Cấp bằng lái xe cho những người thay đổi danh tính trái phép, Tổng thống Trump vào cuộc

Quyết định cung cấp bằng lái xe cho dân nhập cư trái phép tại đây từng được bàn luật rất gay cấn, và phải mất hơn một thập kỷ để quyết định đó được thông qua. Các nhà phê bình vẫn tiếp tục tranh luận rằng hành động này giúp hợp pháp hóa việc nhập cư trái phép, và chưa có ai chắc chắn trong tương lai sẽ phải đối mặt với những thử thách mới nào đến từ sự quản lý của Tổng thống Trump.

22:35 23/04/2017

Leticia Aceves luôn nhớ nỗi sợ hãi khi lần đầu được lái xe một mình.

Lúc đó, bà đang mang thai và sống tại đất nước này một cách trái phép mà không có bằng lái xe, chỉ biết đôi chút tiếng Anh hay luật giao thông tại California. Bà có lịch hẹn với bác sĩ, nên đã lái chiếc xe Volkswagen của mình trên các phố phụ và tránh đường cao tốc 49 – trục đường chính của thị trấn với hi vọng có thể làm giảm nguy cơ bị cảnh sát giao thông gọi tấp vào lề đường.

“Tôi đã run rẩy suốt đoạn đường từ nhà đến gặp bác sĩ,” Aceves, 52 tuổi, cho biết.

Hai năm trước, việc lái xe không căng thẳng đến vậy đối với Aceves và 850 nghìn người California khác, những người cùng nhận bằng lái xe theo pháp lệnh của bang, với mục đích giúp đỡ những người nhập cư bất hợp pháp sớm hòa nhập với xã hội hơn.

Trong hơn 10 năm qua, California đã thực hiện một số chính sách đưa những người nhập cư bất hợp pháp đến gần với số đông hơn, bao gồm chăm sóc sức khỏe cho thanh niên và hỗ trợ tài chính cho sinh viên đại học.

Nhưng tất cả những chính sách đó đều không thay đổi được những sinh mệnh đó một cách nhanh chóng và chắc chắn như bằng lái xe. Được thoải mái lái xe mà không sợ bị bắt đã giúp họ tiếp cận với nhiều công việc hơn và giúp họ tự tin hơn. Aceves nay đã có thể lái 50 dặm một ngày để đi làm công việc dọn dẹp nhà cửa của mình.

Nhưng những biện pháp cứng rắn của Tổng thống Trump về vấn đề nhập cư đã làm dấy lên nỗi lo lắng đối với chủ nhân của những tấm bằng này, rất đông trong số đó e sợ rằng những tấm bằng đó có thể được dùng để xác định việc họ cư trú bất hợp pháp và sẽ khiến họ bị trục xuất. Vì điều đó mà hiện nay một bộ phận người dân đang tránh lấy loại bằng lái xe này, mặc dù Sở quản lý Cơ giới đã khẳng định chắc chắn rằng họ sẽ không công khai thông tin gì với Chính quyền quản lý nhập cư.

Quyết định cung cấp bằng lái xe cho dân nhập cư trái phép tại đây từng được bàn luật rất gay cấn, và phải mất hơn một thập kỷ để quyết định đó được thông qua. Các nhà phê bình vẫn tiếp tục tranh luận rằng hành động này giúp hợp pháp hóa việc nhập cư trái phép, và chưa có ai chắc chắn trong tương lai sẽ phải đối mặt với những thử thách mới nào đến từ sự quản lý của Tổng thống Trump.

Loại bằng lái này được tạo ra giúp những người dân không thể đưa ra bằng chứng về quyền công dân hợp pháp của mình ở Mỹ, nhưng việc sử dụng chỉ được giới hạn đối với việc lái xe. Họ không thể dùng nó để đi máy bay hay vượt biên giới quốc tế.

