Mỹ sẽ có lễ nhậm chức tổng thống đặc biệt chưa từng thấy

Trong bối cảnh đại dịch hoành hành và đất nước lâm vào khủng hoảng, nếu chính thức được tuyên bố chiến thắng, ông Joe Biden sẽ trải qua lễ nhậm chức đặc biệt chưa từng có tiền lệ.

08:30 24/11/2020

Ứng viên đảng Dân chủ Joe Biden dành phần lớn thời gian chiến dịch tranh cử trong tầng hầm tư gia, giao tiếp với cử tri ủng hộ qua một camera truyền hình. Diễn văn chấp nhận đề cử được ông Biden đọc trong một căn phòng gần như trống vắng ở Delaware.

Và nay, khi đã được dự báo là người chiến thắng cuộc bầu cử, ông Biden cùng đội ngũ đang chuẩn bị cho lễ nhậm chức được miêu tả là chưa từng có tiền lệ trong lịch sử nước Mỹ.

Lễ nhậm chức rất khác

Đội ngũ của ứng viên Biden đang thảo luận về các biện pháp an toàn dịch tễ bắt buộc, áp dụng với những người tham dự lễ nhậm chức dự kiến diễn ra vào ngày 20/1/2021, bao gồm đeo khẩu trang, giãn cách xã hội.

Những người được phép đến gần ông Biden trong lễ nhậm chức nhiều khả năng sẽ phải xét nghiệm trước đó.

Một số hoạt động truyền thống trong ngày nhậm chức như ăn trưa cùng đại biểu lưỡng viện Quốc hội, dạ tiệc có thể bị hủy bỏ. Người tham dự sẽ được yêu cầu hạn chế tối thiểu việc tụ tập.

Các cố vấn của ông Biden hầu như chắc chắn đương kim Tổng thống Donald Trump sẽ không dự lễ nhậm chức. Các hoạt động chung giữa tổng thống sắp mãn nhiệm và tổng thống đắc cử, như tiệc trà truyền thống, lái xe tới trụ sở Quốc hội, vì vậy cũng sẽ được hủy.

Một số thân tín với ông Biden kiên quyết cho rằng ngày 20/1/2021 vẫn cần mang lại cảm giác giống như những lễ tuyên thệ trước đây.

Điều này nhằm tạo ra ấn tượng về tính chính danh cho chức vụ tổng thống của ông Biden, điều ông Trump tới nay vẫn tiếp tục bác bỏ với cáo buộc gian lận bầu cử.

Tuy nhiên, nhiệm vụ này hiện tương đối phức tạp bởi lễ nhậm chức, dù quan trọng đến đâu, cũng cần tuân theo hướng dẫn an toàn y tế.

Nhiều tháng qua, ông Biden xây dựng hình ảnh tuyệt đối tuân thủ hướng dẫn phòng chống dịch bệnh của giới khoa học để thể hiện sự tương phản trong đường lối chống dịch của mình với chính quyền Tổng thống Trump.

"Chúng tôi phải nghĩ cách vận hành chiến dịch tranh cử khác đi, và giờ phải lên kế hoạch cho lễ nhậm chức rất khác (so với trước kia)", Rufus Gifford, phó quản lý chiến dịch tranh cử của ông Biden, nói.

Đặc biệt hơn bao giờ hết

Không chỉ là dấu mốc chuyển giao quyền lực, lễ nhậm chức là cơ hội để ông Biden đặt nền móng đầu tiên cho nhiệm kỳ tổng thống của mình.

Ngoài các cử tri Dân chủ, lễ nhậm chức của ông Biden là cơ hội để tân tổng thống trò chuyện với cử tri Cộng hòa ủng hộ ông Trump.

Ông Biden hiện đối mặt nhiệm vụ hàn gắn một đất nước chia rẽ sâu sắc về gần như mọi vấn đề lớn, từ quyền sở hữu súng, chính sách nhập cư, cho tới an sinh xã hội.

"Đó luôn là một sự kiện trọng đại với mọi tổng thống. Nhưng bởi ông Trump, sự kiện năm nay càng quan trọng hơn", Steve Kerrigan, người tham gia tổ chức hai lễ tuyên thệ của ông Obama, nói.

Theo ông Kerrigan, việc ông Biden có mặt ở trụ sở Quốc hội, được làm lễ tuyên thệ bởi một chánh án Tào án Tối cao thuộc đảng Cộng hòa, dưới sự chứng kiến của các đảng viên Cộng hòa ở lưỡng viện, sẽ gửi đi thông điệp tới toàn thể người dân Mỹ về một hệ thống chính phủ và quá trình chuyển giao quyền lực dân chủ.

Joan Hoff, giáo sư sử học của Đại học Montana, cho biết lễ nhậm chức của ông Biden sẽ là độc nhất vô nhị, trong bối cảnh đại dịch hoành hành, đất nước rơi vào khủng hoảng.

"Sẽ không giống các lễ nhậm chức trước đây, và Biden sẽ không tìm cách che giấu. Tôi không tin ông ấy sẽ tìm cách phủ nhận những gì đất nước đang trải qua", giáo sư Hoff đánh giá.

Điều bất thường nhất có lẽ đến từ sự vắng mặt của ông Trump. Giáo sư Hoff cho biết ông Trump có thể sẽ là tổng thống đương nhiệm thất cử đầu tiên không dự lễ nhậm chức của người kế nhiệm.

