Kinh tế Mỹ tăng trưởng 3,1% năm 2018; “điều không tưởng” của Trump thành hiện thực

Tòa Bạch Ốc đầu tháng 3/2019 loan báo nền kinh tế Mỹ vừa tăng trưởng 3,1% trong toàn bộ năm 2018, đạt mục tiêu của Tổng thống Mỹ Donald Trump – điều từng bị những người chỉ trích ông gọi là “không tưởng.”

09:30 06/03/2019

Hồi đầu năm 2017, khi bắt đầu nhiệm kỳ Tổng thống Trump dự đoán nền kinh tế Mỹ sẽ đạt tốc độ hơn 3 phần trăm một năm, gây ra tranh cãi và chế giễu từ giới kinh tế học và nhiều kênh truyền thông Hoa Kỳ. 

Theo số liệu vừa công bố, tốc độ tăng trưởng từ quý 4 năm 2017 đến quý 4 năm 2018 của Mỹ đạt 3,1%, theo Cục Phân tích Kinh tế Hoa Kỳ. Tòa Bạch Ốc nói đây là lần đầu tiên trong vòng 13 năm con số này đạt trên 3%. Chính quyền Trump lý giải động lực dẫn đến tăng trưởng kinh tế cao là nhờ giảm thuế, giảm các thủ tục hành chính và các chính sách hỗ trợ tăng trưởng khác.

Hồi năm 2017, cựu Chủ tịch Đại học Harvard, cựu cố vấn kinh tế của Tổng thống Barack Obama Larry Summers là một trong những người nổi bật nhất khẳng định mục tiêu tăng trưởng 3% của Tổng thống Trump là bất khả thi.

“Trong đề xuất ngân sách dự đoán tăng trưởng kinh tế Mỹ sẽ tăng lên 3.0% bởi vì các chính sách của chính quyền”, ông Summers viết trong một bài báo đăng trên Washington Post năm 2017.

“Cũng khả dĩ nếu bạn tin vào bà tiên răng và trò hề của kinh tế học trọng cung”, ông Summers viết.

Ngoài ra nhiều kinh tế học gia của Mỹ cũng tham gia vào đội ngũ chế giễu mục tiêu tăng trưởng của ông Trump. Nhà kinh tế đoạt giải Nobel của trường Đại học Princeton Paul Krugman gọi mục tiêu này là “đáng cười” và giải thích thêm “nó không bất khả thi, nhưng không phải là một điều nên nằm trong dự đoán quan trọng của bất cứ ai”. Năm 2016, sau khi ông Trump thắng cử, ông Krugman cũng có dự đoán nổi tiếng khác rằng kết quả của cuộc bầu cử này sẽ khiến “chúng ta rất có thể sẽ chứng kiến một sự suy thoái toàn cầu mà chưa thấy kết thúc ở đâu cả.”

Tổng thống Barack Obama, người sở hữu nền kinh tế đạt tốc độ tăng trưởng 1,65% trung bình trong 8 năm ông cầm quyền từng khẳng định: “Mức tăng trưởng thực 2% là thực tế mới đối với nền kinh tế Mỹ”.

Trong năm 2016, ông Obama cũng chế giễu ông Trump khi đó còn là ứng viên Tổng thống vì ông Trump cam kết sẽ đạt tăng trưởng GDP 4%. Tổng thống Obama nói rằng ông Trump sẽ cần có cây đũa thần để làm điều đó. Quý II 2018, kinh tế Mỹ đạt mốc tăng trưởng 4,2%.

Kevin Hassett, Chủ tịch Hội đồng Cố vấn Kinh tế của Tổng thống Trump nói với Fox News: “Họ đều sai bởi vì không cập nhật các phát triển mới nhất trong tài liệu khoa học vào trong mô hình dự đoán của mình”. Ông nói thêm rằng việc giảm thuế đã giúp thúc đẩy tăng trưởng vượt kỳ vọng của nhiều người.

Năm 2017, giới truyền thông cũng thay nhau chỉ trích kỳ vọng 3% của ông Trump.

Tại tờ Los Angeles times, ký giả đoạt giải Pulitzer Michael Hiltzik đăng một bài báo năm 2017 tiêu đề “nếu Trump nghĩ ông ta có thể có tốc độ tăng trưởng kinh tế hơn 3%, ông ta đang mơ.”

Đến nay ông Hiltzik vẫn bảo vệ quan điểm của mình, ông nói rằng tốc độ tăng trưởng mà Tòa Bạch Ốc báo cáo được tính toán hơi khác so với năm 2017 và 2019. Theo ông này, tỷ lệ tăng trưởng thực sự là 2,9% chứ không phải 3,1%.

“Là 2,9%. Nó cho thấy khó khăn mà ông Trump phải đối mặt trong việc đạt tới được mục tiêu đã cam kết của ông ta trên một cơ sở ổn định”, ký giả Hiltzik viết trong một bài báo đăng hôm 28.2.

Cục Phân tích Kinh tế đưa ra cả 2 con số 2,9% và 3,1% trong hai bảng tính lý giải 2 cách tính toán khác nhau. Cả 2 con số đều tính toán một chỉ số: tăng trưởng năm.

Tòa Bạch Ốc lưu ý rằng cựu Chủ tịch Hội đồng Cố vấn kinh tế của ông Obama, Jason Furman đã gọi phương pháp tính 3,1% là “cách đo lường tốt hơn nền kinh tế thực sự vận hành như thế nào trong năm 2018”. Ông Hassett nói “hội đồng kinh tế đã làm cách tính này trong hàng chục năm”.

Đó là bởi vì phương pháp tính 3,1% nhìn thẳng trực tiếp vào tăng trưởng năm 2018, trong khi phương pháp 2,9% bị tác động bởi GDP từ tận quý 1 năm 2017.

Tuy nhiên Ngân hàng Dự trữ liên bang Mỹ không tăng dự đoán dài hạn cho nền kinh tế Mỹ, bất chấp kết quả khả quan năm 2018. Trước khi ông Trump đắc cử, FED dự đoán nền kinh tế Mỹ sẽ tăng trưởng 1,8% một năm; và trong dự đoán gần nhất, họ vẫn giữ nguyên con số này. Tuy nhiên FED cũng không phải lúc nào cũng đúng. Vào tháng 9/2016, FED dự đoán kinh tế sẽ tăng trưởng 2% trong năm 2018, nhưng trên thực tế con số này là khoảng 3%.

Cố vấn kinh tế trưởng của Trump, ông Hassett dự đoán kinh tế sẽ tăng trưởng 3,2% cho cả  năm 2019.

“Chưa có chính quyền nào cầm quyền trong toàn bộ 2 chu kỳ dự đoán mà không trải qua việc tốc độ tăng trưởng thực ít hơn so với con số dự đoán cho một năm dương lịch. Vì lý do đó, chúng tôi tin vào mô hình của chúng tôi, và dự đoán của nó cho năm sau”, Hassett nói.

Trọng Đạt