Cú "đảo chiều" về chạy đua vũ trang đầy bất ngờ của Tổng thống Mỹ

Tổng thống Mỹ Donald Trump bất ngờ có sự “đảo chiều” về vấn đề chạy đua vũ trang khi ngỏ ý sẵn sàng đàm phán với Nga và Trung Quốc nhằm ngăn chặn cuộc chạy đua vũ trang “không thể kiểm soát”.

13:30 06/12/2018

Trong một thông điệp đăng trên “kênh thông tin ưa thích” Twitter ngày 3-12 sau khi trở về từ Hội nghị thượng đỉnh Nhóm các nền kinh tế phát triển và mới nổi hàng đầu thế giới (G20) tại Argentina, Tổng thống Mỹ Donald Trump đề xuất khả năng tiến hành các cuộc thảo luận trong tương lai với lãnh đạo hai nước Nga và Trung Quốc về những nỗ lực chấm dứt cái mà ông gọi là “một cuộc chạy đua vũ trang không có kiểm soát”.

Tổng thống Trump cùng với việc đưa ra đề xuất này cũng cho biết nước Mỹ đã chi tới 716 tỷ USD trong năm 2018 cho quân sự và cho rằng đây là điều “điên rồ”.Có thể nói, đề xuất trên của khá bất ngờ, đảo chiều hoàn toàn quan điểm của chính ông trước đó không lâu. Chưa đầy 2 tháng trước, hồi tháng 10-2018, ông Trump từng gây bất ngờ khi tuyên bố Mỹ sẽ rút khỏi Hiệp ước Các Lực lượng hạt nhân tầm trung (INF) ký với Nga vào “một thời điểm thích hợp”.

Việc tuyên bố sẽ rút INF của Tổng thống Trump đã dấy lên sự lo ngại sâu sắc trên toàn thế giới bởi suốt hơn 4 thập kỷ qua kể từ khi được ký kết vào ngày 8-12-1987, hiệp ước này là một chốt chặn hữu hiệu nguy cơ bùng nổ chiến tranh hạt nhân cũng như cuộc chạy đua phát triển vũ khí hủy diệt hàng loạt. Từ bỏ INF, theo giới phân tích, có thể sẽ “tháo cũi sổ lồng” cho “con quái vật” vũ khí hủy diệt hàng loạt.

Chiến tranh lạnh tan vỡ cùng sự ràng buộc bởi những hiệp ước kiểm soát vũ khí với Nga là nhân tố quan trọng giúp nước Mỹ cắt giảm chi tiêu quân sự khi mà nợ công của nước này ngày càng gia tăng. Tuy nhiên, xu hướng cắt giảm chi tiêu quân sự của Mỹ trong nhiều năm qua đã đảo chiều sau khi Tổng thống Trump lên nắm quyền từ năm 2017 và ngân sách quân sự của Mỹ vọt lên 716 tỷ USD năm 2018 này.

Trong khi đó, nước Nga dù còn khó khăn sau cuộc khủng hoảng toàn diện và sâu sắc những năm đầu 1990 cũng đã hồi phục phần nào sức mạnh của một cường quốc quân sự hàng đầu thế giới, có những đầu tư lớn để phát triển các loại vũ khí hiện đại đuổi kịp Mỹ sau hàng thập kỷ thua sút. Không chỉ còn đối thủ duy nhất là Nga, Mỹ nay cũng không thể xem nhẹ sức mạnh quân sự ngày càng ghê gớm của Trung Quốc đang trỗi dậy mạnh mẽ.

Sức mạnh kinh tế thứ hai thế giới đã cho phép Trung Quốc đầu tư rất lớn để phát triển sức mạnh quân sự, đặc biệt là những loại vũ khí trang bị hiện đại nhất. Trung Quốc hiện nay đã có sức mạnh quân sự hàng đầu thế giới với đầy đủ các loại vũ khí “khủng” nhất, từ tàu sân bay, tàu ngầm hạt nhân mang tên lửa đạn đạo tới máy bay chiến đấu tàng hình và vũ khí có trí tuệ nhân tạo (AI)… Việc GDP của Trung Quốc được dự báo có thể vượt Mỹ trong tương lai không xa cũng có nghĩa là chi phí quân sự của cường quốc này có thể còn lớn hơn cả Mỹ.

Liệu Mỹ có thể nắm chắc phần thắng trong cuộc chạy đua vũ trang “hao tiền tốn của” với các đối thủ khó chơi như Nga và Trung Quốc? Liệu Mỹ có kiểm soát không để xảy ra chiến tranh quy mô lớn, thậm chí chiến tranh hủy diệt hàng loạt?... Có lẽ chẳng ai dám đưa ra câu trả lời chắc chắn. Trong khi đó, việc không ngừng gia tăng ngân sách quân sự chắc chắn là một nỗi đau đầu lớn với bất kỳ chính quyền Mỹ nào khi mà nợ công đã thành “quả núi khổng lồ” hơn 20 nghìn tỷ USD.

Nhắc tới chi phí quân sự 716 tỷ USD, ông Trump đã thốt lên: “Điên rồ” thì con số lớn thế sẽ là gì? Rõ ràng, có nhiều điều khiến Tổng thống Trump khó mà không suy nghĩ lại về vấn đề kiểm soát vũ khí hay chạy đua vũ trang.