"Không đời nào ông Trump tuân theo những thủ tục, truyền thống không được viết thành luật mà những người tiền nhiệm đã tuân theo", giáo sư Hoff cho biết.

Nhiều thông lệ sẽ không diễn ra

Đội ngũ của ông Biden đã tham khảo cách tổ chức Hội nghị toàn quốc đảng Dân chủ để áp dụng cho lễ nhậm chức. Nhiều phần của lễ nhậm chức có khả năng diễn ra theo hình thức trực tuyến, bao gồm các lễ hội diễn ra trong ngày.

Kế hoạch chi tiết hiện chưa được thông qua. Đội ngũ của ông Biden vẫn đang suy nghĩ và đưa ra các ý tưởng.

Ngay cả khi tạo ra nhiều thay đổi so với truyền thống, đội ngũ của ông Biden vẫn muốn tận dụng nguồn năng lượng mà các cử tri ủng hộ thể hiện sau khi ứng viên đảng Dân chủ được giới truyền thông dự báo trở thành người chiến thắng.

Người ủng hộ ông Biden nhiều khả năng sẽ đổ tới Washington trong ngày diễn ra lễ tuyên thệ, bất kể kế hoạch của đội ngũ đảng Dân chủ là gì. Điều này mang tới những thách thức về an toàn dịch tễ trong bối cảnh dịch bệnh lan rộng.

"Tôi đã là người bạn, người ủng hộ của Joe Biden từ thập niên 1990. Tôi không muốn gì hơn là một bữa đại tiệc và lễ tuyên thệ hoành tráng mà ông ấy xứng đáng. Nhưng điều đó không thích hợp vào lúc này. Joe có mặt để lãnh đạo đất nước, mang tới cách hành xử mà công chúng Mỹ cần tuân theo", Steve Kerrigan nói.

Việc xây dựng lễ đài đã bắt đầu tại phía tây trụ sở Quốc hội Mỹ, nơi tổ chức các nhậm chức thệ gần đây. Tuy nhiên, vẫn có khả năng sự kiện được tổ chức ở địa điểm khác.

Ông Biden hiện chưa bổ nhiệm Ủy ban Nhậm chức tổng thống. Ủy ban này có chức năng lên kế hoạch các hoạt động xung quanh buổi lễ. Tuy nhiên, các thành viên của Quốc hội Mỹ, cơ quan chủ trì lễ tuyên thệ, đã thảo luận trong nhiều tháng qua về kế hoạch tổ chức sự kiện.

Một số quảng cáo đã xuất hiện trên website của lưỡng viện Quốc hội Mỹ dành cho những cử tri muốn đăng ký tham dự. Tuy nhiên, hiện chưa rõ bao nhiêu vé sẽ được phát ra cho công chúng.

Sự có mặt của các cựu tổng thống trong lễ tuyên thệ là một truyền thống. Tuy nhiên, hiện chưa rõ các cựu lãnh đạo nước Mỹ có đồng ý tham dự sự kiện ngày 20/1/2021 hay không, do lo ngại vấn đề sức khỏe.

Người phát ngôn của các cựu tổng thống George W. Bush, Jimmy Carter và Barack Obama chưa bình luận về vấn đề này.

Theo thông lệ, chánh án Tòa án Tối cao sẽ chủ trì lễ tuyên thệ nhậm chức. Tuy nhiên, Chánh án John Roberts cho biết cần cẩn trọng tuân theo các thủ tục y tế, vì thế sự xuất hiện của người đứng đầu Tòa án Tối cao hiện cũng là dấu hỏi. Tòa án Tối cao từ lâu đã chuyển sang tổ chức các cuộc họp trực tuyến.

Chánh án Roberts trước đó đã không tham dự lễ tuyên thệ của bà Amy Coney Barrett, người được bổ nhiệm vào vị trí thẩm phán Tòa án Tối cao thay thế Thẩm phán Ruth Bader Ginsburg đã qua đời.

Vài tháng trước, ứng viên Biden từng được hỏi liệu ông có đeo khẩu trang khi tuyên thệ nhậm chức hay không.

"Không, tôi có thể tháo khẩu trang khi ở khoảng cách an toàn", ông Biden trả lời phóng viên đài CBS, người khi đó đứng cách ông 2,5 m.

Ông Biden cũng cho rằng không cần thiết có quá nhiều người tham dự lễ nhậm chức

Bởi Ủy ban Nhậm chức tổng thống chưa được thành lập, hiện chưa có thông tin về các vấn đề tài chính của sự kiện. Một số chuyên gia đang kêu gọi chấm dứt truyền thống các nhà tài trợ cung cấp tiền cho buổi lễ, cho rằng một số người quyên góp khoản tiền lớn cho sự kiện để có thể tiếp cận tổng thống và các thành viên nội các.

"Đây là cơ hội tuyệt vời để tổ chức một bữa tiệc trực tuyến, cắt giảm chi phí, và đóng cửa Ủy ban Nhậm chức tổng thống. Chúng ta không cần một tổng thống được các công ty và nhóm lợi ích đặc biệt trả tiền cho bữa tiệc lễ nhậm chức", Richard Painter, luật sư Nhà Trắng dưới thời cựu tổng thống Bush, nói.