Định cư diện EB3: Điều gì hợp pháp điều gì không?

Sự quan tâm ngày càng tăng trong nhu cầu nhập cư Mỹ cũng đã trở thành một xu hướng mới tại Việt Nam, với một số đơn vị dịch vụ nhập cư giới thiệu về chương trình visa EB3, hướng đến mục tiêu là các khách hàng không đủ khả năng cho chương trình EB5, hay muốn tốn kém ít hơn để nhập cư vào Mỹ.

06:00 23/07/2017

Sự phát triển này mang tính báo động, vì trong nhiều trường hợp, cách chương trình EB-3 đã được mô tả và giới thiệu ở Việt Nam không đúng với luật pháp và quy định của Sở Di Trú (USCIS) và Bộ Quy ChếLao Động (DOL) Mỹ. Trong trường hợp nghiêm trọng nhất, các chương trình “bán” EB-3 này đã cố ý phá vỡ các yêu cầu pháp lý và trở thành có dấu hiệu gian lận.

Mê cung lời quảng cáo định cư Mỹ hấp dẫn

Chương trình EB-3 được phân loại với 3 đối tượng là lao động có tay nghề (skilled workers), chuyên gia (professionals) và lao động phổ thông (other workers). Theo đó, lao động phổ thông được TCLVN định nghĩa là “những người lao động làm việc phổ thông theo yêu cầu thời gian đào tạo hay kinh nghiệm dưới 2 năm, và không thuộc nhóm công việc tạm thời hay thời vụ”.

Có rất nhiều công ty đang cung cấp dịch vụ tư vấn, hỗ trợ định cư Mỹ theo dạng EB-3 như Công ty TNHH Thị thực Địa cầu nhỏ (SG visa), Công ty Canvisa Việt Nam, Công ty TNHH TM-DV Nhị Gia… Giá trọn gói cho một gia đình 4 thành viên dao động từ 40.000-150.000 USD. Theo lời tư vấn của những công ty này, điều kiện để được định cư Mỹ theo chương trình EB-3 rất dễ dàng, như chỉ cần cha hoặc mẹ ký hợp đồng làm việc với một công ty ở Mỹ (công ty này do công ty tư vấn tìm sẵn) sẽ được mang vợ/chồng và con dưới 18 tuổi theo; không cần chứng minh tài chính. Điều kiện tuyển dụng của những công ty ở Mỹ do công ty tư vấn tìm sẵn cũng không cao, chỉ cần người lao động tốt nghiệp phổ thông trung học, có sức khỏe và tuổi dưới 50.

Tuy nhiên, trong yêu cầu tuyển dụng lao động phổ thông của Sở Di trú và Nhập tịch Mỹ (USCIS) đối với diện định cư EB-3 ghi rõ là chỉ dành cho “những đối tượng lao động” không thể tuyển dụng được tại Mỹ. Thế nhưng, điểm rất quan trọng này lại bị các công ty tư vấn lờ đi. Chị Thủy Lê (ngụ tại Q.3, TP.HCM), người từng được các nhân viên của Công ty SG Visa tư vấn, cho biết: “Để tham gia chương trình định cư theo diện EB-3, phía công ty đưa ra mức giá là 135.000 USD (khoảng 3 tỷ đồng). Trong đó, giai đoạn 1, tôi phải đóng trước 25% bao gồm các thủ tục nộp hồ sơ chờ xét duyệt. Đại diện tư vấn của công ty có hứa nếu hồ sơ của tôi không được chấp nhận thì công ty sẽ hoàn tiền nhưng trừ đi 2.000 USD phí luật sư”.

Chị Thủy cũng cho biết thêm: “Khi tham gia hội thảo do SG Visa tổ chức, tôi cảm giác những thông tin chưa đủ thuyết phục và giống như chỉ muốn “dụ” mọi người đóng tiền cọc. Do đó, tôi đã từ chối sử dụng dịch vụ của công ty này”.

Thiếu cơ sở pháp lý

Trong yêu cầu tuyển dụng lao động phổ thông dạng EB-3 của Sở Di trú và Nhập tịch Mỹ, nhà tuyển dụng phải chứng minh rằng không thể tìm được lao động tại Mỹ. Theo website của TCLVN, danh sách các nhà tuyển dụng bao gồm từ Tập đoàn PAC Pizza với chuỗi cửa hàng nhượng quyền Pizza Hut nổi tiếng đến làm việc tại nông trại Mountaire Farms. Tuy nhiên, theo nhận định của người quản lý một diễn đàn của những người quan tâm đến việc di trú, tính chất thị trường việc làm Mỹ rất phức tạp và khó khăn, do đó Chính phủ Mỹ luôn ưu tiên cho công dân trong nước trước.

Thị trường có cơ sở khi tỷ lệ thất nghiệp tăng mạnh trong nhiều năm qua là vấn đề lớn của Mỹ. Do đó, cần đặt dấu hỏi khi các công ty tư vấn đang tiếp thị dịch vụ làm hồ sơ định cư Mỹ theo diện EB-3 cho lao động phổ thông.

Để tìm hiểu thêm về thực trạng lao động tại các nhà hàng thức ăn nhanh, nhà hàng nhỏ tại Mỹ, trao đổi với anh Q. Trung, sinh viên theo học ngành Quản lý chuỗi cung ứng tại Đại học Houston, bang Texas, Mỹ. Anh Trung cho biết, lao động nhập cư sang Mỹ theo diện EB-3 đa phần đều là những người đã có kinh nghiệm làm những ngành tương tự tại Việt Nam trong thời gian dài, hoặc những người có học vấn cao. Nhu cầu tuyển dụng của các nhà hàng thức ăn nhanh là có nhưng họ vẫn ưu tiên cư dân sở tại. Đối với một số các nhà hàng có quy mô nhỏ, những nơi này thường thuê những người nhập cư bất hợp pháp từ các nước láng giềng với mức lương thấp hơn cả mức lương tối thiểu quy định tại Mỹ. Do đó, khả năng các nhà hàng ký hợp đồng dài hạn với lao động phổ thông dạng EB-3 là rất nhỏ.

