Cuộc chiến tìm việc tuổi xế chiều của người Mỹ

Lynn Lee, 65 tuổi, bật khóc khi lần thứ tư bị sa thải, đối mặt khoản nợ 50.000 USD và nguy cơ mất nhà ở Nam Carolina.

21:37 28/12/2025

Một sáng tháng 4, nhà máy chế biến đậu nành ADM ở Kershaw, bang Nam Carolina bất ngờ đóng cửa sau 5 thập kỷ hoạt động để hợp nhất quy mô. Lynn Lee, nhân viên xử lý hóa đơn, lặng lẽ thu dọn đồ đạc. Ở tuổi 65, đây là lần thứ tư bà mất việc.

"Tôi tự hỏi xác suất chuyện này lặp lại là bao nhiêu?", bà Lee nói trong nước mắt.

Bà từng vượt qua những biến động lớn của ngành sản xuất Mỹ: từ làn sóng dịch chuyển dệt may sang Brazil những năm 2000, nhà máy sợi thủy tinh đóng cửa, đến đợt cắt giảm nhân sự thời đại dịch. Mỗi lần vấp ngã, bà đều tìm được việc mới. Nhưng lần này, khi đã đến tuổi nghỉ hưu, bà rơi vào bi kịch chung của nhiều người lao động lớn tuổi: không tiền tiết kiệm và gánh nặng tài chính khổng lồ.

Bà Lee đang gánh khoản nợ 7.000 USD viện phí sau đợt điều trị ung thư vú và phẫu thuật tim, cộng thêm 42.000 USD từ lần thế chấp căn nhà thứ hai. Bà buộc phải quay lại thị trường lao động, cạnh tranh khốc liệt với người trẻ trong bối cảnh 1/4 người thất nghiệp tại địa phương đã không có việc làm suốt 27 tuần.

Bà từng hy vọng nhà máy ADM là bến đỗ cuối cùng với thu nhập 17,4 USD mỗi giờ. Bà mơ vài năm nữa, khi tài chính ổn định, sẽ nghỉ hưu và đi du lịch biển Florida. Giấc mơ đó giờ vụt tắt.

Vài tuần sau khi mất việc, Lee nhận trợ cấp thất nghiệp 270 USD mỗi tuần. Theo luật bang, khoản này sẽ bị cắt sau 5 tháng. Khi đó, bà chỉ còn trông cậy vào 830 USD mỗi tháng từ trợ cấp của người chồng quá cố. "Tôi vẫn tin mình sẽ tìm được việc tốt hơn", bà tự trấn an và bắt đầu rải hồ sơ, từ lễ tân đến văn thư.

Một công ty khí đốt phỏng vấn bà cho vị trí nhân sự lương 22 USD một giờ. Bà nghĩ mọi chuyện suôn sẻ, nhưng họ không bao giờ gọi lại. Hy vọng tiếp theo là mỏ vàng Haile cũng tan biến khi nhà tuyển dụng thông báo chọn người khác, dù bà đã vượt qua vòng phỏng vấn.

Lần đầu tiên trong đời, Lee phải đến nhận thực phẩm cứu trợ. Bà lấy đùi gà, sườn heo, rau và sữa trong nỗi lo sợ người quen nhìn thấy. Cả đời bà là chuỗi ngày lao động cật lực từ năm lớp 10, từng học lên cao đẳng và viết luận văn về sự bấp bênh của người lao động Mỹ. "Còn ai hiểu rõ điều này hơn tôi?", bà chua xót.

Ngày 30/9, Lee nhận khoản trợ cấp thất nghiệp cuối cùng. Lần đầu tiên, bà phải xin ngân hàng hoãn trả nợ thế chấp. May mắn mỉm cười vào tháng 10 khi bà tìm được việc ghi số nước qua môi giới, lương 17,3 USD/giờ. Nhưng chỉ vài ngày sau, bà bị ngã tại chỗ làm, phải đi cấp cứu và công việc cũng kết thúc.

Đêm xuống, Lee mất ngủ vì nỗi lo mất nhà. Giáng sinh vừa qua, bà quyết định không mua cây thông để tiết kiệm. Con gái bà đã lái xe đến, tặng mẹ một cây thông và cùng cháu gái trang trí. Một người bạn giúp bà mua đầy tủ lạnh thực phẩm.

Dù vẫn tiếp tục đi phỏng vấn cho vị trí văn phòng và giao dịch viên ngân hàng bán thời gian, bà đã thôi cố gắng phán đoán kết quả. Tuy vậy, Lee vẫn thấy mình may mắn vì còn gia đình và bạn bè.

"Rồi sẽ có chuyện tốt xảy ra với tôi", bà nói. "Nhất định phải vậy".

Nhật Minh (Theo WSJ)