Có autogate, người dân vẫn phải xếp hàng dài chờ nhập cảnh sân bay Tân Sơn Nhất

Mặc dù hệ thống công nghệ xuất nhập cảnh tự động (autogate) được triển khai đã đánh dấu mốc quan trọng trong hành trình tự động hóa các thủ tục an ninh nơi cửa ngõ sân bay, song, hiệu quả giảm ùn tắc khu vực nhập cảnh vẫn chưa đạt kỳ vọng.

22:15 30/11/2023

Cửa tự động chỉ hoạt động giờ hành chính?

Đáp xuống Cảng Hàng không quốc tế (HKQT) Tân Sơn Nhất lúc 22 giờ 45 khuya qua (29.11) sau hành trình dài từ Nga về Việt Nam, anh H.V.Q không mất quá nhiều thời gian để chờ máy bay lăn vào sân đỗ rồi di chuyển vào bên trong khu vực xuất nhập cảnh. Các chặng bay từ sân bay Pulkovo - St.Petersburg quá cảnh tại Thành Đô (Trung Quốc) rồi tiếp tục về TP.HCM đều diễn ra khá suôn sẻ và đúng giờ. Chỉ đến khi vào tới khu vực nhập cảnh tại sân bay Tân Sơn Nhất, anh Q. mới thấy "mệt" vì dòng người xếp hàng ken đặc, kéo dài từ bục nhập cảnh đến cuối vách tường nơi lối ra đường băng. 

Hình ảnh cổng autogate vắng tanh đối lập với khu vực chờ nhập cảnh truyền thống đông nghẹt (khuya 29.11). Ảnh: H.V.Q

Nhờ đã tìm hiểu trước về hệ thống nhập cảnh tự động nên anh H.V.Q tự tin đi thẳng về phía khu vực máy quét hộ chiếu tự động (scan passport) được đặt tại góc trái ngoài cùng khu vực kiểm tra an ninh, thời điểm đó hoàn toàn thông thoáng song, lại bị chặn ngay từ lối vào. Một cán bộ Công an Cửa khẩu (CACK) sân bay Tân Sơn Nhất, lý giải với anh rằng do hộ chiếu không phải loại gắn chíp điện tử nên không sử dụng được autogate. Đáng nói, anh Q. cũng không thể đăng ký tại quầy thủ công theo thông tin đã được tuyên truyền, bởi muốn đăng ký phải có người duyệt hộ chiếu, mà đêm quá muộn nên người duyệt hộ chiếu đã... nghỉ rồi.

"Trước đó, tôi đã tìm hiểu để đăng ký trực tuyến tại Cổng dịch vụ công của Bộ Công an. Tuy nhiên, phải nhập nhiều thông tin liên quan đến căn cước công dân, số điện thoại... hơi phiền. Hệ thống này tôi cũng đã sử dụng trước tại Trung Quốc, Thái Lan, lại thêm đứa bạn mới từ Nhật Bản về Việt Nam kể là làm thủ tục tại chỗ nhanh lắm, chỉ khoảng 10 phút là xong nên cứ ung dung. Ai dè... Không lẽ quầy nhập cảnh tự động chỉ hoạt động giờ hành chính?" - anh Q. thắc mắc.

Không sử dụng được hệ thống nhập cảnh tự động, anh H.V.Q phải quay ra nhập cảnh truyền thống cùng hàng trăm người cũng đang mỏi mệt thở dài nhích từng chút theo hàng. Đến khi xong thủ tục nhập cảnh, đồng hồ đã điểm sang ngày mới, tròn đúng 1 giờ chờ đợi.

Autogate hoạt động 24/24, nhưng đăng ký passport không phải lúc nào cũng duyệt được ngay

Đó là trả lời của lãnh đạo CACK Cảng HKQT Tân Sơn Nhất cho trường hợp trải nghiệm không suôn sẻ của hành khách H.V.Q.

Vị này lý giải: Trong giai đoạn thí điểm, hệ thống máy quét hộ chiếu tự động (scan passport) chỉ áp dụng cho công dân mang hộ chiếu Việt Nam có gắn chíp. Những hành khách chưa có hộ chiếu điện tử gắn chip muốn sử dụng scan passport phải tiến hành đăng ký dấu vân tay và một số thông tin cá nhân để đồng bộ với hệ thống Cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư.

Cục Quản lý xuất nhập cảnh đã ban hành bộ thủ tục đăng ký sử dụng autogate với thời gian xét duyệt không quá 12 giờ kể từ thời điểm khách hoàn thành đăng ký. Đây là thời gian xử lý dữ liệu nhanh nhất trong các loại thủ tục hành chính hiện nay. Hành khách có thể đăng ký tại Cục Quản lý Xuất nhập cảnh hoặc Phòng Quản lý xuất nhập cảnh - Công an các địa phương hoặc tại CACK các sân bay. Trong vòng 12 giờ, người có thẩm quyền là Trưởng phòng, Phó trưởng phòng, Trưởng CACK, Phó trưởng CACK sẽ kiểm tra hồ sơ và xét duyệt. Sau khi được đồng ý chấp thuận, hành khách mới có thể sử dụng autogate. 

