Bi hài chuyện đi mua nhà định cư Mỹ

Ý định mua nhà của con gái tôi đã có từ mùa hè năm trước trong một bối cảnh nhà đất Mỹ đang rẻ dần, làm hành trình mua nhà như dài ra… Thế nhưng lần này, nhu cầu có một căn nhà riêng của vợ chồng trẻ người Việt Nam đã trở nên cấp thiết, khi chúng đã có công ăn việc làm ổn định.

06:00 27/04/2018

 Cái tổ ấm chỉ có hai phòng ngủ trở nên chật hẹp hơn khi phải đeo thêm thằng em trai đang du học và bố mẹ thường xuyên qua chơi. Với tôi, đây cũng là cơ hội để hiểu hơn về một khía cạnh của  định cư Mỹ mà nghề kiến trúc của tôi đang thôi thúc muốn biết.

Hành trình đi mua nhà nhập cư Hoa Kỳ

Điều thuận lợi đầu tiên của chúng tôi là nước Mỹ đang ở trong cơn suy thoái về kinh tế, hàng loạt bi kịch xã hội xảy ra khiến cho bức tranh mua bán nhà đất trở nên rất ảm đạm. Số lượng người thất nghiệp kéo theo bao hệ luỵ như bị xiết nhà, bán nhà trả nợ, bán nhà lớn mua nhà nhỏ hơn v.v. khiến cho người bán thì nhiều mà người mua thì thưa thớt.

Khác hẳn ở Việt Nam, việc mua nhà nhập cư Mỹ được một xã hội hỗ trợ tối đa từ hệ thống thông tin và dịch vụ. Ở Mỹ, nếu việc tìm nhà bán rao trên báo xem chừng không còn hợp thời trang nữa, ta có thể “sợt” trên mạng theo nhu cầu. Có thể tìm ở những trang web địa ốc, sau đó chỉ cần một cú điện thoại là có thể sắp một lịch hẹn với người môi giới (ở đây gọi là realtor) giúp ta đi xem nhà.

“Chúng tôi cần một căn nhà có ba phòng ngủ trở lên, với càng nhiều nhà vệ sinh càng tốt, có hàng xóm tốt, gần trường học, gần trung tâm mua bán v.v.” là yêu cầu chúng tôi thường đưa ra và chúng cũng hội tụ các tiêu chí chúng tôi muốn chọn giữa một thị trường mênh mông về giá cả và chủng loại nhà.

Ở nước Mỹ này, việc sử dụng “realtor” hay nói theo tiếng Việt là nhà môi giới, là một cách làm bắt buộc để đưa việc mua bán bất động sản trở thành một hoạt động hợp pháp, đúng luật, tránh được nhiều sai sót cũng như những mâu thuẫn đáng tiếc trong chuyện mua bán. Nói nôm na là người mua và người bán sẽ không bao giờ gặp nhau trước khi ngôi nhà được trao tay. Công ty buôn bán nhà có rất nhiều người realtor để giúp dẫn khách đi đến những căn nhà mà người ta muốn tìm.

Để có thể bắt đầu dịch vụ, realtor sẽ yêu cầu người mua ký hàng loạt các loại giấy tờ ràng buộc trách nhiệm để từ đó, dịch vụ sẽ chỉ qua tay một người này. Quả thật, họ là những người kiên nhẫn số một thế giới khi sẵn sàng đưa ta đi hàng chục căn nhà mà không một lời thở than. Họ sẽ phải liên lạc với người chủ ngôi nhà hiện đang còn ở nhưng muốn bán để sắp xếp cho mình đến xem. Lúc đó chủ nhà sẽ kéo nhau đi chỗ khác trong vòng vài giờ để cho người mua tha hồ ngắm nghía, tìm hiểu.

Ở đây, phải hiểu là “realtor” là người giúp người đi mua nhà theo giá tốt nhất và đạo đức nghề nghiệp của họ là như thế. Về nguyên tắc không có chuyện ăn hai đầu. Tuy nhiên, chúng tôi cũng thấy không ít bi kịch khi xảy ra chuyện cơm không lành canh không ngọt giữa những mối quan hệ này.

Lý tưởng nhất là đến những căn nhà chủ nhà vẫn còn đang ở, có nhu cầu bán để mua nhà khác to hơn hoặc nhỏ hơn. Phải nói, chúng tôi thán phục hầu hết chủ nhân của các căn nhà chúng tôi đến về việc họ chăm sóc ngôi nhà. Dù họ làm nghề gì, tuổi tác ra sao thì không gian sống của họ đã nói lên một nền văn hoá đồng đều ở hầu hết tầng lớp có nhà loại này. Những phòng salon bài trí trang nhã, những khu vườn trồng hoa, hoặc một căn hầm với một không gian “home theater” (rạp hát tại nhà) ấm cúng cùng những giàn loa và vách tường hút âm, những quầy bar và một khu bếp ấm áp.

