Điều gì khiến Việt Nam vượt qua thảm hoạ Covid-19

Làm thế nào mà Việt Nam thoát khỏi thảm hoạ Covid-19? Câu trả lời, theo các chuyên gia, nằm ở nhiều yếu tố, trong đó có phản ứng sớm và nhanh chóng của chính phủ, đến việc theo dõi, kiểm dịch nghiêm ngặt và tuyên truyền hiệu quả.

11:00 01/06/2020

Khi châu Á đang thành công trong việc phòng chống dịch Covid-19, nhiều sự chú ý và khen ngợi đã được dành cho Hàn Quốc, Đài Loan và Hồng Kông.

Nhưng một đất nước cũng rất thành công khác đã bị bỏ qua là Việt Nam. Đất nước 97 triệu dân này tính đến nay không có ca tử vong nào trong số 328 trường hợp dương tính được xác nhận, mặc Việt Nam giáp danh Trung Quốc và đón hàng triệu du khách Trung Quốc mỗi năm.

Đáng chú ý hơn là khi Việt Nam là một quốc gia có thu nhập trung bình với hệ thống chăm sóc sức khỏe kém tiên tiến hơn nhiều so với các quốc gia khác trong khu vực. Việt Nam chỉ có 8 bác sĩ cho mỗi 10,000 bệnh nhân, chỉ bằng một phần ba tỷ lệ ở Hàn Quốc, theo Ngân hàng Thế giới.

Sau ba tuần phong toả toàn quốc, Việt Nam đã dỡ bỏ các quy tắc giãn cách xã hội vào cuối tháng Tư và không ghi nhận ca nhiễm mới trong cộng đồng trong hơn 40 ngày. Các doanh nghiệp và trường học đã mở cửa trở lại, và cuộc sống đang dần trở lại bình thường.

Vậy làm thế nào mà Việt Nam thoát khỏi thảm hoạ Covid-19? Câu trả lời, theo các chuyên gia, nằm ở nhiều yếu tố, trong đó có phản ứng sớm và nhanh chóng của chính phủ, đến việc theo dõi, kiểm dịch nghiêm ngặt và tuyên truyền hiệu quả.

Người dân thực hiện giãn cách xã hội khi đi chợ

Hành động sớm và nhanh chóng

Việt Nam bắt đầu chuẩn bị phòng chống Covid-19 trước khi phát hiện trường hợp đầu tiên. Vào thời điểm đó, chính quyền Trung Quốc và Tổ chức Y tế Thế giới đều khẳng định rằng không có "bằng chứng rõ ràng" nào về việc virus lây truyền từ người sang người, nhưng Việt Nam đã hành động luôn.

"Chúng tôi không chờ đợi hướng dẫn từ WHO mà đã sử dụng dữ liệu thu thập từ bên ngoài và trong nước để hành động ngay", ông Phạm Quang Thái, Phó trưởng phòng Kiểm soát nhiễm khuẩn tại Viện quốc gia Vệ sinh dịch tễ Trung ương tại Hà Nội.

Đến đầu tháng 1, hành khách từ Vũ Hán đến sân bay quốc tế Hà Nội đã phải kiểm tra thân nhiệt. Khách du lịch bị sốt được cách ly và theo dõi chặt chẽ.

Đến giữa tháng 1, Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam đã ra lệnh cho các cơ quan chính phủ thực hiện "các biện pháp quyết liệt" để ngăn chặn dịch bệnh lây lan vào Việt Nam, tăng cường kiểm tra y tế tại các cửa khẩu, sân bay và cảng biển.

Vào ngày 23 tháng 1, Việt Nam đã xác nhận hai trường hợp nhiễm Covid-19 đầu tiên - một người Trung Quốc sống tại Việt Nam và cha anh, người đã đi từ Vũ Hán đến thăm con trai. Ngày hôm sau, các nhà chức trách hàng không của Việt Nam đã hủy tất cả các chuyến bay đến và đi Vũ Hán.

Khi đất nước tổ chức kỳ nghỉ Tết Nguyên đán, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc đã tuyên bố "Chống dịch như chống giặc", trong một cuộc họp khẩn cấp của Đảng vào ngày 27 tháng 1. Ba ngày sau, Thủ tướng thành lập một ban chỉ đạo quốc gia về phòng chống dịch - cùng ngày WHO tuyên bố tình trạng khẩn cấp.

Vào ngày 1 tháng 2, Việt Nam đã tuyên bố Covid là dịch bệnh cấp quốc gia khi chỉ với sáu trường hợp nhiễm được xác nhận trên cả nước. Tất cả các chuyến bay giữa Việt Nam và Trung Quốc đã bị dừng lại, tiếp theo là đình chỉ thị thực cho công dân Trung Quốc vào ngày hôm sau.