Thông thường, nếu hành khách đăng ký vào thời gian thuận tiện như ca sáng, ca chiều, những ca đêm không quá muộn thì lãnh đạo còn trực sẽ duyệt ngay. Trường hợp hành khách đăng ký thủ công tại sân bay, trong khung giờ đêm quá muộn, nếu đúng thời điểm lãnh đạo các đơn vị không còn thức thì sẽ không có người xét duyệt.

"Hệ thống autogate hoạt động 24/24. Với những khách chưa có hộ chiếu điện tử gắn chíp thì khung giờ nào cũng có thể đăng ký nhưng việc xét duyệt là thủ tục hành chính, không phải lúc nào cũng thực hiện ngay được. Đó là lý do cơ quan quản lý luôn khuyến cáo người dân làm thủ tục đăng kí trước" - lãnh đạo CACK Cảng HKQT Tân Sơn Nhất nói.

Việc kiểm tra passport tại quầy tự động chỉ mất khoảng 20 - 35 giây. Ảnh: H.M

Cũng theo thông tin từ CACK sân bay Tân Sơn Nhất, hiện nay Việt Nam đang thực hiện thí điểm sử dụng autogate. Trong quá trình thí điểm, không thể tránh khỏi còn bất cập về mặt kỹ thuật, về tích hợp dữ liệu cũng như nhận thức của người dân. Giai đoạn này đang là giai đoạn thu thập dữ liệu để tiến tới triển khai đại trà. Thủ tục đăng ký và xét duyệt không thể lúc nào cũng thông suốt liên tục. 

Chưa kể, có rất nhiều trường hợp hành khách có đặc điểm hộ chiếu chưa tương thích, hộ chiếu quá cũ hoặc hình ảnh đối chiếu không giống với khuôn mặt hiện tại do có can thiệp chỉnh sửa, thẩm mỹ... thì máy quét sẽ không ghi nhận được thông tin vào hệ thống. Khi đó, CACK sẽ phải làm thủ công. Vì thế, cơ quan chức năng đang khuyến khích người dân đổi hộ chiếu gắn chip thay thế những hộ chiếu quá cũ.

Ngoài ra, vẫn còn bất cập liên quan đến nhận thức của người dân. Mặc dù đơn vị này đã dán thông báo về hệ thống nhập cảnh tự động tại nhiều nơi ở khu vực nhập cảnh. Đồng thời, bố trí 4 cán bộ thường trực tại khu vực autogate bao gồm 2 người làm thủ tục đăng ký, 1 người hướng dẫn và 1 người kiểm tra, hỗ trợ hành khách tại các cổng scan passport. Tuy nhiên, vẫn có nhiều người chưa quan tâm, chưa biết tới để sử dụng autogate hoặc lo ngại thủ tục phức tạp, không có đóng dấu xuất nhập cảnh làm kỉ niệm cho chuyến đi... 

Có hộ chiếu điện tử gắn chíp, nhập cảnh chỉ mất 30 giây

Hệ thống kiểm soát xuất nhập cảnh tự động được triển khai thử nghiệm tại 5 cửa khẩu đường hàng không Nội Bài, Tân Sơn Nhất, Đà Nẵng, Cam Ranh và Phú Quốc. Hành khách chỉ cần đăng ký 1 lần duy nhất, những lần nhập cảnh sau có thể trực tiếp qua cổng nhập cảnh tự động, không cần đăng ký lại dù ở bất cứ sân bay nào trong danh sách 5 cửa khẩu trên.

Hành khách khi nhập cảnh có thể dễ dàng scan trang đầu hộ chiếu gắn chip, chụp hình nhận dạng trước camera rồi nhanh chóng đi qua cổng tự động để xuất nhập cảnh. Việc kiểm tra passport tại đây chỉ mất khoảng 20 - 35 giây.

Với những hành khách chưa có hộ chiếu gắn chíp, quy trình đăng ký thủ công dữ liệu hộ chiếu mất khoảng 2 - 4 phút, bao gồm quét hộ chiếu, vân tay, trắc quan sinh học gương mặt... Thông tin sẽ được in đầy đủ ra tờ khai để người dân ký xác nhận, hoặc được trả qua hòm thư điện tử (email). Trước khi qua quầy đăng ký thủ công để nhận kết quả đăng ký, hành khách có thể tự cập nhật thông tin passport, dấu vân tay và sinh trắc gương mặt trước tại máy tự động để tiết giảm thêm thời gian. 

Theo Thanh Niên