Mặc dù như vậy, những tấm bằng này đã cứu sống hàng chục ngàn sinh mạng ở California. Manuel Mesa vẫn còn nhớ như in cảm giác mỗi lần lái xe bất hợp pháp. Cả anh và gia đình luôn lo sợ sẽ bị cảnh sát tóm lại, chuyện đã từng xảy ra vài lần.

“Một lần họ đẩy vợ tôi lên một chiếc xe trở xăng, họ bắt tôi cởi giày ra, còng tay tôi lại và bắt đầu lục soát xe của tôi.” Anh nói. Tuy nhiên sau đó anh đã được thả ra và không bị bắt.

Khi Mesa lấy được bằng lái xe vào năm 2015, anh đã có dũng khí lớn hơn để thách thức cảnh sát những khi cảm thấy quyền của mình bị xâm hại. Anh nói việc học luật giao thông để chuẩn bị cho kỳ thi lấy bằng cũng khiến anh tự tin hơn sau bánh lái.

Tôi muốn có bằng lái xe vì chuyện đó thực sự rất quan trọng… Nhưng tôi lại sợ phải đến Sở quản lý Cơ giới vì có thể tôi sẽ bị bắt.- Carlos, 64 tuổi, từ chối cho biết họ của mình

“Tôi nghĩ, đây thực sự là một giấy phép rất quan trọng,” anh nói, không chỉ vì nó giúp anh “dễ thở hơn” khi làm việc với cảnh sát.

Hơn nữa, tấm bằng này giúp ông có thể kiếm được công việc tốt hơn. Mesa đã đăng ký bằng lái xe thương mại và hiện tại, anh đang lái xe trọng tải lớn, vận chuyển gỗ, máy tính, thực phẩm và một số sản phẩm khác.

Dolores Garcia, 27 tuổi, đã trốn vào Hoa Kỳ từ 8 năm trước. Cô đã kiếm được việc làm và một căn hộ, nhưng phải bắt xe buýt đi làm mỗi ngày.

Tình trạng ấy đã chấm dứt khi cô có được bằng lái xe cách đây 2 năm. Bạo dạn hơn, cô đã quyết định mua xe và không còn sợ hãi điều gì nữa.

Nhưng việc bầu cử của Tổng thống Trump đã lại một lần nữa tái sinh những nỗi lo sợ đó. Mặc cho phía chính quyền bang đã quả quyết đảm bảo, Garcia nói cô vẫn lo phía quản lý nhập cư có thể tiếp cận được nguồn dữ liệu của Sở quản lý Cơ giới và đẩy cô tới bờ vực bị trục xuất.

Hai tháng trước, cô nghe được tin đồn rằng các cảnh sát đặc nhiệm sẽ được cử đến nhà của những người đã nhận bằng lái xe. Cô nói hiện tại, người yêu của cô cũng không dám đăng ký một tấm bằng mới.

Jessica Gonzalez, phát ngôn viên của Sở quản lý Cơ giới (DMV), đã nói rằng mặc dù Sở cho phép “dữ liệu công khai để các cơ quan thi hành luật kiểm tra,” nhưng sẽ không bao gồm tư cách pháp nhân của các chủ sở hữu.

Cô bổ sung rằng pháp lệnh nghiêm cấm cảnh sát có hành vi phân biệt đối xử với người sở hữ bằng lái xe AB-60. Đại diện của đội đặc nhiệm đặc biệt Lori Haley nói các điều tra viên có thể sử dụng dữ liệu của DMV trong quá trình điều tra tội phạm, nhưng họ sẽ không dùng những thông tin mà DMV cung cấp để xác minh các đối tượng nhập cư.

Đầu tháng này, Liên đoàn Tự do Dân sự Mỹ công khai những tài liệu với các nội dung mà Đội cảnh sát đặc nhiệm và Sở Quản ý Cơ giới hợp tác với nhau vào năm ngoái.

Tài liệu bao gồm những email mà hai bên trao đổi về việc các điều tra viên nhập cư có được kiểm tra tư cách pháp nhân của các tài xế hay không, James Lyall, giám đốc điều hành của Liên đoàn Tự do Dân sự Vermont cho hay.

