Ngày tháng sống trong sợ hãi của người nhập cư Mỹ

Nỗi lo bị trục xuất đang trở thành bóng ma ám ảnh nhiều cộng đồng nhập cư Mỹ, kể cả những người chưa bị chính quyền ông Trump nhắm tới.

13:14 03/02/2025

Sau khi Tổng thống Donald Trump nhậm chức tháng trước, chính quyền của ông bắt đầu đẩy mạnh chiến dịch trục xuất "lớn nhất trong lịch sử Mỹ" nhằm vào người nhập cư bất hợp pháp và những người có giấy tờ nhưng vi phạm pháp luật.

Cơ quan Thực thi Di trú và Hải quan Mỹ (ICE) cho hay họ đã thực hiện hơn 5.000 vụ bắt người nhập cư trái phép trong khoảng một tuần qua. Các vụ bắt giữ chủ yếu diễn ra trên đường phố hay bên ngoài các trung tâm mua sắm, nhắm vào những người nhập cư bất hợp pháp mà đặc vụ ICE bắt gặp, thay vì tiến hành các đợt vây ráp quy mô lớn vào nhà máy, trang trại mà người nhập cư thường làm việc.

Theo các nhà nhân khẩu học và chuyên gia, khoảng 14 triệu người nhập cư không giấy tờ đang sống tại Mỹ. Con số này gồm những người không có tư cách pháp lý và cả những người đã được cấp giấy tờ tạm trú tại Mỹ, nhưng có nguy cơ bị tòa án hoặc chính quyền Trump thu hồi do từng phạm pháp. Đây là những nhóm mà ông Trump tuyên bố sẽ trục xuất càng sớm càng tốt khỏi Mỹ.

Dù hàng triệu người nhập cư không nằm trong danh sách trên, nỗi lo âu vẫn xâm chiếm họ và ngày càng lớn lên bởi những tuyên bố cứng rắn từ Tổng thống cũng như các trợ lý hàng đầu của ông.

"Cơn hoảng loạn đã vượt khỏi tầm kiểm soát", Patrick Garcia, giám đốc điều hành tổ chức ủng hộ nhập cư Embrace All Latino Voices, trụ sở ở Charlotte, Bắc Carolina, cho biết.

Ngay cả trường học, nhà thờ và bệnh viện, nơi từ lâu được coi là "cấm địa" với các đặc vụ truy quét người nhập cư, giờ đây cũng bị biến thành mục tiêu sau thông báo gần đây từ Bộ An ninh Nội địa Mỹ rằng những địa điểm này không nằm ngoài quyền hạn của họ.

Học khu công lập Denver tuần trước ghi nhận số lượng học sinh giảm 10% tại một số trường có nhiều học sinh đến từ các gia đình nhập cư. Martha, một phụ nữ nhập cư trái phép 60 tuổi, cho biết bà đã ngừng làm tình nguyện viên hướng dẫn qua đường và nhân viên căng tin tại trường học trong khu phố gần Aurora, Colorado, khi tin đồn về những cuộc đột kích xuất hiện.

"Các con tôi đều đã lớn, nhưng chúng vẫn cần mẹ bên cạnh. Nỗi sợ lớn nhất của tôi là sẽ bị bắt đi và phải rời xa chúng", bà nói.

Theo Tom Homan, người được Tổng thống Trump bổ nhiệm làm lãnh đạo chiến dịch trục xuất hàng loạt, việc cho phép nhân viên di trú tiếp cận các địa điểm nhạy cảm giúp họ có khả năng truy đuổi mục tiêu ở bất cứ nơi nào họ muốn, giống như những cơ quan thực thi pháp luật khác.

"Không phải chúng tôi sẽ cứ thế đi vào và bắt mọi người, các cơ sở như vậy không nên cảm thấy sợ hãi. Những người nước ngoài phạm tội mới nên cảm thấy sợ hãi", Homan nói trong một cuộc phỏng vấn.

Tại San Francisco, Karen Rodriguez vội vã đến đón cậu con trai 7 tuổi từ trường sau khi phụ huynh được một nhân viên tại đây thông báo họ nhìn thấy các đặc vụ ICE trong khu vực.

"Sợ hãi là cảm giác mà tất cả chúng tôi đang có", người phụ nữ nhập cư 30 tuổi đến từ Colombia nói. Vợ chồng cô và con trai đã vượt biên vào Mỹ và đang có kế hoạch xin tị nạn.

Hầu hết những người nhập cư không có giấy tờ đã ở Mỹ ít nhất một thập kỷ. Họ chủ yếu làm việc trong ngành xây dựng, nông nghiệp cùng một số ngành sản xuất khác và thường có con cái sinh ra tại Mỹ. Nhiều người lâu nay tin rằng nếu cố gắng tránh xa rắc rối với cảnh sát, họ sẽ tương đối an toàn.

Nhưng suy nghĩ đó giờ đây không còn nữa.

Ngay cả ở Los Angeles và San Francisco, những thành phố đã thông qua luật bảo vệ cộng đồng nhập cư, người dân cũng đang thay đổi thói quen hàng ngày.

Tại tiệm cắt tóc Park Plaza ở Los Angeles, chỉ có một khách hàng vào lúc 17h15 chiều 28/1. Thông thường, tất cả 10 ghế của tiệm đều kín khách, với hàng dài chờ đến lượt, chủ cửa hàng José Anguino cho hay. Nhưng nay, tại khu phố đông đúc người nhập cư này, mọi người đều đang tìm cách ẩn náu.