Trong suốt tháng đó, lệnh hạn chế đi lại, kiểm dịch và ngừng cấp thị thực cho người nước ngoài được ban hành khi Covid-19 lan rộng ra khỏi Trung Quốc đến các quốc gia như Hàn Quốc, Iran và Ý. Việt Nam cuối cùng đã ngừng tiếp nhận người nước ngoài nhập cảnh vào cuối tháng ba.

Việt Nam cũng nhanh chóng thực hiện các biện pháp phong toả. Vào ngày 12 tháng 2, toàn bộ cộng đồng dân cư vùng nông thôn gồm 10,000 người ở phía bắc Hà Nội đã phong toả trong 20 ngày sau khi có 7 trường hợp nhiễm Covid-19. Các trường học và trường đại học, dự kiến ​​sẽ mở cửa trở lại vào tháng Hai sau kỳ nghỉ Tết Nguyên đán, đã được lệnh đóng cửa, và chỉ mở cửa trở lại vào tháng Năm.

Một đồng chí cảnh sát trật tự đứng bên hàng rào cách ly tại xã Sơn Lôi, Vĩnh Phúc

Truy tìm người tiếp xúc gần

Việc hành động sớm mang tính quyết định đã ngăn chặn hiệu quả sự lây nhiễm trong cộng đồng. Trong ba tuần, không có ca mắc mới cho đến khi làn sóng lây nhiễm thứ hai xảy ra vào tháng 3, khi người Việt Nam trở về từ nước ngoài.

Các nhà chức trách tại 63 tỉnh thành đều vào cuộc truy tìm nghiêm ngặt những người từng tiếp xúc gần với các bệnh nhân và yêu cầu họ cách ly bắt buộc trong 2 tuần.

Một bệnh nhân phải cung cấp cho cơ quan y tế một danh sách đầy đủ tất cả những người mà người đó đã tiếp xúc trong 14 ngày qua. Thông báo được đăng trên các tờ báo và được phát sóng trên truyền hình để thông báo cho công chúng biết bệnh nhân đã ở đâu và khi nào, kêu gọi mọi người đến cơ quan y tế để xét nghiệm nếu họ cũng đến địa điểm đó.

Khi bệnh viện Bạch Mai ở Hà Nội, một trong những bệnh viện lớn nhất Việt Nam, trở thành ổ dịch Covid-19 với hàng chục ca mắc vào tháng 3, chính quyền đã phong toả bệnh viện và theo dõi gần 100,000 người liên quan đến bệnh viện, bao gồm cả nhân viên y tế, bệnh nhân, người đến thăm và lịch sử dịch tễ của họ.

Một phụ nữ lớn tuổi xếp hàng xét nghiệm ở khu vực gần viện Bạch Mai

Nỗ lực truy tìm người tiếp xúc gần của người Việt Nam tỉ mỉ đến nỗi không chỉ truy ra với những người tiếp xúc trực tiếp mà còn cả những người tiếp xúc gián tiếp.

Tất cả các trường hợp tiếp xúc trực tiếp được đưa đi cách ly tại các trung tâm y tế, khách sạn hoặc bệnh viện dã chiến. Một số người tiếp xúc gián tiếp thì tự cách ly ở nhà.

Tuyên truyền hiệu quả

Ngay từ đầu, chính phủ Việt Nam đã truyền đạt rõ ràng với người dân về nguy cơ bùng phát dịch.

Các trang web chuyên dụng, đường dây nóng điện thoại và ứng dụng điện thoại đã được đưa ra để mọi người cập nhật những thông tin mới nhất và chính thống. Bộ Y tế cũng thường xuyên gửi tin nhắn nhắc nhở tới người dân qua SMS.

Tiến sĩ Phạm Quang Thái cho biết vào một ngày bận rộn, chỉ riêng đường dây nóng quốc gia có thể nhận được 20,000 cuộc gọi, không tính hàng trăm đường dây nóng cấp tỉnh và cấp huyện.

Một tấm áp-phích tuyên truyền về Covid-19

Bộ máy tuyên truyền khổng lồ của đất nước cũng được huy động, nâng cao nhận thức về sự bùng phát thông qua loa, áp phích đường phố, báo chí và phương tiện truyền thông xã hội. Vào cuối tháng 2, Bộ Y tế đã phát hành một video âm nhạc hấp dẫn dựa trên một bản hit pop của Việt Nam để dạy mọi người cách rửa tay đúng cách và các biện pháp vệ sinh khác trong khi dịch bệnh bùng phát.

Ngoài ra kinh nghiệm phong phú của Việt Nam trong việc đối phó với các dịch bệnh truyền nhiễm, như dịch SARS từ năm 2002 đến 2003 và dịch cúm gia cầm, đã giúp chính phủ và người dân chuẩn bị tốt hơn cho đại dịch Covid-19.

Mai Dung - Tinnuocmy.com