Vermont là 1 trong 12 bang và là một tỉnh ở Columbia có cách giúp những người dân nhập cư trái phép nhận được bằng lái xe.

Luật Uỷ thác ở California đưa ra một phương án bảo vệ, Daniel Sharp – giám đốc của Trụ sở Nguồn lực Trung Mỹ - một tổ chức cộng đồng giúp những người dân nhập cư lấy được các loại giấy phép cho hay. Đạo luật này khiến chính quyền thi hành luật ở địa phương và bang khó khăn hơn trong việc bảo vệ những người dân nhập cư từng phạm phải những tội nhỏ khỏi các cảnh sát ICE. Trong bầu không khí lo lắng này, Sharp nói thêm, những người dân nhập cư từng chờ đợi trong một thời gian dài, có lẽ sẽ không đăng ký lấy bằng này nữa.

Bán dâu trước chiếc xe van màu nâu của mình ở Công viên MacAuthur, ông Carlos 64 tuổi, từ chối tiết lộ họ vì ông sợ sẽ bị trục xuất, cho biết việc đăng ký để lấy bằng lái xe là một việc rất nguy hiểm.

“Tôi muốn lấy được bằng lái xe vì đó là một việc rất quan trọng,” Carlos nói. “Tôi sẽ cảm thấy an toàn hơn rất nhiều. Nhưng tôi lại sợ phải đến DMV vì tôi sợ có thể mình sẽ bị bắt.”

Các đề xuất trong điều luật đưa ra việc cấp bằng lái cho những người dân nhập cư trái phép đã giúp cho đường xá an toàn hơn nhiều, vì những người này sẽ phải vượt qua một bài thi bằng lái xe và kiểm tra thị lực. Một nghiên cứu mới đây của các nhà nghiên cứu ở trường Stanford cho biết những vụ đâm xe bỏ trốn đang tăng lên với tốc độ thấp dần do những tài xế có bằng lái đã ít bỏ chạy khỏi hiện trường hơn.

Nhưng các nhà phê bình ví dụ như Hans von Spakovsky của Tổ chức Di sản nói việc cấp bằng cho những người này đã hợp pháp hóa sự hiện diện của họ ở đất nước này và cũng giúp họ dễ dàng sống ở đây hơn.”

Mặc dù loại bằng này trông khác và có những giới hạn cụ thể, Von Spakovsky nói chúng “giúp họ sử dụng loại giấy phép này với những phục đích trái phép dễ dàng hơn, ví dụ như đăng ký hưởng các chính sách phúc lợi của Chính phủ hay đăng ký bầu cử.”

Trước khi lấy được bằng lái, Aceves nói việc lái xe luôn khiến bà cảm thấy lo sợ mình sẽ bị cảnh sát bắt lại. Vấn đề này trở nên nghiêm trọng hơn khi việc kinh doanh của bà phát triển hơn và bà luôn phải di chuyển 50 dặm một ngày.

Vào năm 2013, Aceves đã vận động mạnh mẽ cho việc thông qua giấy phép lái xe của các tài xế, kêu gọi các nhà lập pháp và đưa vụ việc lên các đấu trường quyền lực. Bà đã giúp đỡ tổ chức một nhóm nghiên cứu hàng tuần để các tài xế có thể luyện tập trước kỳ thi và trao đổi kinh nghiệm.

Thứ Bảy mới đây, Aceves cùng chồng bà đã tới Sacramento để thăm cô con gái 25 tuổi Sahmed, cô sắp kết hôn vào mùa thu này và đang cần tìm kiếm một chiếc váy cưới.

Trước khi mẹ cô có bằng lái, Sahmed nói, bà chưa bao giờ lái xe một mình tới Sacramento hết.

“Tôi đã chọn được váy, các phù dâu cũng đã lấy được rồi.” Sahmed nói. “Ngày hôm đó thật sự rất tuyệt vời.”