Ít nhất 70.000 người Việt tử vong vì các bệnh liên quan đến ô nhiễm không khí

Theo thống kê, ở Việt Nam, mỗi năm có ít nhất 70.000 tử vong vì các bệnh liên quan đến ô nhiễm không khí. Điều này cho thấy tình trạng ô nhiễm không khí tại nước ta đã đến mức báo động.

15:23 10/03/2025

Chỉ số chất lượng không khí tại các đô thị như Hà Nội hay TP Hồ Chí Minh có ngày ghi nhận ở ngưỡng rất xấu, gây nguy hại cho sức khỏe người dân, nhất là trong giai đoạn mùa xuân như hiện nay, thường có sương mù khiến khói bụi bị giữ lại càng làm gia tăng tình trạng ô nhiễm không khí.

Nhiều biện pháp đang được đề ra như phát triển giao thông xanh, áp dụng vùng phát thải thấp, tăng cường hệ thống quan trắc… nhưng chưa thật sự làm chuyển biến tình hình. Trong khi đó, những giải pháp có thể định lượng được mức độ ô nhiễm như kiểm kê khí thải và củng cố máy móc đo ô nhiễm tại các địa phương, nhất là thành phố lớn vẫn chưa triển khai được do nhiều vướng mắc về quy định, quy chuẩn và quy trình đấu thầu. Đây là những vấn đề cần sớm được tháo gỡ để giải quyết tình trạng ô nhiễm không khí, trước khi tình trạng này ngày càng trở nên nghiêm trọng hơn.

Ra đường trong bầu không khí ngột ngạt, bụi mịn bao phủ màu trắng đục, mỗi người dân đều cảm nhận rõ những tác động xấu của ô nhiễm không khí đến sức khỏe và sinh hoạt.

Tại Việt Nam, trong những tháng gần đây, tình trạng ô nhiễm kéo dài, nhiều thời điểm chất lượng không khí xuống mức đáng báo động.

Chỉ số AQI (chỉ số chất lượng không khí) tại các đô thị như Hà Nội hay TP Hồ Chí Minh có ngày ghi nhận ở ngưỡng rất xấu, gây nguy hại cho sức khỏe người dân, nhất là trong giai đoạn mùa xuân như hiện nay, thường có sương mù khiến khói bụi bị giữ lại càng làm gia tăng tình trạng ô nhiễm không khí.

Ở Việt Nam, ít nhất 70.000 người tử vong mỗi năm vì các bệnh liên quan đến ô nhiễm không khí. Ra đường trong bầu không khí ngột ngạt, bụi mịn bao phủ màu trắng đục, mỗi người dân đều cảm nhận rất rõ nét những tác động xấu của ô nhiễm không khí đến sức khỏe và sinh hoạt hàng ngày.

Đã đến lúc cần phải quyết liệt xử lý vấn đề ô nhiễm không khí ở Hà Nội, TP Hồ Chí Minh và các thành phố lớn. Nhiều biện pháp đang được đề ra như phát triển giao thông xanh, áp dụng vùng phát thải thấp, tăng cường hệ thống quan trắc, nhưng quan trọng là những giải pháp dù ngắn hạn hay dài hạn cần phải có sự quyết liệt thực thi.

Chưa cần có kiểm kê khí thải, những nghiên cứu gần đây đều cho thấy giao thông là nguồn gây ô nhiễm đáng báo động của Hà Nội. Thủ đô xây dựng Nghị quyết về vùng phát thải thấp có hiệu lực từ đầu năm nay. Tuy nhiên để thực thi, có những hạng mục phải chờ đợi cấp cao hơn.

"Để làm được điều đó, chúng ta phải chờ các quy định, quy chuẩn, tiêu chuẩn đối với phương tiện tham gia giao thông, cụ thể là xe máy", PGS.TS. Hoàng Anh Lê (Khoa Môi trường, Trường Đại học Khoa học Tự nhiên, Đại học Quốc gia Hà Nội) cho biết.

"Tiêu chuẩn hiện nay về khí thải với ô tô lưu hành ở Việt Nam chưa được chặt chẽ, cần được rà soát, sửa đổi. Hiện nay Bộ Nông nghiệp và Môi trường đang tiến hành xây dựng quy chuẩn mới đối với khí thải ô tô, hiện quy chuẩn này đã được trình Bộ Khoa học và Công nghệ để thẩm định. Chúng tôi cũng đang báo cáo với Tủ tướng Chính phủ", ông Lê Hoài Nam (Phó Cục trưởng Cục Môi trường, Bộ Nông nghiệp và Môi trường) cho hay.

Thành phố chờ đợi cấp Bộ, cấp Bộ lại chờ đợi ở cấp cao hơn. Một giải pháp cụ thể, giải quyết một nguyên nhân gây ô nhiễm cụ thể, như vậy chưa thực hiện được. Nếu những vướng mắc này không được xử lý dứt điểm thì bầu không khí vẫn cứ mờ đục.

Còn để có giải pháp đường dài hiệu quả, chữa bệnh nhất thiết phải bắt được bệnh chính xác. Hà Nội hay TP Hồ Chí Minh cần hoàn thành ngay kiểm kê khí thải và củng cố máy móc đo ô nhiễm. Hà Nội từ 35 trạm của năm 2020 giờ chỉ có 7 trạm cập nhật số liệu. Còn TP Hồ Chí Minh thậm chí không có dữ liệu từ tháng 8/2024 khi máy móc quan trắc còn đang trong thời gian đấu thầu.

Thiếu dữ liệu "bắt bệnh" ô nhiễm không khí

Hà Nội, TP Hồ Chí Minh và các thành phố lớn phải xử lý triệt để ô nhiễm không khí. Một trong những giải pháp quan trọng đầu tiên là phải "bắt bệnh" ô nhiễm không khí.

Hiện trên cả nước chỉ có 20/63 tỉnh thành có kế hoạch quản lý chất lượng không khí. Trong đó những đô thị lớn như Hà Nội và TP Hồ Chí Minh chưa kiểm kê được nguồn thải.

Mạng lưới quan trắc không khí tại Việt Nam tính đến năm 2025 chỉ có 141 trạm bao gồm cả cấp quốc gia và cấp tỉnh. Cấp quốc gia đang thiếu 50% so với quy hoạch tổng thể. Cấp tỉnh sự phân bổ máy không đồng đều, nhiều tỉnh chưa có trạm quan trắc tự động nào. Chưa kể số trạm được đầu tư bị hỏng hóc, số liệu không được cập nhật liên tục.

Ô nhiễm không khí tại Hà Nội, TP Hồ Chí Minh nhiều năm liên tục đã ở mức nghiêm trọng. Trong quá trình hoàn thiện dữ liệu, các chuyên gia cho rằng hiện tại vẫn có những giải pháp có thể thực thi ngay.

Nguồn: VTV.vn và Bản tin Thanh Hóa ngày mới/TTV