DNA cổ đại viết lại lịch sử châu Mỹ

DNA của một trẻ sơ sinh người Mỹ bản xứ sáu tuần tuổi chết cách đây 11.500 năm trước đã viết lại lịch sử của châu Mỹ.

23:30 08/01/2018

DNA của một bé gái tiết lộ những con người đầu tiên đã đến lục địa cách đây 25.000 năm - sớm hơn một số nghiên cứu - trước khi tách ra thành ba nhóm người Mỹ bản địa.

Đây là lần đầu tiên các dấu vết di truyền trực tiếp của người Mỹ bản địa sớm nhất được xác định. Bé gái thuộc về một dân tộc cổ xưa chưa được biết đến của người cổ đại ở Bắc Mỹ được gọi là 'Beringian cổ đại'.

Nhóm người Mỹ bản địa này sống ở Alaska và chết cách đây khoảng 6.000 năm.

Các vấn đề như liệu có một nhóm sáng lập hay một vài, khi họ đến, và những gì xảy ra tiếp theo là chủ đề của cuộc tranh luận rộng rãi.

Một số nhà khoa học trước đây đã đưa ra giả thuyết về nhiều sóng di cư trên cầu đất gần 14.000 năm trước đây.

Nhưng nghiên cứu mới cho thấy sự di dân này xảy ra theo một làn sóng, với sự phân chia của các nhóm người bản thổ Mỹ hình thành sau này. 

Nó cũng cho thấy một nhóm chưa được phát hiện trước đó có tên là "Beringian cổ đại" được hình thành như là một phần của sự phân chia này, lấy số lượng các nhóm người Mỹ bản địa gốc từ hai đến ba.

Đồng tác giả của nghiên cứu, giáo sư Ben Potter, một nhà nhân chủng học thuộc Đại học Alaska Fairbanks, cho biết: "Chúng tôi không biết quần thể này tồn tại."

Những dữ liệu này cũng cung cấp bằng chứng trực tiếp đầu tiên về dân số người Mỹ bản xứ ban đầu, làm sáng tỏ những người sớm tiến hành di cư và định cư trên khắp Bắc Mỹ.

Nhóm các nhà nghiên cứu quốc tế do các nhà khoa học từ Đại học Cambridge và Copenhagen đã nghiên cứu bộ gen đầy đủ của một đứa trẻ bản địa người Mỹ.

Mặc dù đứa trẻ đã sống khoảng 11.500 năm trước, rất lâu sau khi người ta đến khu vực này, thông tin di truyền của cô ấy không khớp với một trong hai nhóm được công nhận của người Mỹ bản xứ sớm.

Bé gái này dường như thuộc về một dân số người Da đỏ khác biệt hoàn toàn, mà họ gọi là Beringian cổ đại.

Các phân tích sâu hơn cho thấy nhóm này đã được tách ra khỏi nhóm người tiền sáng lập giống như các nhóm người Mĩ gốc phía Bắc và Nam Mỹ, nhưng họ tách ra khỏi nhóm này trước đó trong lịch sử của nó.

Tác giả nghiên cứu, giáo sư Eske Willerslev, từ Đại học Cambridge, cho biết: "Beringian cổ đại đa dạng hóa từ những người Mỹ bản địa khác trước bất cứ dân số người Mỹ bản địa nào cổ đại hay còn sống." 

"Về cơ bản nó là một quần thể di dân của một nhóm tổ tiên phổ biến đối với tất cả những người Mỹ bản địa, do đó các dữ liệu di truyền được sắp xếp cho chúng ta rất nhiều tiềm năng trong việc trả lời các câu hỏi liên quan đến những người dân Châu Mỹ.

"Chúng tôi đã có thể cho thấy những người đặt chân vào Alaska trước 20.000 năm trước."

"Đây là lần đầu tiên chúng ta có bằng chứng gen trực tiếp cho thấy tất cả người Mỹ bản địa có thể truy nguyên nguồn gốc thông qua một cuộc di dân."

Nghiên cứu so sánh dữ liệu từ Upward Sun River với cả hai bộ gen cổ đại, và của nhiều quần thể ngày nay. 

Theo thời gian của các nhà nghiên cứu, dân số người Mỹ bản địa gốc tổ tiên lần đầu tiên xuất hiện như một nhóm riêng khoảng 36.000 năm trước ở khu vực Đông Bắc Á.

Sự liên kết với các cư dân châu Á vẫn tiếp tục cho đến khoảng 25.000 năm trước, khi gen di chuyển giữa hai nhóm chấm dứt. 

Sự chấm dứt này có thể là do những thay đổi tàn bạo trong khí hậu, làm cô lập tổ tiên người Mỹ bản xứ. 

Tại thời điểm này, nhóm có thể bắt đầu vượt qua Alaska qua một cây cầu đất cổ trải dài trên eo biển Bering đã bị ngập chìm vào cuối thời kỳ băng hà cuối cùng. 

Sau đó, khoảng 20.000 năm trước, nhóm này chia thành hai dòng họ: Beringian cổ đại và tổ tiên của tất cả người Mỹ bản địa khác.

Tiến sĩ Jos Vctor Moreno-Mayar, từ Đại học Copenhagen, cho biết: “Có vẻ như dân Beringian cổ đại đã lên đó, ở Alaska, từ 20.000 năm trước cho đến 11.500 năm trước đây.” 

Các nhà nghiên cứu cũng chỉ ra rằng sự phân chia giữa  miền Bắc và miền Nam Hoa Kỳ vào khoảng 17.000 và 14.000 năm trước.

Sự phân chia này có thể xảy ra sau khi tổ tiên của họ đã đi qua các băng đá Laurentide và Cordilleran.

Đây là hai sông băng rộng lớn bao phủ những gì bây giờ là Canada và một phần miền bắc Hoa Kỳ, nhưng đã bắt đầu tan băng trong khoảng thời gian này.

Mặc dù các quần thể hiện đại ở Alaska và miền bắc Canada thuộc về phía Bắc của thổ dân Mỹ, nhưng phân tích mới cho thấy rằng sự di dân này bắt nguồn từ sau sự di chuyển về phía Bắc. 

Giáo sư Willerslev nói thêm: "Một khía cạnh quan trọng của nghiên cứu này là một số người đã khẳng định sự hiện diện của con người ở châu Mỹ từ trước đó đến 30.000 năm, 40.000 năm hoặc thậm chí nhiều hơn."

"Chúng tôi không thể chứng minh rằng những tuyên bố đó là không đúng, nhưng những gì chúng tôi đang nói, là nếu họ chính xác, họ không thể tìm ra tổ tiên trực tiếp cho người Mỹ bản địa đương đại."