Trái ngược với sự “hoành tráng” trong giới thiệu về các công việc dành cho lao động phổ thông, mục tuyển dụng lao động có tay nghề của TCLVN chỉ gói gọn một công việc tuyển đầu bếp cho một nhà hàng có nhiều người Việt lui tới. Sự khác biệt này khiến nhiều người sẽ đặt dấu hỏi, liệu có phải các công ty tư vấn định cư Mỹ diện EB-3 đang “đơn giản hóa” các yêu cầu để thu hút được nhiều người đặt tiền cọc? Những công ty này sẽ sử dụng ra sao với số tiền cọc có thể được “ngâm” đến vài năm? Và câu hỏi lớn cần đặt ra là đây có phải là “chiêu bài” kiếm tiền từ “phí luật sư” của những công ty tư vấn?

Dấu hiệu cảnh báo ứng viên nên biết khi định cư Mỹ theo diện EB-3

Họ bị yêu cầu phải trả các chi phí pháp lý, phí quảng cáo, hoặc lệ phí hành chính liên quan đến quá trình EB-3. Bộ Quy Chế Lao Động quy định nhà tuyển dụng lo cho tất cả các chi phí trong bước đầu tiên của quá trình tài trợ, trong đó bao gồm các chi phí pháp lý, bất kỳ chi phí nào khác, và tất cả các chi phí quảng cáo liên quan đến việc tuyển dụng trong thị trường lao động (tại Mỹ). Hiện tại, không có ngoại lệ nào đối với yêu cầu này và do đó, không nhân viên hay người lao đông tiềm năng nào, hoặc bất cứ đại diện nào trong quá trình, có thể cung cấp hoặc hoàn trả lại hoặc nhận trách nhiệm cho bất cứ phần nào cho các chi phí nói trên.

Phải thanh toán các khoản phí cho một đơn vị dịch vụ để tìm một vị trí EB-3 được tài trợ – Không có lệ phí trong việc kết nối một vị trí tuyển dụng cho một người nước ngoài với một nhà tuyển dụng tiềm năng.

Những quảng cáo đòi hỏi cam kết việc làm EB-3 trong vòng 12 tháng. Việc làm theo quá trình PERM cần phải có tính vĩnh viễn (lâu dài) và không nên có một ngày hữu hạn.

Các ứng viên chưa bao giờ nói chuyện với nhà tuyển dụng, hoặc chưa có bất kỳ liên lạc nào (bằng văn bản, qua điện thoại hoặc email) với nhà tuyển dụng và không đi một quá trình phỏng vấn tuyển dụng.

Quan trọng hơn hết, mục tiêu của bài viết này không phải là để nói rằng tất cả diện tài trợ EB-3 là không hợp lệ. Trong nhiều trường hợp, nhiều nhà tuyển dụng  tuyển  và tài trợ công dân nước ngoài, và các hồ sơ nộp này là hợp lệ và được chấp thuận. Tuy nhiên, điều quan trọng là phải phân biệt những gì là chấp nhận được và những gì là không. Sau đây là những điều làm một nhà tài trợ EB-3 hợp lệ:

Ứng viên hiện đang làm việc với nhà tuyển dụng ở nước ngoài hoặc tại Mỹ, và bây giờ người thuê muốn tài trợ cho họ trở thành thường trú nhân để có thể vĩnh viễn giữ được vị trí của họ tại công ty tại Mỹ

Ứng viên liên lạc qua quảng cáo của công ty hoặc một cơ quan tuyển dụng và đã được phỏng vấn bởi các công ty cho vị trí này – qua điện thoại hoặc qua e-mail. Họ được yêu cầu thảo luận về kỹ năng, kinh nghiệm cho vị trí này, và trả lời các câu hỏi liên quan đến công việc làm. Ứng viên không phải trả bất kỳ khoản phí cho hồ sơ PERM, chi phí pháp lý hồ sơ PERM, hoặc bị bắt buộc cam kết vị trí với công ty.

Tóm lại, khi một công ty hoặc nhà tuyển dụng đưa ra một lời mời làm việc chân chính cho một công dân Việt Nam phù hợp với thể loại EB-3, nó không phải là điều trái luật để chấp nhận đề nghị này, và sau đó cho phép nhà tuyển dụng tiềm năng lo tất cả các chi phí và lệ phí trong bước đầu tiên của quá trình, cũng như là một điều tối thiểu có thể làm khi họ có ý định tìm người cho vị trí này vĩnh viễn. Tuy nhiên, chúng tôi cũng cảnh báo trước, và hơn nữa khuyến nghị việc tham khảo ý kiến một luật sư di trú Mỹ, cho những đối tượng bị thu hút bởi các nơi nói rằng chương trình này vừa được thông qua bởi chính phủ Mỹ và sau đó yêu cầu người nộp đơn thanh toán tất cả chi phí cho các bước trong quá trình. Thất bại trong quá trình xác định xem một chương trình di trú có hợp lệ hay không có thể có dẫn đến hậu quả nghiêm trọng cho người nước ngoài có ý định trở thành thường trú nhân Mỹ hoặc cần nhận visa tạm thời.