Luật mới ảnh hưởng đến nghề nail của người Việt, tiệm nail không được phép làm khoán như hiện nay

Quốc Hội tiểu bang California thông qua một đạo luật bắt các công ty như Uber và Lyft phải coi những người tài xế tham gia thương vụ của hãng như những công nhân chứ không như những “cộng tác viên” làm khoán nữa.

23:22 10/06/2023

Các nhà cầm quyền California muốn bênh vực những người lao động trên thị trường thường được gọi là “gig economy” hay “gig job”. Đây có nghĩa là nghề làm khoán, không giờ giấc ấn định, không có mức lương tối thiểu, làm nhiều, lãnh tiền nhiều, không làm sẽ không lương. Quy chế “gig job” đối nghịch với quy chế “công nhân thường xuyên” (permanent jobs). Ngoài ra, nghề làm khoán lại không được hưởng quyền lợi lao động nào cả.

Đạo luật mới được Thượng Viện tiểu bang California thông qua với 29 phiếu thuận, 11 phiếu chống, và sẽ được áp dụng tại mọi công ty, mặc dù nhiều công ty đang vận động xin được miễn. Thống đốc California, ông Gavin Newsom, đã đồng ý dự luật trong tháng 9 này và dự kiến sẽ ký ban hành ngay sau khi được Quốc Hội thông qua. 

Luật mới sẽ được áp dụng kể từ ngày 1 tháng 1 năm 2020. Mọi người làm việc trong cơ sở thương vụ đều được coi là công nhân chứ không còn là tư nhân độc lập, làm khoán nữa, nếu công ty kiểm soát cách họ làm việc, hoặc công việc họ làm là một phần thương vụ của công ty. 

Đạo luật mới của California có thể gây ảnh hưởng đến nhiều tiểu bang khác, nhất là 3 tiểu bang New York, Washington State và Oregon, tại đó đã có sẵn những cuộc vận động tương tự nhưng chưa có kết quả.

Thành phố New York đã ấn định lương tối thiểu cho tài xế lái xe chở mướn, tuy nhiên tài xế Uber vẫn làm khoán chứ chưa được hưởng quy chế công nhân với những quyền lợi như nghỉ phép hàng năm, hưởng lương giờ làm thêm giờ và quyền lợi y tế. 

Nhật báo The New York Time có viết: “Kể từ nay, những người lái taxi, lái xe giao đồ ăn, lao công, thợ nail, công nhân xây cất, và chủ sở hữu nhượng quyền thương mại (franchise owners) đều có thể được hưởng quy chế công nhân (employees)”. Tờ báo không nêu lên nghề thợ tóc, nhưng quy chế của hai nghề thợ tóc và thợ nail giống nhau, họ đều làm khoán, làm nhiều hưởng lương nhiều, làm ít lãnh ít tiền. Tuy nhiên những cô thợ tóc vẫn hy vọng là luật mới không liên quan đến họ. 

Đạo luật mới, còn được gọi là Assembly Bill 5 (Luật Số 5 của Quốc Hội), nguyên là dự luật do nữ Dân Biểu Dân Chủ Lorena Gonzalez thảo ra, vì bà Gonzalez từng là công nhân bị bóc lột. Đồng ý với “tác phẩm” của bà Gonzalez, bà Nghị Sĩ Maria Elena Durazo nhận định: “Những công ty tự xưng là gig companies hãnh diện với quan niệm của họ, làm khoán, giá rẻ, để cung cấp tiện nghi di chuyển nhanh chóng, với giá nhẹ nhàng cho công chúng, nhưng việc họ không đóng thuế Social Security hay thuế Medicare, thì quả là không đúng. Hơn nữa, việc họ trả rẻ công sức của người lao động cũng không có gì đáng hãnh diện cả”. 

Hãng Uber chưa có phản ứng, nhưng anh Adrian Durbin, phát ngôn viên của hãng Lyft lên tiếng: “Quý vị lãnh đạo chính trị California đã không hiểu, không ủng hộ tiện nghi chuyên chở mà một khối lượng rất lớn người Cali đang thấy rất tiện, rất nhanh, và rất rẻ, đó là tiện nghi “đi quá giang”. Người đi quá giang được việc mà không phải trả một giá quá đắt, trong khi đó người chở khách quá giang, có được chút tiền đổ xăng, ăn sáng mà không phải mua sắm xe có tiện nghi chở khách, không cần đầu tư quá nhiều”.

Cái khó của những người làm nail, làm tóc không khó đến mức mất nghiệp như những người lái xe của 2 hãng Uber và Lyft, nhưng cũng không dễ. Cho đến giờ này nghề làm tóc, làm nail của người gốc Việt được tổ chức theo lối “gig business”, tức là làm khoán, làm “ăn chia”.Người thợ kiếm được $100, chia cho cô chủ 50% hay một tỉ lệ nào đó, để cô chủ trả tiền mướn tiệm, tiền điện nước, tiền thuế tiệm, sau đó thuế cá nhân của ai, người ấy tự đóng.

Sang năm các tiệm tóc, tiệm nail tại California phải đổi từ công thức ăn chia sang công thức chủ nhân và công nhân, với những luật lệ lương tối thiểu, bảo hiểm công nhân trong lúc làm việc, bảo hiểm công nhân khi họ thất nghiệp.

Những tốn kém đó khiến chủ nhân không dám mướn nhiều người, như giờ này họ đang mướn, và họ cũng dè dặt trước trách nhiệm trả lương tối thiểu cho công nhân, khiến người thợ nail, thợ tóc không kiếm được nhiều tiền như hiện nay. Vậy nhưng họ có xin miễn áp dụng luật mới vào nghề của họ như 2 hãng Uber và Lyft đang xin không? Việc đó rất công phu và tốn kém, lại không dễ thực hiện, vì khó khăn trong việc tìm sự đồng thuận của hàng ngàn tiệm tóc, tiệm nail đang hoạt động tại California. 

Dù sao thì hai nghề làm tóc, làm nail vẫn tiếp tục nuôi sống hàng ngàn gia đình tại tiểu bang California, nhưng chắc chắn lợi tức của người thợ tóc, thợ nail sẽ giảm xuống, vì có thêm một nhân vật khác đứng giữa số tiền khách trả và số tiền cô thợ được lãnh, đó là người chủ tiệm.

Thepronails.com