Mỹ báo động về tỷ lệ nông dân gặp vấn đề tâm lý, dẫn đến ý muốn tự tử

Sự cô lập cùng những áp lực trong nghề nông đang khiến những nông dân bang Montana, Mỹ, gặp vấn đề tâm lý, dẫn đến ý muốn tự tử.

12:30 25/08/2018

Darla Tyler-McSherry vẫn giúp mẹ làm vườn mỗi khi tới nông trại. (Ảnh: CNN) 

Dick Tyler, bố của Darla Tyler-McSherry, làm công việc thu hoạch từ khi 11 tuổi và là người đàn ông mạnh mẽ nhất cô từng biết. Khi cô còn học trung học, Dick bị vướng chân vào phần ống trên chiếc máy thu hoạch lúa mỳ. Ông kịp thoát ra và lái xe tải về nhà mà không bị ngất. Dick đi tập tễnh vào nhà cùng chiếc giày cao bồi dính máu, ngón chân bị cắt. “Ông dừng công việc, trở về nhà và nói ‘bố bị thương, bố cần giúp đỡ’”, Darla nói.

Cách đây hai năm, ở tuổi 82, hàng loạt vấn đề sức khỏe đã buộc Dick phải rời xa công việc yêu thích. Ông cũng không nói ra hay nhờ giúp đỡ. “Chúng ta chỉ giỏi về xử lý vết thương thể chất. Chúng ta quá tệ trong vấn đề nỗi đau tâm lý”, Darla nói trong nước mắt.

Darla là giám đốc cơ quan sức khỏe sinh viên tại Đại học Billing bang Montana. Cô được đào tạo để phát hiện trầm cảm và ý định tự tử trong học sinh nhưng lại không thể nhìn thấy chuyện sắp xảy ra với chính gia đình mình. Dick tự tử ngay tại nông trại, nơi ông sinh ra và lớn lên. Con gái ông sau đó phải vật lộn với cảm giác tội lỗi. Cô quyết định đứng về phía những nông dân khác – những người có thể đang gặp khủng hoảng. Darla muốn trân trọng những ký ức của bố và bởi cô biết gia đình cô không phải là trường hợp duy nhất.

Bằng cách câu chuyện về bố, Darla cùng anh trai Randall Tyler hy vọng những người khác có thể câu chuyện về nỗi đau của họ. Bố mẹ của Dick mua nông trại vào năm 1931, dưới thời Đại Suy thoái. Nơi này cách thị trấn nhỏ Big Sandy – có 600 người sinh sống, khoảng 16 km. Dick được sinh ra trong ngôi nhà bố mẹ ông xây tại nông trại. Đây cũng là nơi Darla và Randall lớn lên. Mẹ của hai người, bà Lenore, vẫn sống tại đây.

Ngôi nhà có thể sẽ thuộc về Randall, 54 tuổi, vào một ngày nào đó. Hiện tại anh sống tại Gildford, một thị trấn nhỏ cách đó khoảng 48 km về phía bắc. Randall thường ở lại cùng mẹ vào ngày mùa bận rộn, từ tháng 4 đến giữa tháng 10. Darla, 50 tuổi, vẫn giúp mẹ chuyện vườn tược mỗi khi cô ghé thăm. Tỷ lệ tự tử tại vùng nông thôn ở Mỹ cao hơn 45% so với khu vực đô thị, theo kết quả nghiên cứu công bố năm 2017 của Trung tâm Mỹ về Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh (CDC). Báo cáo gần đây cho thấy tỷ lệ tự tử ở bang Montana dẫn đầu nước Mỹ, gần gấp đôi mức trung bình.

Nghiên cứu tiếp theo xếp nông nghiệp, cùng với ngư nghiệp và lâm nghiệp, là các nghề có tỷ lệ tự tử cao nhất. Nghiên cứu này dựa trên số liệu năm 2012, khi nông nghiệp đang giữ thế mạnh và đạt đỉnh vào năm 2013, Jennifer Fahy, giám đốc truyền thông của tổ chức phi lợi nhuận Farm Aid, nói.

Theo báo cáo từ Bộ Nông nghiệp Mỹ, thu nhập ròng của nông dân đã giảm 50% kể từ năm 2013 và dự kiến chạm đáy 12 năm trong năm nay. Fahy cho biết nông dân hiện đối mặt nhiều sức ép hơn so với cuộc khủng hoảng nông nghiệp những năm 1980 – khi hàng trăm nông trại bị đưa ra bán đấu giá mỗi tháng, hàng nghìn nông dân vỡ nợ.

