Chính phủ Mỹ đóng cửa: Ai phải nghỉ, ai được đi làm?

Sau khi Tổng thống Mỹ Donald Trump và Quốc hội không đạt được thỏa thuận về ngân sách mới, Chính phủ Mỹ rơi vào tình trạng đóng cửa một phần.

02:44 22/01/2018

Nhìn chung, khi Chính phủ Mỹ đóng cửa, những nhân viên không thiết yếu sẽ nghỉ phép – hay tạm thời phải nghỉ việc không lương. Ngược lại, những nhân viên được cho là cần thiết sẽ tiếp tục giữ vị trí.

Các nhân viên chính phủ không phải nghỉ bao gồm những người phụ trách an ninh công cộng và an ninh quốc gia, cũng như các binh sỹ đang trong thời gian nghĩa vụ.

Lần đóng cửa gần đây nhất của Chính phủ Mỹ xảy ra vào tháng 10/2013 kéo dài hơn 2 tuần, khiến hơn 800.000 nhân viên liên bang phải nghỉ phép. Dựa vào những gì từng xảy ra, đây là những gì có thể xảy ra trong năm 2018.

Quân đội và tòa án

Chính quyền Tổng thống Trump cho biết hơn 1.000 nhân viên trong số 1.715 nhân viên có thể sẽ phải nghỉ phép do chính phủ đóng cửa. Dù vậy tổng thống vẫn sẽ được cung cấp đủ nhân sự để thực hiện các nghĩa vụ theo hiến pháp, như chuyến đi sắp tới đến Diễn đàn kinh tế thế giới tại Davos, Thụy Sỹ.

Bên cạnh đó, Bộ quốc phòng Mỹ cho biết chính phủ đóng cửa sẽ không ảnh hưởng đến cuộc chiến của Mỹ tại Afghanistan hay các hoạt động tác chiến chống quân khủng bố tại Iraq và Syria.

Cụ thể, tất cả 1,3 triệu nhân sự của Bộ Quốc phòng sẽ tiếp tục duy trì vị trí hiện tại, các nhân sự ở những vị trí tác chiến không thiết yếu sẽ nghỉ phép. Tuy nhiên theo CNN, nếu tình trạng đóng cửa kéo dài, các nhân sự quân đội có thể phải làm việc mà không được trả lương.

Mặt khác, Bộ trưởng Quốc phòng James Mattis nói, nếu vấn đề ngân sách kéo dài, tàu thuyền có thể sẽ phải hoạt động mà không được bảo trì, máy bay có thể bị cấm bay.

Trong khi đó, Bộ Tư pháp do có nhiều nhân sự thiết yếu nên theo kế hoạch, khoảng 95.000 trong số 115.000 nhân viên sẽ tiếp tục làm việc. Các tòa án liên bang, bao gồm tòa án tối cao có thể tiếp tục hoạt động bình thường trong khoảng 3 tuần tới.

Vườn quốc gia và các địa danh lớn 

Trong lần đóng cửa này, chính quyền Trump dự định duy trì các vườn quốc gia với lực lượng kiểm lâm và an ninh. Tuy nhiên một số địa điểm lớn khác như tượng Nữ thần Tự do và đảo Ellis từ chối cho khách đến thăm từ 20/1 (giờ địa phương). Một số địa điểm khác như Chuông Tự do và Hội trường độc lập cũng đóng cửa.

Khi các vườn quốc gia đóng cửa năm 2013, Mỹ đánh mất khoảng 750.000 khách du lịch một ngày. Trung tâm dịch vụ vườn quốc gia ước tính, Chính phủ Mỹ đóng cửa làm thiệt hại 500 triệu USD tại các khu vực gần vườn quốc gia và bảo tàng ở Washington DC, New York và Virginia.

Dịch vụ tài chính

Ủy ban Chứng khoán và Thị trường chứng khoán Mỹ SEC tuy có nguồn quỹ từ hoạt động thu phí trong ngành công nghiệp tài chính, nhưng ngân sách lại do quốc hội thiết lập. Cơ quan này từng nói rằng có khả năng hoạt động tạm thời trong trường hợp chính phủ đóng cửa.

Dù vậy, họ cũng sẽ phải cho nhân viên nghỉ phép nếu tình trạng phê duyệt ngân sách mới kéo dài.

Trong khi đó, Ủy ban Giao dịch hàng hóa sẽ phải cho 95% nhân viên nghỉ phép ngay lập tức. Trong trường hợp thị trường tài chính có biến cố, họ vẫn có thể gọi bổ sung nhân sự.

Trong đợt đóng cửa năm 2013, Sở Thuế vụ Mỹ phải cho 90% nhân viên nghỉ phép, làm đình trệ khoảng 4 triệu USD tiền thu thuế. Quá trình thế chấp và vay nợ cũng bị trì hoãn trong thời gian này, khi những người cho vay không thể tiếp cận các dịch vụ công như xác nhận thu nhập và số an ninh xã hội.

Chăm sóc sức khỏe và an sinh xã hội

Trong đợt đóng cửa năm 2013, chương trình bảo hiểm cho người già vẫn tiếp tục mà không bị gián đoạn. Dù vậy, một chương trình của Trung tâm Phòng chống và kiểm soát dịch bệnh CDC nhằm theo dõi dịch cúm phải ngừng tạm thời.

Phúc lợi an sinh xã hội và phúc lợi tàn tật hồi năm 2013 vẫn được phát hành mà không thay đổi ngày thanh toán, các văn phòng vẫn mở cửa dù chỉ cung cấp dịch vụ hạn chế.

Lần này, CDC sẽ tiếp tục duy trì chương trình kiểm soát dịch cúm.

Bên cạnh đó, phần lớn nhân viên của Bộ Cựu chiến binh sẽ tiếp tục làm việc, các bệnh viện cựu chiến binh cũng như lợi ích của cựu chiến binh vẫn duy trì nhưng các hoạt động hỗ trợ giáo dục sẽ bị gián đoạn.

Đời sống hàng ngày

Dù chính phủ Mỹ đóng cửa, có vẻ như đèn vẫn sẽ sáng, tàu vẫn sẽ chạy và thư từ vẫn sẽ được gửi đến nhà dân.

Bộ Năng lượng Mỹ cho biết vì phần lớn kế hoạch phân bổ ngân sách của bộ đều kéo dài nhiều năm, nên các nhân viên vẫn sẽ làm việc như bình thường nếu không có chỉ thị khác.

Trong trường hợp tình trạng đóng cửa kéo dài, một số lượng nhân viên giới hạn có thể sẽ nghỉ phép.

Trong khi đó ngành hàng không và đường sắt không bị ảnh hưởng nhiều trong năm 2013, vì các nhân viên an ninh và điều tiết giao thông vẫn tiếp tục làm việc. Quá trình xử lý hộ chiếu vẫn tiếp tục dù bị trì hoãn.

Còn Sở Bưu chính Mỹ do không nhận thu nhập từ thuế trong hoạt động hàng ngày nên vẫn hoạt động bình thường.

Bù đắp

Dù các nhân viên chính phủ phải tạm nghỉ mà không được trả lương, song có vẻ như cuối cùng họ sẽ lấy lại được một khoản thu nhập bù lại.

Trong những lần chính phủ đóng cửa trước đó, Quốc hội thông qua các biện pháp để đảm bảo những nhân viên không được trả lương có thể nhận được một khoản bù đắp.

Một quan chức cấp cao cho biết, chính quyền Tổng thống Trump cũng sẽ ủng hộ phương pháp tương tự trong lần đóng cửa năm 2018.