Bài thi quốc tịch Mỹ sắp thay đổi, người yếu tiếng Anh gặp khó

Bài thi quốc tịch Mỹ đang được cập nhật, và một số người nhập cư cũng như tổ chức ủng hộ nhập cư đang lo ngại rằng những thay đổi này sẽ gây khó khăn cho người yếu tiếng Anh, theo AP hôm Thứ Ba, 4 Tháng Bảy.

23:31 06/07/2023

Thi quốc tịch là một trong những bước cuối cùng để người nhập cư trở thành công dân Mỹ – một tiến trình dài nhiều tháng, đòi hỏi định cư nhiều năm mới được nộp đơn.

Nhiều người nhập cư hiện vẫn lo sợ sau khi chính quyền cựu Tổng Thống Donald Trump (Cộng Hòa) thay đổi bài thi quốc tịch năm 2020, làm cho bài thi dài hơn và khó hơn. Chỉ trong vòng vài tháng, Tổng Thống Joe Biden nhậm chức và ký sắc lệnh nhằm loại bỏ rào cản đối với việc nhập quốc tịch Mỹ. Với sắc lệnh của vị tổng thống Dân Chủ, bài thi quốc tịch được trả về như cũ, được cập nhật năm 2008.

Tháng Mười Hai năm ngoái, Sở Di Trú USCIS loan báo bài thi quốc tịch tới thời hạn cập nhật sau 15 năm. Theo dự trù, bài thi mới được áp dụng cuối năm sau.

USCIS đề nghị thêm phần “speaking” (nói) vô bài thi mới để đánh giá trình độ tiếng Anh. Chẳng hạn, nhân viên USCIS đưa ra hình ảnh về hoạt động hằng ngày, thời tiết hoặc thức ăn, và yêu cầu người thi nói về hình ảnh đó.

Trong bài thi hiện tại, nhân viên USCIS đánh giá kỹ năng nói bằng cách hỏi vài câu hỏi về cá nhân mà người thi đã trả lời trong giấy tờ.

“Với tôi, tôi nghĩ nhìn và nói về hình ảnh sẽ khó hơn,” cô Heaven Mehreta, người Ethiopia nhập cư Mỹ cách đây 10 năm, thi đậu quốc tịch hồi Tháng Năm và trở thành công dân Mỹ hồi Tháng Sáu.

Cô Mehreta, 32 tuổi, cho hay cô học lúc đã lớn sau khi tới Mỹ và thấy rất khó phát âm. Cô lo ngại rằng thêm phần “speaking” dựa trên hình ảnh, chứ không hỏi về cá nhân, sẽ làm tăng phần khó cho bài thi đối với những người như cô.

Theo một thay đổi khác mà USCIS đề nghị, phần thi về lịch sử và chính phủ Mỹ sẽ là thi trắc nghiệm (multiple-choice), chứ không phải trả lời ngắn bằng miệng như hiện nay.

Qua ví dụ trên mạng, ông Bill Bliss, người viết sách về thi quốc tịch ở Massachusetts, giải thích bài thi này sẽ khó hơn ra sao vì đòi hỏi người thi có kiến thức rộng hơn.

Chẳng hạn, theo ông Bliss, trong bài thi hiện nay, khi nhân viên USCIS yêu cầu nêu tên một cuộc chiến mà Hoa Kỳ tham gia vào những năm 1900, người thi chỉ cần nói một trong năm câu trả lời được chấp nhận – Đệ Nhất Thế Chiến, Đệ Nhị Thế Chiến, Chiến Tranh Triều Tiên, Chiến Tranh Việt Nam hoặc Chiến Tranh Vùng Vịnh – là đúng.

Nhưng trong bài thi mới, người thi sẽ phải đọc câu hỏi đó và chọn câu trả lời đúng trong số bốn câu trả lời sau:

A. Nội Chiến

B. Chiến Tranh Mexico-Mỹ

C. Chiến Tranh Triều Tiên

D. Chiến Tranh Tây Ban Nha-Mỹ

Theo ông Bliis, người thi phải biết toàn bộ năm cuộc chiến Mỹ tham gia những 1900 mới chọn được câu trả lời đúng, mà như vậy, họ phải có “trình độ ngôn ngữ và kỹ năng làm bài thi cao hơn nhiều.”

Hiện tại, người thi phải trả lời đúng sáu trong số 10 câu hỏi thì mới đậu quốc tịch. Mười câu hỏi này được chọn từ bộ đề thi gồm 100 câu. Người thi không được báo trước sẽ bị hỏi những câu nào, nhưng có quyền xem và học trước 100 câu này.

Bà Lynne Weintraub, điều phối viên về quốc tịch tại trung tâm dạy tiếng Anh là ngôn ngữ thứ hai (ESL) ở Massachusetts, cho rằng thi trắc nghiệm sẽ khó hơn đối với người yếu tiếng Anh, gồm người tị nạn, người nhập cư cao niên và người khuyết tật.

“Chúng tôi có nhiều học viên là người tị nạn, và họ là công dân quốc gia bị chiến tranh tàn phá và có lẽ không được học hành tới nơi tới chốn hoặc thậm chí không được đi học,” bà Michelle Perrott, điều phối viên về quốc tịch tại trường College of Continuing Education của Học Khu Đại Học Cộng Đồng San Diego ở California, nói. “Đọc và viết sẽ khó hơn nếu ai không biết cách đọc và viết bằng ngôn ngữ chính của mình. Đó là nỗi lo lớn của tôi về phần thi trắc nghiệm; phải đọc nhiều lắm.”

Trong thông báo Tháng Mười Hai năm ngoái, USCIS cho hay những thay đổi mà họ đề nghị “phản ảnh cách soạn bài thi tốt nhất” và sẽ giúp bài thi quốc tịch phù hợp với tiêu chuẩn.

Theo luật liên bang, hầu như tất cả người thi quốc tịch đều phải chứng tỏ hiểu biết tiếng Anh, gồm kỹ năng nói, đọc và viết câu đơn giản, cũng như chứng tỏ hiểu biểu lịch sử và chính phủ Mỹ.

USCIS loan báo họ sẽ cho thi thử bài thi mới khắp nước Mỹ năm nay và có thể lấy ý kiến công chúng. Sau đó, nhóm chuyên gia bên ngoài – về lĩnh vực học ngôn ngữ và làm bài thi – sẽ đánh giá kết quả thử nghiệm và đề nghị cách tốt nhất áp dụng bài thi mới, có thể cuối năm sau.

Hiện tại, bài thi quốc tịch Mỹ dễ hơn quốc gia Tây phương khác, như Đức, Canada và Anh, theo bà Sara Goodman, giáo sư khoa học chính trị đại học University of California, Irvine.

Hơn 1 triệu người nhập quốc tịch Mỹ trong năm tài chính 2022 (từ 1 Tháng Mười, 2021, tới 30 Tháng Chín, 2022), một trong những con số cao nhất từ khi USCIS lưu dữ liệu năm 1907, theo phúc trình USCIS công bố Tháng Mười Hai năm ngoái. (Th.Long) [qd]