Liệu Trung Quốc có thành công nếu tiến hành xâm lược Đài Loan?

Vào ngày 2/1, khi Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình kêu gọi thống nhất Đài Loan với Trung Quốc, đó không phải lần đầu tiên một nhà lãnh đạo Trung Quốc đe dọa sử dụng sức mạnh quân sự để buộc đảo quốc sáp nhập với đại lục.

21:00 11/01/2019

Nhưng khi ông Tập nói với các lực lượng quân sự của mình vài ngày sau đó để chuẩn bị cho một cuộc chiến toàn diện, lời kêu gọi vũ lực rõ ràng khác với các mối đe dọa trước đây đối với hòn đảo mà Bắc Kinh xem là một tỉnh nổi loạn, theo Asia Times.

Ông Tập đang nổi lên như một người mạnh mẽ thứ ba của Cộng sản Trung Quốc hiện đại, và cũng như hai lãnh đạo uy quyền trước đây, thống nhất lãnh thổ là một ưu tiên.

Mao Trạch Đông, người sáng lập Đảng Cộng sản Trung Quốc (ĐCSTQ), đã tàn bạo đưa Tây Tạng vào dưới sự cai trị của chính quyền trung ương Bắc Kinh. Đặng Tiểu Bình, nhà lãnh đạo mạnh thứ hai của ĐCSTQ, đã giám sát việc tiếp quản đàm phán sáp nhập Hồng Kông và Ma-cao từ người Anh và người Bồ Đào Nha.

Ông Tập hiển nhiên tin rằng một trong những nhiệm vụ chính của lãnh đạo như ông là sáp nhập Đài Loan, vốn đã bị tách ra khỏi đất liền kể từ sau chiến thắng của ĐCSTQ năm 1949 trong cuộc nội chiến Trung Quốc.

“Ông Tập đã gia tăng kêu gọi thống nhất sau khi cuộc bầu cử năm 2016 của Đài Loan đã loại bỏ đảng ủng hộ Bắc Kinh [Đảng Kuomintang] khỏi nhiệm kỳ tổng thống và lập pháp, đưa ra hạn chót vào năm 2020 để quyết định cuối cùng về việc có nên xông vào các bãi biển hay quay trở lại bàn đàm phán”, ông Wendell Minnick, một nhà phân tích quân sự có trụ sở tại Đài Loan và là tác giả của một số cuốn sách về các lực lượng vũ trang của Trung Quốc, cho biết.

Những người theo dõi Trung Quốc khác tin rằng năm 2021, 100 năm thành lập ĐCSTQ, sẽ là một năm rất quan trọng đối với Đài Loan. Thông qua các cuộc chơi và thanh trừng quyền lực trong Đảng gần đây, ông Tập đã đảm bảo rằng ông sẽ giữ vững được quyền lực khi các lễ kỷ niệm của đất nước được tổ chức.

Vào tháng 3/2018, cơ quan lập pháp Trung Quốc đã phê chuẩn lại việc bổ nhiệm ông Tập làm Chủ tịch, xóa bỏ giới hạn 2 nhiệm kỳ 5 năm cho chức vụ đó. Hai vị trí quyền lực khác của Tập Cận Bình – Tổng bí thư đảng Cộng sản và Chủ tịch Ủy ban quân sự Đảng – cũng không phải chịu giới hạn nhiệm kỳ.

Ông cũng là Chủ tịch Ủy ban Quân sự song song của chính phủ, một cơ quan nhà nước trung ương, củng cố vai trò là nhà lãnh đạo tối cao của Trung Quốc.

Những người theo dõi Trung Quốc vẫn tin rằng chiến tranh là lựa chọn cuối cùng để ông Tập có thể khiến Đài Loan đồng ý với một thỏa thuận tương tự như đã đạt được đối với Hồng Kông và Ma Cao, được đặt tên là “một quốc gia, hai chế độ”, theo đó các vùng lãnh thổ này được hưởng quyền tự trị lớn.

Nhưng, trong một bài phát biểu ngày 2/1, Tổng thống Đài Loan Thái Anh Văn nói rằng hầu hết người Đài Loan đều kiên quyết phản đối khái niệm đó, và họ sẽ không bao giờ chấp nhận cai trị theo công thức do ông Tập và lãnh đạo Đảng Cộng sản ở Bắc Kinh đề xuất.

Một cuộc thăm dò ý kiến ​​gần đây cho thấy 80% người Đài Loan sẽ từ chối bất kỳ mô hình nào của “một quốc gia, hai chế độ”, và 61% hài lòng với phản ứng của bà Thái đối với ông Tập. Hơn nữa, 85% đã chấp thuận các điều kiện của bà Thái đưa ra cho bất kỳ cuộc đàm phán nào với Bắc Kinh, bao gồm cả yêu cầu họ trao đổi trên cơ sở chính phủ với chính phủ.

