Một mảng kiến tạo tại bờ Tây của Hoa Kỳ đang dần dần biến mất, cảnh báo điều đáng sợ

Gần đây, các nhà nghiên cứu tại Hoa Kỳ đã phát hiện ra lỗ hổng trên một mảng kiến tạo, được cho là có liên quan tới một loạt các trung tâm núi lửa ở Oregon và các trận động đất ngoài khơi bờ biển Bắc California.

07:30 20/08/2019

Theo một nghiên cứu mới được phát hiện, nó có thể gây ra động đất ngoài khơi bờ biển Bắc California và lý giải tại sao trung tâm Oregon có núi lửa.

Các nhà nghiên cứu trong nghiên cứu này không phải là những người đầu tiên cho rằng mảng Juan de Fuca (phát âm là "wahn de fyoo-kuh") có kích cỡ tương đương Michigan. Nhưng nhờ một bộ dữ liệu mới, chi tiết hơn, họ là những người đầu tiên nói một cách chắc chắn như vậy.

Mảng kiến tạo Juan de Fuca chạy dọc bờ biển phía Tây Hoa Kỳ 

Nhà nghiên cứu chính William Hawley, nghiên cứu sinh tiến sĩ tại Khoa Khoa học Trái đất và Hành tinh tại Đại học California nói rằng: "Về việc tranh luận giữa có hay không có mảng này, chúng tôi hoàn toàn tự tin nói rằng sự thật là nó tồn tại".

Mảng Juan de Fuca kéo dài khoảng 600 dặm (1.000 km) dọc theo bờ biển Tây Bắc Thái Bình Dương, từ đảo Vancouver (Canada) đến Cape Mendocino (California). Không có phần nào của nó ở trên mặt nước, đó hoàn toàn là một mảng đại dương, đang chìm xuống hoặc lặn bên dưới một mảng khác, trong trường hợp này là mảng Bắc Mỹ (một mảng lục địa), Hawley nói.

Từ năm 2011 đến 2015, các nhà khoa học đã chèo thuyền qua các phần khác nhau của mảng Juan de Fuca, thả máy đo địa chấn dưới đáy đại dương và để các cảm biến này thu thập dữ liệu địa chấn từ các trận động đất trên toàn thế giới trong một năm.

Các nhà khoa học trên chiếc R/V Thomas G. Thompson đang lấy lại máy đo địa chấn, một phần của Sáng kiến Cascadia, ngoài khơi Oregon và Washington. Công cụ này đã dành một năm dưới đáy biển để ghi lại các trận động đất từ khắp nơi trên thế giới.

Khi kết thúc năm, các nhà nghiên cứu quay trở lại lấy máy đo địa chấn và tải lên dữ liệu, cho phép họ tạo ra một bản chụp cắt lớp hoặc bố cục của mảng Juan de Fuca. Sau đó, họ triển khai các thiết bị đến các điểm khác trên mảng. "Đây là một nỗ lực cộng đồng to lớn", William Hawley nói.

Dữ liệu từ các máy đo địa chấn này cho thấy sóng địa chấn truyền qua mảng, do đó, đã tiết lộ thông tin về thành phần và nhiệt độ khác nhau của nó. Một khu vực thuộc trung tâm Oregon cho thấy một khoảng trống trong sóng địa chấn tốc độ cao mà William Hawley giải thích đó là lỗ hổng.

Nhưng tại sao lỗ hổng này tồn tại? Hawley và nhà đồng nghiên cứu Richard Allen, giám đốc Phòng thí nghiệm địa chấn Berkeley, đã đưa ra giả thuyết rằng có một vùng yếu trong mảng Juan de Fuca tồn tại do mảng hình thành ở hai đoạn sườn núi chồng chéo. Khi vùng suy yếu này của mảng đại dương nằm dưới mảng lục địa, nó mở ra từ dưới lên (từ mặt dưới lên trên), tạo ra một vết hổng.

Các nhà nghiên cứu cho biết: "Sự xé rách này có thể làm cho mảng bị vỡ và những gì còn lại của các mảnh nhỏ từ mảng Juan de Fuca sẽ gắn vào các mảng khác gần đó". Nói cách khác, "chúng ta đang chứng kiến ​​mất đi của một mảng kiến tạo", nhưng sẽ mất ít nhất vài triệu năm để nó biến mất hoàn toàn, Hawley nói.

Các núi lửa ở trung tâm Oregon có thể đã phát sinh do một vết rách ở mảng kiến tạo Juan de Fuca

Hawley và Allen ước tính rằng lỗ hổng nằm ở độ sâu từ 155 đến 60 dặm (250 và 100 km). Các vết xé chính của nó hẹp trên đầu và mở rộng với chiều sâu, khoảng 120 dặm (200 km).

Hơn nữa, dường như vật chất đang bị đẩy lên qua vết rách, điều này có thể dẫn đến sự hình thành của các ngọn núi lửa ở vùng đồng bằng Lava High của trung tâm Oregon khoảng 17 triệu năm trước. Trên thực tế, thật đáng kinh ngạc có nhiều đặc điểm địa lý và địa chấn ở Tây Bắc Thái Bình Dương phù hợp với giả thuyết của các nhà nghiên cứu.

Câu chuyện liên kết lỗ hổng trong quá trình chụp cắt lớp với vùng yếu được biết đến trong một mảng kiến tạo và với một loạt các trung tâm núi lửa ở Oregon và các trận động đất ngoài khơi bờ biển Bắc California," Hawley nói thêm.

Nghiên cứu này là một "bài viết ý tưởng kích thích tư duy", Ray Wells - một nhà nghiên cứu địa chất tại Cục Khảo sát Địa chất Hoa Kỳ tại Portland, Oregon, người không tham gia nghiên cứu cho biết.

"Tôi rất vui khi thấy nhiều dữ liệu chỉ ra một lỗ hổng trên đĩa Juan de Fuca. Sự trùng hợp của lỗ hổng với vị trí của một khu vực bị suy yếu trong mảng Juan de Fuca thật thú vị và có thể tạo ra một vết rách", Ray Wells nói.

Nghiên cứu này được công bố trực tuyến trên tạp chí Geophysical Research Letters.

theo VietQ