Hôm nay, người Mỹ đi bầu cử giữa kỳ: Đảng Dân chủ có bao nhiêu cơ hội cho một "cuộc lật đổ vĩ đại"?

Mặc dù người Mỹ ghi nhận thành tích của đảng Cộng hòa trong việc giúp nền kinh tế tăng trưởng, họ vẫn e ngại về tình hình bạo lực trong nước gia tăng dưới thời Tổng thống Trump.

10:00 06/11/2018

Những đánh giá của ông Charles Morrison, chuyên gia tại Trung tâm nghiên cứu East-West có trụ sở tại Hawaii, Mỹ trong cuộc trao đổi với phóng viên báo điện tử Trí Thức Trẻ về các vấn đề nội bộ, mối quan tâm của cử tri và các kết quả có thể xảy ra trong cuộc bầu cử giữa kỳ ở Mỹ.

---

Thành tích trong cuộc chiến thương mại không có nhiều tác dụng

Cuộc bầu cử giữa kỳ chủ yếu tập trung vào các vấn đề trong nước, tình hình nhập cư bất hợp pháp là chủ đề mà ông Trump cố gắng nhấn mạnh. Thực tế là ông Trump nhận được sự ủng hộ nhờ nền kinh tế có kết quả tích cực (mặc dù nhiều người cho rằng, công lao của Tổng thống trong việc này là không nhiều) và một số các thành công trong vấn đề thương mại quốc tế. 

Tuy nhiên, việc đạt được thỏa thuận NAFTA sửa đổi không giúp được nhiều. Ở Mỹ, nông dân vẫn lo ngại về việc xuất khẩu giảm sút, đặc biệt là xuất khẩu đậu nành sang Trung Quốc. 

Nhìn chung, công chúng cảm thấy, Mỹ nên sử dụng lợi thế này làm đòn bẩy để loại trừ những bất công trong thương mại nhưng họ không chắc chắn rằng các chính sách đơn phương mà ông Trump đang áp dụng (như từ chối làm việc với các quốc gia khác) là chính sách hiệu quả nhất. Chính sách thương mại sẽ chỉ có tác dụng rất ít đến cuộc bầu cử.

Sự phản đối ở thành thị

Người Mỹ thích một chính phủ "chia rẽ", tức là có sự có mặt của cả 2 đảng hơn là một phe duy nhất kiểm soát cả Nhà Trắng và lưỡng viện. Họ cũng lo lắng về mức độ bạo lực trong nước gần đây mà một số người đã đổ lỗi cho các phát ngôn của ông Trump. 

Nhóm cử tri nữ giới và dân thành thị không đồng tình với các chính sách của ông Trump. Ảnh: The Hill.

Cũng có một sự không hài lòng lớn đối với Tổng thống Trump, đặc biệt là ở khu vực thành thị và trong nhóm cử tri nữ giới. Điều này có nghĩa là đảng Dân chủ có thêm cơ hội để giành được đa số ở Hạ viện. Đảng Dân chủ đang rất lạc quan trong những ngày gần đây, hy vọng sẽ giành được 30-40 ghế ở Hạ viện.

Trước đó, nhiều người dự đoán sẽ có một "làn sóng xanh" - màu của đảng Dân chủ - ở cả hai viện của Quốc hội. Tuy nhiên, ở Thượng viện, do mỗi kỳ bầu cử giữa kỳ chỉ bầu lại 1/3 số nghị sĩ nên đảng Dân chủ chỉ có thể chiến thắng nếu giành được tất cả các ghế cạnh tranh. Khả năng này rất ít xảy ra. Bù lại, đảng Dân chủ sẽ có lợi thế trong cuộc đua Thống đốc và địa phương.

Dự báo kết quả và các tác động đến chính sách

Tổng thống Trump đã dành nhiều nỗ lực để vận động cho các ứng viên của đảng Cộng hòa, đặc biệt là biến cuộc bầu cử giữa kỳ năm nay chỉ xoay quanh bản thân Tổng thống, các kỷ lục và khả năng theo đuổi chính sách của mình. Nếu đảng Cộng hòa tiếp tục giữ được cả Thượng viện và Hạ viện, họ sẽ xem đây là một minh chứng cho các quyết sách của mình, trong khi Tổng thống Trump sẽ có thêm quyền lực để tiếp tục đẩy mạnh các vấn đề thương mại, nhập cư…

Trong trường hợp đảng Cộng hòa mất quyền kiểm soát Hạ viện - điều này rất có khả năng - sự phản đối từ đảng Dân chủ sẽ mạnh mẽ hơn và làm suy yếu đáng kể khả năng định hình và tiến hành các chính sách của Tổng thống. Trong khi nhiều Tổng thống sẽ tìm cách hợp tác với phe đối lập trong những trường hợp này, ông Trump lại hoàn toàn khác và có xu hướng đẩy các vấn đề chính trị nội bộ đến mức cực đoan.

Trong hầu hết các cuộc bầu cử giữa kỳ, thường chỉ có 45% cử tri tham gia, cử tri trẻ tuổi và phe thiểu số có xu hướng đi bầu ít hơn so với bầu cử Tổng thống Mỹ. 

Thách thức của đảng Dân chủ là thu hút được càng nhiều cử tri trong số đó càng tốt. 

Hiện Tổng thống Trump đang có được 90% sự ủng hộ của những người thuộc đảng Cộng hòa, và ông Trump đang thuyết phục những người ủng hộ bỏ phiếu bằng cách nói rằng, nếu đảng Cộng hòa mất đa số ở Thượng viện, Tổng thống sẽ không thể tiến hành các chính sách hoặc thậm chí phải đối mặt với nỗ lực luận tội.

Chìa khóa ở đây là các nghị sĩ độc lập. Và bởi nhiều người trong số này không tán đồng với ông Trump, đảng Dân chủ cũng đang thuyết phục những người này bỏ phiếu cho họ.

Nếu có một làn sóng mạnh mẽ ủng hộ đảng Dân chủ, một số người của đảng Cộng hòa ở Quốc hội sẽ tìm cách tách mình ra khỏi Tổng thống và có thể sẽ tự đề cử như là một lựa chọn khác cho ứng viên Tổng thống vào năm 2020. 

Nếu đảng Cộng hòa vẫn giữ Thượng viện, đảng Dân chủ chiếm được đa số ghế ở Hạ viện, cả 2 đảng sẽ đều tuyên bố chiến thắng, và ông Trump có thể sẽ tiếp tục chạy đua cho nhiệm kỳ thứ hai.