Sự cô lập

Có nhiều lý do giải thích tỷ lệ tự tử ở những vùng nông thôn tại Mỹ. Sự tách biệt xã hội, thiếu tiếp cận chăm sóc sức khỏe, cộng đồng nhỏ dẫn đến giữ kín vấn đề riêng tư.

Nông dân cũng có những căng thẳng về kinh tế, khi mà mùa màng có thể bị xóa sổ bởi hạn hán, sâu bệnh hoặc chỉ 15 phút mưa đá. Thị trường biến động. Chi phí nhiên liệu và phân bón tăng trong khi giá bán một giạ lại giảm. Chủ nợ gõ cửa. Tổng thống Mỹ Donald Trump áp thuế, khiến cuộc sống vốn đã bất ổn càng thêm trầm trọng.

Ông Randall Tyler làm nông “đã ngấm vào trong máu”. (Ảnh: CNN)

Những đặc điểm khiến nông dân thành công – tự làm việc một mình, tự ra quyết định và chấp nhận rủi ro – sẽ chống lại chính họ khi họ gặp khó khăn về cảm xúc hoặc tâm lý, Rosmann nhận định. “Đón nhận rủi ro khi trầm cảm hoặc gặp khó khăn có thể đẩy một người xuống hố sâu hơn… thậm chí khiến họ tự tử”. Trong số 56 hạt ở Montana, 45 hạt có mật độ dân số ít hơn 6 người/dặm vuông (khoảng 2,59 km2), 10 hạt có mật độ dân số dưới 1 người/dặm vuông, theo Cục Thống kê Mỹ. Hầu hết các hạt đều thiếu chuyên gia chăm sóc sức khỏe tâm lý.

Tại nơi như Montana, mùa đông thường kéo dài và u ám, một người đàn ông được dạy “hãy mạnh mẽ”, độc lập và đừng là gánh nặng cho người khác, Karl Rosston, nhân viên tại cơ quan y tế công cộng và dịch vụ con người bang Montana, nói. Sự kỳ thị ảnh hưởng lớn đến tâm thần và trầm cảm “được coi là điểm yếu”.

Văn hóa súng đạn cũng là một vấn đề. “Nếu sinh ra tại Montana, bạn sẽ lớn lên cùng những khẩu súng”, đồng nghĩa dễ tiếp cận phương thức sát thương, Rosston . Gần 2/3 số vụ tự tử ở Montana liên quan đến súng đạn. Tỷ lệ này trên cả nước Mỹ chỉ là 1/2. Thêm nữa, Montana là nơi có nhiều cựu binh quân đội và 7 khu dành riêng cho người Mỹ bản địa – hai nhóm có tỷ lệ tự tử cao bất thường.

Các nghiên cứu còn chỉ ra rằng tỷ lệ tự tử và trầm cảm có liên quan đến những yếu tố như thuốc trừ sâu hay độ cao. 7 trong số 10 bang có tỷ lệ tự tử cao nhất trong danh sách của CDC là các bang miền núi. Nông dân gặp khủng hoảng cần nhận được mọi sự trợ giúp có thể, Rosmann cho biết.

Farm Aid có đường dây nóng nhưng không phải 24/7 và mang tính tham vấn hơn là can thiệp. Những người ở Đường dây Ngăn Tự tử Quốc gia Mỹ nhìn chung họ lại không thực sự hiểu cuộc sống của một nông dân. Rosmann mong Mỹ sẽ có các đường dây nóng do những người hiểu nông nghiệp để không còn khoảng cách, muốn các bác sĩ gia đình tại nông thông được đào tạo về y tế nông nghiệp.

‘Đánh dấu lãnh thổ’

Chó sói và mèo đánh dấu lãnh thổ của chúng, con người cũng vậy – nhưng bằng các hàng rào cao và giấy tờ pháp lý, Michael Rosmann nói. Rosmann là một nông dân kỳ cựu, nhà tâm lý học chuyên về hành vi nông nghiệp bang Iowa. Mọi đe dọa làm mất lãnh thổ, nông trại đều tạo ra áp lực, nhất là khi đất đai được truyền lại cho các thế hệ tiếp theo. “Khi không làm được, chúng ta sẽ tự trách bản thân vì để mất cơ hội tổ tiên đã để lại”, Rosmann nói.

Theo Nông nghiệp