Tâm trạng chúng tôi, những người đi mua nhà thay đổi lúc lên lúc xuống tuỳ theo hoàn cảnh của từng ngôi nhà và chủ nhân của nó. Khi biết được chủ nhân buộc phải bán nhanh ngôi nhà (short sale) thì chúng tôi hiểu ngôi nhà này đang sống trong tâm trạng u ám, cho nên dù giá rất rẻ, chúng tôi cũng cảm thấy không an tâm lắm. Nhưng khi đến một ngôi nhà với những sân vườn cảnh quan hấp dẫn, thì một viễn cảnh sống động của một sinh hoạt gia đình lại hiện ra trước mắt mình đem đến một tâm trạng phấn khích. Cứ như thế, hết nhà này đến nhà khác cuốn hút chúng tôi đi hoài không biết mệt.

Nhà ở Minnesota có một đặc điểm là có hầm. Nghe nói nguyên nhân là vùng này hay có lốc xoáy, việc làm hầm trú ẩn là nhằm cho mục đích này. Nhưng dường như, căn hầm lại là nơi sinh hoạt gia đình ấm cúng đối với cư dân vùng này. Hầm nhiệt độ bao giờ cũng thấp hơn ở trên tầng trên, nhưng đa số họ bố trí không gian sinh hoạt bên dưới. Hầm là nơi chứa hệ thống bơm, điện lạnh, sưởi, và giặt, cũng là nơi dành cho chủ nhân xây dựng cho mình một không gian riêng biệt để làm việc văn phòng hay kho xưởng cho những công việc tẳn mẳn của mình.

Riêng chúng tôi đi tìm những căn nhà có hầm nhưng phải “walk out” được, nghĩa là phải bước ra ngoài được vì đa phần những loại hầm như vậy sẽ nằm ở triền đồi và liên thông với những sân vườn tuyệt đẹp. Nói về luật nhà ở, phòng ngủ dưới hầm không phải ra sao cũng được mà phải chịu một quy định là phải có cửa trèo ra được vì lý do an toàn. Nếu không thoả điều kiện này, việc công nhận số phòng ngủ trong mua bán sẽ không hợp pháp.

Nói tóm lại, trong một thời gian ngắn đi xem nhà, chúng tôi đã nghiệm ra nhiều điều thú vị trong đời sống, sinh hoạt xã hội và những quy định của luật pháp, nhằm bảo vệ môi trường sống cũng như môi trường mua bán bất động sản khi định cư Mỹ. Nó ăn khớp với cuộc sống của người dân Mỹ, nó vừa bảo vệ vừa ràng buộc con người, biến con người sống trong đó và những điều kiện sống trở thành một bộ phận không thể tách rời nhau. Mọi thứ đều có cái giá phải trả cho nó một cách tương xứng. Cũng như bao người Việt khác, nhìn sang nước Mỹ, so sánh với những tiềm năng kinh doanh bất động sản ở Việt Nam như một sự kích thích trí tưởng tượng cho một cơ hội tốt. Khi hiểu ra thì thấy có vài chữ “nhưng”…

Cân nhắc kỹ trước khi mua

Theo một công ty kinh doanh dịch vụ lữ hành tại Việt Nam, ở Mỹ, vì chính sách thuế rất nặng và chống đầu cơ, hằng năm khách hàng phải trả một khoản thuế trên giá trị BĐS đang sở hữu với mức khoảng từ 1% đến 3% tùy theo từng tiểu bang. Như vậy, với một căn nhà khoảng 200.000 USD, người mua nhà phải đóng thuế từ 2.000 USD đến 6.000 USD/năm. Khoản tiền này phải đóng hằng năm hoặc sẽ được giảm nếu người mua tới tuổi hưu trí. Với người sinh sống tại Mỹ, khoản thuế này sẽ được tính gộp vào tổng mức thuế cá nhân hằng năm để quyết toán thuế thu nhập cá nhân. Do mức thuế này, người mua cần cân nhắc sẽ đầu tư hay không.

Đầu tư chui, chuyển ngân lậu

Ông Hồ Hữu Hạnh, Giám đốc Ngân hàng Nhà nước chi nhánh TPHCM, cho biết theo quy định, người đi du lịch chỉ được mang không quá 7.000 USD tiền mặt. Một cá nhân không thể mang theo vài trăm ngàn USD để có thể mua nhà ở Mỹ. Tuy nhiên, có thể họ nhờ thân nhân đặt mua và tìm cách trả lại cho người thân. Còn Cục trưởng Cục Đầu tư nước ngoài Bộ Kế hoạch-Đầu tư, ông Phan Hữu Thắng, cho biết cá nhân được phép đầu tư ra nước ngoài nhưng một căn nhà không được xem là một dự án nên không thể áp theo quy định đầu tư ra nước ngoài để có thể chuyển tiền mua nhà.

Đại diện những nơi chúng tôi tiếp xúc có giới thiệu về tư vấn và môi giới mua nhà định cư Mỹ đều cho biết họ sẽ làm hộ thủ tục chuyển tiền thông qua các dịch vụ “đen”. Cụ thể, khách hàng có nhu cầu sẽ được giới thiệu đến một số tiệm vàng lớn ở trung tâm TP, từ đó nhờ các đơn vị này chuyển hộ tiền mua nhà ra nước ngoài. Thông thường, các tiệm vàng này sẽ giữ lại khoản tiền thường là bằng vàng hoặc USD ở tại Việt Nam, sau đó bắn tin cho các cơ sở chân rết ở Mỹ chi trả số tiền trên. Có thể xem dịch vụ này là hình thức chuyển ngân lậu, do đó sẽ có rủi ro.