Bài Thái đại diện cho Đảng Tiến bộ Dân chủ (DPP), coi Đài Loan là một quốc gia có chủ quyền và dân chủ không thuộc Trung Quốc. Đảng của bà đã phải chịu một thất bại lớn trong cuộc bầu cử địa phương vào tháng 11/2018, bao gồm cả thành trì truyền thống của nó ở thành phố cảng phía Nam của Cao Hùng, cho đảng Kuomintang (Quốc Dân Đảng).

Mặc dù các vấn đề về lao động, cải cách lương hưu và suy thoái kinh tế là những yếu tố chính dẫn đến kết quả, Trung Quốc đã nhanh chóng nói rằng họ đã hoan nghênh sự hợp tác nhiều hơn giữa các thành phố và quận của Đài Loan sau khi có kết quả.

Sau cuộc thăm dò ý kiến, Ma Xiaoquang, phát ngôn viên Văn phòng các vấn đề Đài Loan của Bắc Kinh, đã cố tình dẫn dắt dư luận rằng kết quả bầu cử phản ánh mong muốn mạnh mẽ của Đài Loan nói chung để tiếp tục chia sẻ lợi ích của sự phát triển hòa bình trong quan hệ eo biển Đài Loan.

Quốc Dân Đảng luôn tuyên bố rằng Trung Quốc là một quốc gia và Đài Loan là một tỉnh, mặc dù Trung Quốc theo cách hiểu của họ là Trung Hoa Dân Quốc (ROC – tên chính thức của Đài Loan), chứ không phải Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa (PRC – tên chính thức của Trung Quốc).

Mặt khác, DPP lập luận rằng Đài Loan chỉ bị cai trị từ lục địa chỉ 4 năm trong suốt 123 năm qua, và do đó đã phát triển một bản sắc riêng. Đài Loan nằm dưới sự cai trị của Nhật Bản từ năm 1895 đến năm 1945 và sau đó thống nhất với Trung Hoa Dân Quốc cho đến khi những người cộng sản Mao rút ​​về tiếp quản đại lục vào năm 1949.

Kể từ đó, ROC chỉ tồn tại trên Đài Loan và một số đảo nhỏ ngoài khơi Trung Quốc và về phía nam.

Thảm họa bầu cử gần đây của DPP rõ ràng đã mang lại cho Bắc Kinh hy vọng về mối quan hệ tốt hơn và các cuộc đàm phán có thể xảy ra với hòn đảo này vào năm 2020, khi Đài Loan sẽ bầu một tổng thống và cơ quan lập pháp mới.

Theo Trinick, một sự trở lại của tổng thống với ứng cử viên Quốc dân đảng hoặc bên thứ ba sẽ cho Trung Quốc một cái cớ để tránh xâm chiếm hòn đảo và quay trở lại bàn đàm phán.

Nhưng ngay cả Quốc Dân Đảng, đảng tuân thủ chính sách Một Trung Quốc, đã ban hành một tuyên bố vào ngày 3/1, nói rằng “một quốc gia, hai chế độ” không thể chấp nhận được đối với Đài Loan vì không có sự hỗ trợ phổ biến.

Sự bất đồng kéo dài ra Biển Đông, nơi Trung Quốc và Đài Loan cạnh tranh các yêu sách chồng chéo. Các nhà phân tích cho biết việc xây dựng quân đội Trung Quốc ở Biển Đông được xem chủ yếu là một phần trong chiến lược bảo đảm kiểm soát các tuyến vận tải quan trọng, nhưng cũng có một yếu tố Đài Loan đằng sau nỗ lực này.

Trung Quốc muốn bảo đảm sườn phía Nam trong trường hợp họ quyết định xâm chiếm Đài Loan, một nhà Hán học châu Âu chuyên theo dõi các sự kiện trong khu vực tuyên bố, ông yêu cầu giấu tên vì sự nhạy cảm của vấn đề.

Khi Hoa Kỳ chuyển sự công nhận từ Trung Hoa Dân Quốc sang Trung Quốc năm 1979, Washington đã ban hành Đạo luật Quan hệ Đài Loan, trong đó xác định quan hệ phi ngoại giao giữa Hoa Kỳ và Đài Loan.

Đạo luật không đảm bảo rằng Hoa Kỳ sẽ can thiệp quân sự nếu Trung Quốc tấn công hoặc xâm chiếm Đài Loan, nhưng tuyên bố rằng Mỹ sẽ xem xét mọi nỗ lực để xác định tương lai của Đài Loan bằng các biện pháp hòa bình, bao gồm tẩy chay hoặc cấm vận, đe dọa hòa bình và an ninh của khu vực Tây Thái Bình Dương và mối quan tâm sâu sắc đối với Hoa Kỳ.

Hoa Kỳ cũng đã cam kết cung cấp cho Đài Loan vũ khí với “tính chất phòng thủ” để cho phép họ “chống lại bất kỳ lực lượng hoặc vũ khí hoặc các hình thức cưỡng chế nào khác sẽ gây nguy hiểm cho an ninh, hoặc hệ thống kinh tế hoặc xã hội của người dân Đài Loan”.

