‘Lạc lối’ giữa khu chợ niềm tin của nông dân Mỹ

Lần nào tới chợ, chúng tôi cũng hồ hởi đi dạo một lượt, rồi thứ nào cần thì mua. Phiên chợ giống như một buổi sinh hoạt văn hoá cộng đồng của người dân vùng vịnh, vừa đi chợ vừa thư giãn thoải mái.

12:00 11/09/2017

Ở Nam vịnh San Francisco, bang California có khoảng 20 chợ ngoài trời của những người nông dân tự mang nông sản mình trồng ra bán gọi là Farmers’ Market. Theo Bộ Nông nghiệp Mỹ (USDA), hiện nay trên toàn nước Mỹ có hơn 8.260 chợ kiểu này, trong đó có Mountain View Farmers’ Market (chợ nông dân của TP. Mountain View) là nơi tôi yêu thích.

Chợ nông dân Mountain View họp mỗi tuần một lần, từ 9 giờ sáng đến 1 giờ chiều ngày Chủ nhật tại khu buôn bán kinh doanh gần ga xe lửa của thành phố đã hơn 22 năm nay. Trước giờ mở cửa, 4 dãy lều simili khung nhôm sơn tĩnh điện đã được nhanh chóng dựng lên. Trong từng căn lều, hàng hoá được bày trên những kệ trải khăn sạch sẽ. Theo USDA, chợ nông dân là một hình thức khai thác và tiêu thụ hàng hoá trực tiếp ra thị trường vì ở đấy người nông dân đưa đến những sản phẩm tươi nhất, sạch nhất, ngon nhất và cũng mang tính địa phương nhất tới cộng đồng; đây cũng là cơ hội cho sự phát triển mối quan hệ giữa nông dân – người tiêu dùng và tăng cường lòng mến mộ của khách hàng đối với những người nông dân địa phương; đồng thời đây cũng là cơ hội dành cho các nông trại nhỏ ở Mỹ phát triển; đa số lợi nhuận (lên tới 80%) sẽ được trực tiếp thu về tay người nông dân…

Lần nào tới chợ, chúng tôi cũng hồ hởi đi dạo một lượt, rồi thứ nào cần thì mua. Phiên chợ giống như một buổi sinh hoạt văn hoá cộng đồng của người dân vùng vịnh, vừa đi chợ vừa thư giãn thoải mái. Không khí mua bán rất cởi mở thân thiện. Người bán luôn mời người mua nếm thử sản phẩm của mình; hỏi thăm nhau về mùa vụ, cách trồng trọt và cách chế biến nấu nướng các loại rau củ quả… Cũng ở ngôi chợ này, chúng tôi hiểu Cali là một trong những cái nôi của cây ngô, cây khoai; nơi trồng nhiều ngô, khoai nhất nước Mỹ hiếm khi thất bát; người dân thích ăn ngô khoai hơn lúa gạo; họ còn xay lá và ngọn rau lang làm nước sinh tố, có tác dụng chống lão hoá và bệnh tiểu đường…

Điểm nổi bật của chợ nông dân là hầu hết các nông sản đều mang nhãn “Organic”. Nghĩa là chỉ dùng các nguyên vật liệu, dưỡng chất hữu cơ và phòng trừ sâu bệnh bằng thiên địch (trường hợp đặc biệt mới cho phép sử dụng các loại hoá chất và phải tuân thủ những quy định nghiêm ngặt) để sản xuất theo “Chương trình Hữu cơ Quốc gia” do USDA quản lý. Những sản phẩm này mới thu hoạch vào sáng sớm của mỗi phiên chợ.

Thôi thì đủ loại rau củ như cải bắp Brussel (chỉ bằng trái bóng bàn), su hào, cà rốt, cà tím, bí bầu, dưa leo, mướp đắng, mướp hương… Bắt mắt nhất là cà chua. Từ những trái cà chua chín đỏ không hạt để ăn beefsteak đến những trái cà chua bi để trộn salad và giống cà chua màu tím anh đào. Các rau thuộc họ cúc nhiều vô kể: cúc tần ô, bông Artichaut… thứ nào cũng tươi mơn mởn.

Đến quầy “rau châu Á” mới thấy hết tính nhạy bén của nông dân Mỹ. Rau bí, ngọn bầu, ngọn su su, rau thơm, húng quế, hành ngò, tía tô… đủ hết. Riêng rau muống, có loại để xào và có loại ống to, giòn để làm rau muống chẻ ăn với bún chả Hà Nội. Chị bạn người Sài Gòn gặp lại xà lách Coron thì mừng quá. Thứ rau này để ăn phở mới đúng (còn người Hàn Quốc thì thích dùng nó để cuốn thịt ngựa hoặc thịt bò sống chấm mù tạt). Đặc biệt có loại sà lách búp mỗi lá hình một chiếc thuyền xinh xắn, được ăn với chả giò, đã tạo thêm thi vị cho món “cuốn mùa xuân” nổi tiếng này…

Nhưng có lẽ hấp dẫn nhất của chợ Mountain View là các lều bán hoa quả khiến chúng tôi hay nhớ Trung Thu và Tết ở quê nhà. Các loại trái cây như vả mật, bơ, nho, lê, táo, dâu tây, mâm xôi, phật thủ, lựu, na, cam, quýt, bưởi, chanh… nhiều vô kể. Còn trái hồng ở đây cũng đủ loại: hồng giòn, hồng vuông, hồng không hạt và cả hồng trứng chín đỏ để ăn với cốm Vòng nữa.

Phải nói người Cali rất sành hoa quả. Nhiều người đến đây chỉ để chọn mua những trái mận, đào mọc trên đất núi Mountain View, được gọi là đào tiên… Đặc biệt những trái Blueberry tươi ngon được xếp vào loại cao cấp nhất bởi có tác dụng chống lão hoá, giữ mãi tuổi thanh xuân. Tuy vậy, giá Blueberry tại chợ Mountain View cũng rất mềm so với nhiều nơi trên thế giới. Những trái Blueberry đựng trong cốc nhỏ 1 pint (0,57 l)/6 USD, cốc lớn 2 pint/10 USD, 2 cốc lớn/18 USD).

Ở khu chợ này còn có những gian hàng bán hoa tươi, bánh, mứt đặc sản, quầy thông tin hướng dẫn khách hàng và một xe cứu hỏa luôn túc trực trong suốt thời gian họp chợ. Đặc biệt một lều cà phê Arabica thơm ngon, cũng có “cô hàng cà phê… đôi môi thắm cánh hoa đào”, gần kề lều ca nhạc miễn phí của các nghệ sĩ tự do, như nói lời chào mời và cảm ơn khách hàng thân thiết…

Đến nay Mountain View Farmers’ Market đã được đứng trong Top 5 ngôi chợ nông dân được yêu thích nhất nước Mỹ, qua cuộc bầu chọn do Quỹ đầu tư tài chính Hoa Kỳ “Niềm tin Nông dân” tổ chức.