Trump đưa đi chơi golf ở Florida và ông Abe cũng mời ông Trump chơi golf gần Tokyo hôm 5/11. Ông dự kiến mời nghệ sĩ hài Pikotaro, chủ nhân của ca khúc Pen-Pineapple-Apple-Pen (Bút dứa bút táo) từng gây sốt mạng đến biểu diễn trong buổi ăn tối với ông Trump.

Tuy nhiên, một số chuyên gia cho rằng ông Abe cần đảm nhận vai trò lãnh đạo trong khu vực thay vì làm "cấp phó" cho ông Trump.

"Bằng cách thúc đẩy một TPP không có Mỹ, chính quyền của ông Abe đang đi đúng hướng. Nhật Bản cần làm nhiều hơn nữa", Robert Dujarric, giám đốc Viện Nghiên cứu châu Á đương đại ở Đại học Temple, Tokyo, nói.

Sự hiện diện của Mỹ ở châu Á

Theo Nhà Trắng, một phần của sứ mệnh của Trump trong chuyến công du lần này là tái khẳng định vai trò lãnh đạo của Mỹ trong nỗ lực thúc đẩy một khu vực Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương tự do và rộng mở. Trump dự kiến trình bày tầm nhìn của Mỹ về vấn đề này tại hội nghị cấp cao của Diễn đàn Hợp tác Kinh tế châu Á - Thái Bình Dương ở Việt Nam và sẽ tổ chức các cuộc hội đàm cấp cao với các nước ASEAN tại Manila, Philippines.

Rana Mitter, giáo sư về lịch sử và chính trị Trung Quốc hiện đại tại Đại học Oxford, cho rằng bài phát biểu của ông Trump tại APEC sẽ được phân tích kỹ lưỡng để xem liệu ông có đưa ra một tuyên bố rõ ràng và mạch lạc về cam kết của Mỹ đối với khu vực hay không.

Trong những ngày qua, thông tin Tổng thống Mỹ không tham dự hội nghị cấp cao Đông Á ở Philippines ngày 14/11 đã đặt ra những nghi ngờ về cam kết của ông đối với châu Á. Tuy nhiên, vào phút chót, ông đã quyết định ở lại Philippines thêm một ngày để dự hội nghị này.

"Việc đổi ý này cho chúng ta thấy điều rất quan trọng: đang ngày đặt ưu tiên cao cho châu Á", Ernest Bower, cố vấn cao cấp của Chương trình Đông Nam Á tại Trung tâm Nghiên cứu Chiến lược và Quốc tế, nhận xét.