Loại thuốc nào hiệu quả nhất trong điều trị Covid-19?

Khi các quốc gia chạy đua tiêm chủng cho người dân chống lại Covid-19, nhiều chuyên gia y tế vẫn miệt mài làm việc để xác định các phương pháp điều trị tốt nhất cho người mắc bệnh.

20:00 10/08/2021

Tiêm chủng vẫn là ưu tiên hàng đầu của nhiều quốc gia trong việc quản lý và mở cửa trở lại hậu đại dịch. Tuy nhiên, các chuyên gia về bệnh truyền nhiễm tin rằng những phương pháp điều trị Covid-19 hiệu quả vẫn cần thiết cho những bệnh nhân nhiễm virus corona, theo Today Online.

Đối tượng này là những ai không đủ điều kiện hoặc không muốn chủng ngừa Covid-19.

“Tìm phương án điều trị Covid-19 là rất quan trọng bởi vì vaccine không hiệu quả 100%”, giáo sư Dale Fisher - chuyên gia về bệnh truyền nhiễm từ Trường Y Yong Loo Lin thuộc Đại học Quốc gia Singapore (NUS) - cho biết. “Một số người sẽ từ chối tiêm chủng và đôi khi, có người đã chủng ngừa vẫn có thể mắc bệnh. Có khả năng sẽ xảy ra trường hợp như vậy, vì vậy chúng tôi muốn tìm ra các lựa chọn tốt nhất”.

Một số thử nghiệm lâm sàng quy mô lớn đang được tiến hành trên toàn cầu nhằm đánh giá và xác định loại thuốc hứa hẹn nhất có thể sử dụng để điều trị Covid-19, ngay cả khi hầu hết người dân đã được tiêm chủng đầy đủ.

Nhiều loại thuốc tiềm năng

Một cuộc thử nghiệm lớn nhất, với 12.000 bệnh nhân, đang được tiến hành tại Đại học Oxford. Kể từ tháng 3/2020, Chương trình thử nghiệm được biết đến với tên gọi Recovery Trial (tạm dịch: Thử nghiệm Phục hồi) đã nghiên cứu một số loại thuốc và hiệu quả của chúng trong điều trị bệnh nhân Covid-19.

Một số loại thuốc được chứng minh là không có hiệu quả, chẳng hạn như thuốc chống sốt rét hydroxychloroquine, từng được cựu tổng thống Mỹ Donald Trump quảng cáo là phương pháp điều trị tiềm năng.

Tuy nhiên, một vài loại thuốc như steroid dexamethasone giá rẻ và thuốc trị viêm khớp tocilizumab phát huy hiệu quả, cứu sống nhiều người khi Vương quốc Anh phải chiến đấu với các đợt bùng phát dịch bệnh lớn.

Nhân viên y tế đang chăm sóc cho một bệnh nhân Covid-19 tại Bekasi, ngoại ô Jakarta, Indonesia. Ảnh: Reuters.

Tại Singapore, tuần trước, Cơ quan Khoa học Y tế đã cấp phép tạm thời cho thuốc kháng thể sotrovimab phát triển bởi công ty dược phẩm GlaxoSmithKline và công ty Vir Biotechnology. Loại thuốc này sẽ sử dụng điều trị cho bệnh nhân mắc Covid-19 từ 18 tuổi trở lên có triệu chứng ở mức độ nhẹ hoặc trung bình. Những bệnh nhân này không cần trợ thở oxy nhưng có nguy cơ diễn tiến nặng.

Bộ Y tế Singapore cho biết loại thuốc này sẽ có mặt tại các cơ sở chăm sóc sức khỏe vào tháng 9, trừ trường hợp chậm trễ không lường trước được.

Ngoài ra, Singapore cũng đang xem xét phương pháp điều trị bằng kháng thể đơn dòng của Regeneron Pharmaceutical, theo Trung tâm Quốc gia về Các bệnh Truyền nhiễm (NCID) nói với Straits Times vào tuần trước.

Thuốc dựa trên kháng thể đơn dòng - là các protein tạo ra từ trong phòng thí nghiệm có khả năng bắt chước hệ thống miễn dịch để ngăn chặn các kháng nguyên có hại như virus.

Loại kháng thể cocktail - từng sử dụng điều trị cho cựu Tổng thống Mỹ Donald Trump sau khi ông có kết quả dương tính với căn bệnh này vào tháng 10/2020 - cũng đã được các nhà khoa học Anh tiến hành Thử nghiệm Phục hồi chấp thuận.

Đánh giá của chuyên gia

Kể từ khi đại dịch bắt đầu tại thời điểm chưa có phương pháp điều trị hiệu quả nào cho những người nhiễm virus corona, các chuyên gia về bệnh truyền nhiễm cho biết tiến trình giờ đã có nhiều tiến bộ.

Phó giáo sư Sophia Archuleta, chuyên gia về bệnh truyền nhiễm tại Bệnh viện Đại học Quốc gia của Singapore (NUH), chỉ ra hydroxychloroquine và các loại thuốc kháng retrovirus như lopinavir-ritonavir - thường được sử dụng để điều trị HIV. Cả hai phương pháp điều trị đều không mang hiệu quả trong quá trình thử nghiệm lâm sàng, theo bà Archuleta.