Vào tháng 9, Mỹ đã phê duyệt một thương vụ bán vũ khí trị giá 330 triệu đô la Mỹ cho Đài Loan, hứa hẹn sẽ tăng cường đáng kể khả năng phòng thủ. Thỏa thuận bao gồm các bộ phận cho các đội tàu F-16, C-130 và F-5 của Đài Loan và các hệ thống khác.

Một câu hỏi mở nhưng quan trọng là Đài Loan có thể chống lại một cuộc xâm lược tiềm tàng từ lục địa hay không. Đài Loan có một quân đội hiện đại và được trang bị đầy đủ với vũ khí của Hoa Kỳ sẽ khiến việc Trung Quốc xâm chiếm là cực kỳ rủi ro.

Đài Loan cũng đang phát triển khả năng của ngành công nghiệp quốc phòng của riêng mình với mục tiêu xuất khẩu, qua đó giảm chi phí cho quân đội. “Là người đã theo dõi Đài Loan trong 20 năm qua, tôi chưa bao giờ thấy họ hung hăng như vậy trên thị trường quốc tế”, ông Minnick nói.

Trong vài năm qua, Viện Khoa học và Công nghệ Quốc gia Chung Sơn Đài Loan, đã phát triển radar, tên lửa và cảm biến. Những sản phẩm này đã được trưng bày tại các triển lãm quốc phòng ở Trung Đông, châu Âu và châu Á.

Nhưng khi Bắc Kinh tăng cường hùng biện chiến tranh, các nhà phân tích chiến lược đang đánh giá khả năng phòng thủ mặt đối mặt của Đài Loan với Trung Quốc.

Đài Loan từng có thời gian gia cố các đảo Kinmen và Matsu để làm “đảo tiền tiêu”, nơi đã diễn ra những trận chiến khốc liệt với quân đội Trung Quốc lục địa trong quá khứ. Nhưng nay các hòn đảo hầu hết là phi quân sự.

Mặc dù quân đội Đài Loan vẫn đóng quân ở đó, nhưng họ được triển khai chủ yếu để bảo vệ các đảo khỏi sự xâm nhập của ngư dân từ đất liền và đẩy lùi những người nhập cư bất hợp pháp. Đồng thời, Đài Bắc duy trì các cơ sở giám sát tinh vi trên các hòn đảo nhằm vào Trung Quốc, điều rất quan trọng đối với hệ thống phòng thủ Đài Loan.

Đài Loan cũng kiểm soát đảo Taiping, hoặc Itu Aba, ở Biển Đông và đảo Pratas, hoặc Dongsha, các đảo ở phía Bắc, nhưng chỉ có lực lượng bảo vệ bờ biển đóng quân ở đó.

Điều đó khiến các đảo Bành Hồ giữa Đài Loan và đại lục cũng như đảo Đông Âm ở phía Bắc của Matsu là những nơi mà Bắc Kinh phải lo lắng trước khi bất kỳ đội quân xâm lược nào của họ có thể đến đảo chính của ROC.

Đài Loan duy trì một căn cứ tên lửa đất đối không tầm xa trên Đông Âm, chỉ cách bờ biển Trung Quốc 45 km ở lục địa Phúc Kiến. Vào tháng 9, có thông tin rằng Hải quân Đài Loan đang tìm cách mua các tàu tấn công nhanh bằng tên lửa chống hạm để bảo vệ hòn đảo trước một cuộc xâm lược tiềm tàng của Trung Quốc.

Với một thế hệ những người trẻ của Đài Loan được nuôi dưỡng trên máy tính, thức ăn nhanh và ý thức mạnh về quyền lợi cá nhân, coi việc mua sắm vũ khí là một sự lãng phí quỹ nhà nước, Trung Quốc có thể nghĩ rằng phòng thủ của Đài Loan đã dịu xuống trong những năm qua và một cuộc xâm lược sẽ là một việc nhanh chóng và dễ dàng.

Theo các nguồn tin tại Đài Loan, cũng có những lo ngại trong giới quyền lực Đài Loan, rằng chính quyền của Tổng thống Mỹ Donald Trump, có thể sẵn sàng thỏa thuận với Trung Quốc về các vấn đề thương mại có thể bao gồm lời thề của Hoa Kỳ ngừng bảo vệ nền dân chủ Đài Loan.

Mặt khác, chính phủ Trump, đã bán vũ khí, khuyến khích trao đổi chính thức và gần đây đã chỉ định nhân vật diều hâu thân Đài Loan và chống Trung Quốc John Bolton làm cố vấn an ninh quốc gia.

Dù bằng cách nào, quân đội công nghệ cao Đài Loan đã chuẩn bị tốt cho bất kỳ hành động quân sự nào của Trung Quốc.

Nếu thất bại, đó là sự tử vong đối với vị trí của ông Tập với tư cách là nhà lãnh đạo, cần đạt được những gì ông coi là cuộc thống nhất cuối cùng của Trung Quốc. Nhưng khi áp lực kinh tế ngày càng lớn ở lục địa, ông Tập có thể sẵn sàng chấp nhận rủi ro để thực hiện tầm nhìn đó và củng cố di sản của mình.

Trung Dung