Liệu ông Biden có ân xá ông Trump để hàn gắn nước Mỹ?

Theo giới phân tích, dù việc ân xá cho ông Trump sẽ khiến phe cực tả phẫn nộ, nó sẽ phần nào giúp ông Biden thực hiện cam kết đoàn kết nước Mỹ lúc tranh cử.

22:30 17/01/2021

Theo dự đoán của trang phân tích The National Interest, trong bài phát biểu nhậm chức của mình, Tổng thống đắc cử Joe Biden có thể thông báo rằng ông sẽ ân xá cho Tổng thống Donald Trump. Mặc dù điều này sẽ làm dấy lên một sự phẫn nộ từ phe cực tả, nó sẽ phần nào giúp ông Biden thực hiện cam kết đoàn kết nước Mỹ trước cử tri lúc tranh cử.

Tổng thống đắc cử Mỹ Joe Biden. Ảnh: REUTERS

Cựu Giám đốc FBI James Comey, người đã bị ông Trump sa thải, đang ủng hộ ý tưởng này. Trong một cuộc phỏng vấn trên kênh BBC Newsnight, ông Comey nói: "Ít nhất ông Biden nên xem xét nó. Điều này sẽ đóng vai trò như một phần của việc hàn gắn đất nước và giúp nước Mỹ có thể tập trung vào những điều quan trọng trong bốn năm tới”.

Tuy nhiên, điều này không có nghĩa ông Trump hoàn toàn "thoát khỏi" tất cả cáo buộc khác. Ông sẽ tiếp tục đối mặt với hàng loạt cáo buộc hình sự tiềm ẩn ở cấp tiểu bang mà lệnh ân xá liên bang sẽ không bao gồm. Thủ đô Washington, DC đang ráo riết điều tra ông vì các cáo buộc liên quan tài chính, bao gồm gian lận thuế và rửa tiền.

Một khả năng khác là ông Biden không ân xá mà tiếp tục truy cứu trách nhiệm đối với ông Trump với nhiều cáo buộc, bao gồm "kích động bạo lực", gây ra sự việc những người quá khích xông vào Điện Capitol, làm năm người thiệt mạng vào ngày 6-1. Theo nhận định của giới nghiên cứu, nhiều khả năng ông Trump sẽ tự ân xá cho bản thân trước khi rời Nhà Trắng.

Điều này có thể làm phát sinh nhiều vấn đề và cản trở chính quyền ông Biden trong trường hợp họ muốn truy cứu trách nhiệm của ông. Trước đó, ông Trump đã tuyên bố mình có quyền "tuyệt đối được ân xá cho bản thân".

Trong trường hợp này, một số người dự đoán ông Trump rất có thể sẽ tìm cách hành động trước bằng cách tự đưa ra lệnh ân xá cho bản thân. Đến hiện tại, câu hỏi liệu một tổng thống Mỹ đương nhiệm có thể tự ân xá chính mình hay không vẫn chưa có câu trả lời chính thức.

Tuy nhiên, cả Hiến pháp và tiền lệ tư pháp đều không công khai nói về vấn đề này. Năm 1974, Bộ Tư pháp Mỹ đã chỉ nói việc tự ân xá "dường như" là không được phép vì luật pháp có một quy tắc cơ bản rằng "không ai có thể là thẩm phán trong vụ kiện của chính mình". Học giả pháp lý William N. Eskridge tại Đại học Yale lưu ý: "Ý nghĩa của việc ân xá chỉ việc một người có thẩm quyền ban hành lệnh ân xá cho một người khác. Chính vì thế, ân xá là sự tha thứ do một cơ quan có thẩm quyền ban cho một người vi phạm quy tắc. Mặc dù một linh mục có thể tha thứ cho những người tội lỗi, nhưng ông ta không thể tha thứ cho chính mình". 

Trong khi đó, một cựu quan chức Bộ Tư pháp nói: "Lệnh ân xá do ông Trump tự ký cho bản thân như chắc chắn sẽ không phát huy tác dụng. Điều này chỉ làm cho vấn đề tồi tệ hơn". Theo ông Jacob Heilbrunn - biên tập viên của The National Interest, trong trường hợp ông Trump có thể tự khoan hồng cho bản thân, việc này không hoàn toàn tốt cho ông. Ông Jacob cho biết điều này chứng minh ông Trump đã thừa nhận mình có tội và những người chống lại ông có thể sẽ dùng điểm này để gây bất lợi cho ông trước Tòa án Tối cao.