Hành trình trở về của những người vỡ tan giấc mơ Mỹ

Chính sách siết nhập cư của ông Trump khiến giấc mộng đổi đời ở Mỹ của nhiều người tan vỡ, châm ngòi cho làn sóng di cư ngược về quê hương.

14:37 27/02/2025

Nhiều người di cư Venezuela đã đi qua Colombia rồi vượt Darien Gap, nơi được mệnh danh là "khu rừng tử thần", để tới Panama và hướng lên Mexico ở phía bắc. Họ chờ đợi ở biên giới Mexico nhiều tháng để tìm kiếm cơ hội vào Mỹ, nhưng mọi kế hoạch sụp đổ khi ông Donald Trump nhậm chức Tổng thống.

Khi nhận thấy mọi cánh cửa xin tị nạn ở Mỹ đã đóng lại, họ quyết định trở về. Tuy nhiên, để trở về quê nhà, họ sẽ phải một lần nữa băng qua Darien Gap, khu rừng rậm hiểm trở với nhiều mối nguy hiểm rập rình mà họ từng không bao giờ muốn thấy lần nữa.

Lo sợ nguy cơ mất mạng nơi rừng thiêng nước độc, họ đã dừng lại ở rìa Darien Gap, xin trú ngụ tại trại tị nạn Lajas Blancas do Cơ quan Biên giới Quốc gia Panama (Senafront) quản lý. Ở đây, họ phải ngủ qua đêm trên những tấm thảm mỏng. Khi quá mệt mỏi và kiệt sức với điều kiện cư trú ở đây, họ cầu xin chính quyền Panama giúp họ trở về quê.

Tuy nhiên, việc đưa họ trở về không dễ dàng. Hầu hết người di cư Venezuela không có hộ chiếu hợp lệ và Panama cũng không có quan hệ ngoại giao với chính quyền Tổng thống Venezuela Nicolas Maduro, nên việc huy động các chuyến bay hồi hương là không khả thi.

Thay vào đó, giới chức Panada đã thử hỗ trợ người di cư bằng cách khác. Họ cho phép một nhóm 50 người đầu tiên thử nghiệm hành trình di chuyển bằng xe buýt từ trại tị nạn tới bờ biển, sau đó di chuyển bằng thuyền đi vòng qua Darien Gap để tới La Miel, gần biên giới Colombia, để người di cư có thể đi bộ vào lãnh thổ nước láng giềng mà không gặp nhiều nguy hiểm.

Cuối tuần trước, một sĩ quan tại Lajas Blancas nói với những người di cư trong trại về kế hoạch thí điểm đưa họ quay về phía nam. Người này thêm rằng một công ty tư nhân tính phí trọn gói cho toàn bộ chuyến đi tới Colombia là khoảng 175 USD.

Những người di cư đồng ý tham gia chương trình. Sau hành trình kéo dài nhiều ngày, nhiều người đã tới được Colombia hôm 23/2, trong đó có Franyelis Izarza, người phụ nữ Venezuela 25 tuổi di cư cùng con gái 4 tuổi.

"Hành trình diễn ra an toàn, rẻ và nhanh hơn so với việc chúng tôi phải tự làm mọi thứ", Izarza nói.

Tuy nhiên, không phải ai cũng may mắn như vậy. Sóng lớn khiến một chiếc thuyền chở 16 người di cư trong đoàn ba chiếc bị lạc trên biển khoảng một giờ ngày 21/2. Khi màn đêm buông xuống, họ tấp vào bờ và ngủ lại ở chỗ cộng đồng người bản địa.

Mãi khi tới được Puerto Obaldia, Panama vào hôm sau, họ mới được cho biết rằng một chiếc thuyền trong nhóm đã bị sóng đánh lật, khiến một bé gái 8 tuổi thiệt mạng. Những người di cư cho biết cô bé đang trên hành trình trở về cùng cha mẹ và chị gái 11 tuổi.

Tổng thống Panama Jose Raul Mulino trong cuộc họp báo tuần trước cho biết chính phủ đang cân nhắc liệu có thể đưa những người di cư Venezuela tới thị trấn Cucuta của Colombia, giáp biên giới Venezuela hay không.

Tuy nhiên, thị trưởng Cucuta cho biết họ không đủ khả năng tiếp nhận thêm người di cư, khi đang phải đối mặt cuộc di cư của khoảng 25.000 người Colombia vì tình trạng bạo lực dọc biên giới.

"Tình trạng di cư ngược từ Mexico tới biên giới chúng tôi ngày càng tăng. Nhiều người trong số họ đang cầu xin chúng tôi cho họ tiếp tục hành trình trở về bằng thuyền tới Colombia. Đó là điều mà chúng tôi không thể ngăn cản", Bộ trưởng An ninh Panama Frank Abrego nói.

Juan Pappier, phó giám đốc khu vực châu Mỹ của Tổ chức Giám sát Nhân quyền, cho biết hành động giúp đỡ người di cư của chính quyền Panama "không sai nếu họ hộ tống mọi người lên thuyền, thực hiện đầy đủ các bước để đảm bảo những người di cư không gặp nguy hiểm".

Nhiều người di cư chọn tự thực hiện hành trình trở về. Katerine Rodriguez, người di cư Venezuela 35 tuổi có ba con nhỏ, cho biết từng đăng ký lịch hẹn phỏng vấn tị nạn giới chức biên phòng Mỹ qua ứng dụng CBP One nhưng không thành công.

Sau khi vật lộn kiếm sống ở Mexico, cô quyết định trở lại Colombia với chồng để cùng nhau quay về quê nhà Venezuela. Rodriguez đã trả 620 USD cho băng buôn người để có thể đi thuyền vòng qua Darien Gap, khu rừng từng khiến cả gia đình cô ám ảnh khi đi qua hơn một năm trước.

Sau khi tới Colombia, các nhân viên thực thi di trú địa phương đã yêu cầu họ xuất trình giấy tờ. Một nhân viên hỏi nhóm người di cư "các bạn sẽ trở lại Venezuela chứ?". Hầu hết mọi người đều trả lời có.

"Chúc may mắn nhé", nhân viên di trú nói.

Thùy Lâm (Theo Washington Post)