Bà Archuleta cho biết liệu pháp điều trị Covid-19 hiện chia thành hai loại: Những liệu pháp nhắm vào chính virus (bao gồm thuốc kháng virus và kháng thể đơn dòng) và những liệu pháp điều trị phản ứng viêm của cơ thể (bao gồm điều trị bằng steroid và liệu pháp miễn dịch).

Bệnh nhân Covid-19 điều trị tại một bệnh viện ở New Delhi, Ấn Độ vào tháng 5. Ảnh: Reuters.

Giáo sư Hsu Li Yang, người đứng đầu chương trình về bệnh truyền nhiễm tại Trường Y tế Công cộng Saw Swee Hock thuộc NUS, cho biết tiến bộ này có được là nhờ thử nghiệm thông qua nền tảng lớn, đơn lẻ và đa quốc gia như Thử nghiệm Phục hồi của Vương quốc Anh hay Thử nghiệm Đoàn kết của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO).

Những thử nghiệm này, trong đó có nhiều phương pháp điều trị được so sánh cùng một lúc thông qua quy trình chuẩn hóa, đã cho phép tiến trình đẩy nhanh và nghiêm ngặt với các loại thuốc đã được phát triển, loại bỏ các loại thuốc kém hiệu quả.

Giáo sư Dale Fisher cho biết corticosteroid - thuốc chống viêm - cho thấy kết quả tốt nhất trong cải thiện kết quả lâm sàng vì có khả năng ngăn ngừa tử vong và trở bệnh nặng.

Ông cho biết thêm các loại thuốc kháng thể đơn dòng, chẳng hạn như sotromivab, đã nổi lên như phương pháp điều trị hữu ích cho những bệnh nhân bị Covid-19 nhẹ nhưng có nguy cơ phát triển thành triệu chứng nghiêm trọng.

Hướng dẫn điều trị của Singapore

NCID đã xuất bản hướng dẫn điều trị cho Covid-19, áp dụng cho tất cả bệnh viện ở Singapore. Tiến sĩ Shawn Vasoo từ NCID cho biết bước đầu, các bác sĩ sẽ xem xét liệu bệnh nhân có mắc Covid-19 với triệu chứng nghiêm trọng hay không.

Tiến sĩ Raymond Fong - trưởng khoa và cố vấn cao cấp của khoa truyền nhiễm Bệnh viện Đa khoa Changi - cho biết những bệnh nhân được chẩn đoán mắc Covid-19 sẽ được đánh giá và phân loại thành bốn mức độ: Không có triệu chứng (không cần điều trị); Nhẹ (có triệu chứng nhiễm trùng đường hô hấp cấp tính nhưng không có dấu hiệu viêm phổi); Trung bình (viêm phổi nhưng không cần oxy y tế); Nặng hoặc nguy kịch (viêm phổi, cần oxy y tế và có thể cần hỗ trợ trong phòng chăm sóc đặc biệt).

Tiến sĩ Vasoo nói rằng đối với những bệnh nhân Covid-19 trong tuần đầu mắc bệnh nhưng có nguy cơ phát triển nặng, thuốc kháng virus remdesivir có thể sử dụng nhằm tăng tốc quá trình hồi phục. Một số bệnh nhân thuộc nhóm nguy cơ cao chưa cần dùng oxy y tế và vẫn đang trong giai đoạn đầu của bệnh cũng có thể sử dụng remdesivir.

Ngoài ra, các kháng thể đơn dòng cũng sẽ là một phần trong khuyến nghị phương án điều trị cho bệnh nhân mắc Covid-19 không có biểu hiện nghiêm trọng thuộc nhóm đối tượng có nguy cơ cao.

Mỹ cũng đã phê chuẩn sử dụng Redemsivir trên bệnh nhân mắc Covid-19 phải nhập viện. Ảnh: AFP.

Bệnh nhân mắc Covid-19 nặng sẽ điều trị bằng thuốc corticosteroid như dexamethasone. Những bệnh nhân này cần sử dụng máy thở và hệ thống miễn dịch phản ứng mạnh với virus có thể làm tổn thương nhiều cơ quan, đặc biệt là phổi.

Các loại thuốc chống viêm khác - chẳng hạn như tocilizumab và baricitinib (sử dụng để điều trị viêm khớp dạng thấp) - thường được dùng kết hợp với corticosteroid.

Các loại thuốc mà NCID không khuyến nghị để điều trị cho bệnh nhân Covid-19 bao gồm hydroxychloroquine, thuốc điều trị HIV lopinavir-ritonavir và thuốc chống ký sinh trùng ivermectin.

Tiến sĩ Vasoo cho rằng tỷ lệ tử vong vì Covid-19 ở Singapore thấp là kết quả của các phương pháp điều trị cùng với sự chăm sóc hỗ trợ. Tuy nhiên, ông cho biết kết quả này không phải là một phần của thử nghiệm lâm sàng - khi mà tác động của phương pháp điều trị Covid-19 trên bệnh nhân so sánh định lượng với những người không tiếp nhận điều trị.

Giáo sư Fisher cho biết nguyên nhân chủ yếu dẫn đến tình hình tồi tệ hiện nay trên thế giới là do các bệnh viện quá tải, không có đủ giường, máy thở và oxy.

“Nếu tất cả đều có sẵn, chúng tôi thậm chí còn có khả năng cứu sống thêm nhiều người bằng kỹ năng và kỹ thuật lâm sàng từ các loại thuốc sẵn có”, ông Fisher nói.