"Ai nấy đều sợ hãi và không muốn chi tiền vì không biết điều gì có thể xảy ra tiếp theo", Anguino nói.

Ngay bên cạnh, tại siêu thị First Bargain, nơi bán vô số loại thực phẩm Mexico, chỉ có một số ít khách hàng dạo bước trên các lối đi. Doanh số bán hàng đã giảm khoảng 30% kể từ giữa tháng trước, James Kang, chủ cửa hàng, cho biết.

"Công việc kinh doanh chưa bao giờ tệ như vậy kể từ thời Covid-19", ông nói. "Khách hàng của tôi không ra khỏi nhà".

Tại Charlotte, Bắc Carolina, Apolo Santos, mục sư tại một nhà thờ chuyên phục vụ cộng đồng người Brazil đang phát triển nhanh chóng trong khu vực, cho hay các giáo dân của ông từng rất sợ hãi khi Tổng thống Trump điều hành nhiệm kỳ đầu tiên, "nhưng không đến mức dữ dội như hiện tại".

"Mọi người nghĩ ICE ở khắp mọi nơi", ông nói.

Garcia, giám đốc điều hành nhóm vận động Embrace All Latino Voices, cho biết một số người thậm chí đã bắt đầu nói về việc trở về nước.

"Ông trùm biên giới" Homan cũng tuyên bố rằng ông hy vọng sẽ có nhiều người nhập cư quyết định tự rời bỏ Mỹ.

"Sẽ khôn ngoan hơn nếu những người đang ở Mỹ một cách bất hợp pháp tự về nhà bằng con đường đúng đắn. Chắc chắn rồi", ông nói.

John Sandweg, quan chức cấp cao Bộ An ninh Nội địa dưới chính quyền Barack Obama, nhận định chiến lược chính quyền Trump đang theo đuổi rất rõ ràng. "Họ đang tạo ra bầu không khí sợ hãi như một phần của kế hoạch tự trục xuất", ông nhận xét.

Thông tin chi tiết về những vụ bắt người hiện rất hạn chế, khiến việc đánh giá mức độ mở rộng của các hoạt động gần đây so với nỗ lực thực thi pháp luật hàng ngày của ICE trở nên khó khăn hơn.

Để trấn an mọi người và vạch trần thông tin sai lệch trên TikTok, những nền tảng mạng xã hội khác hay các tờ báo lá cải, lãnh sự quán Mexico tại Los Angeles, nơi có cộng đồng người Mexico đông đảo nhất ở Mỹ, tuần trước phát hành một video tuyên truyền.

"Chúng tôi không thấy bằng chứng nào về các cuộc đột kích lớn, về việc bắt ngẫu nhiên người dân trên đường phố hay các chiến dịch truy quét trong nhà thờ, trường học", Tổng lãnh sự Carlos González Gutiérrez cho biết trong đoạn video dài hai phút đăng trên Facebook, Instagram và X.

Ông giải thích rằng 17 người đàn ông Mexico có "tiền án tiền sự" đã bị ICE bắt, nhưng đây là con số hoàn toàn không bất thường. "Hiện tại, không có lý do gì để các bạn phải hạn chế hoạt động thường ngày của mình", ông nói.

Tuy nhiên, "bóng ma" các đặc vụ liên bang và những tin đồn trên mạng xã hội đã tạo ra nỗi ám ảnh không thể xóa bỏ. Thông tin sai lệch từ một trường trung học ở San Francisco hồi tuần trước về việc nhìn thấy đặc vụ ICE trên xe buýt công cộng đã thổi bùng hỗn loạn.

Ảnh chụp màn hình tin nhắn do một nhân viên xã hội tại trường gửi cho đồng nghiệp nói rằng các đặc vụ ICE "ở trong chiếc xe màu đen, có chó và lên xe buýt số 29. Họ tự giới thiệu mình là ICE. Sau đó, họ thẩm vấn hành khách và bắt một số người lớn và cả trẻ em trong độ tuổi đi học".

Bài đăng trên Instagram của một nhiếp ảnh gia địa phương nổi tiếng chứa nội dung tương tự đã được chia sẻ hơn 9.000 lần. Học khu đã gửi email cho các gia đình cảnh báo rằng các đặc vụ có thể ở gần những tuyến xe buýt.

Nhưng không đặc vụ ICE nào xuất hiện trên xe buýt vào ngày hôm đó, theo William Scott, cảnh sát trưởng thành phố, người cho biết ông đã xác nhận điều này với Bộ An ninh Nội địa.

Scott tin rằng có thể học sinh đã nhìn thấy cảnh sát lên xe buýt để tìm một đứa trẻ bị lạc và nhầm họ với đặc vụ ICE.

Ngày hôm sau, một tin đồn khác tiếp tục lan truyền rằng các đặc vụ ICE đã xông vào tòa nhà văn phòng ở trung tâm thành phố để tìm kiếm và trục xuất những người lao công. Tin đồn cũng được chia sẻ rộng rãi trên mạng xã hội. Kết quả là hàng trăm người đã không đến làm việc vào đêm đó, theo Olga Miranda, chủ tịch công đoàn lao công địa phương.

Lorena Melgarejo, người tiếp nhận cuộc gọi qua đường dây nóng của Faith in Action Bay Area, nhóm công lý xã hội ở Bắc California, cho hay người dân báo cáo về việc "nhìn thấy bóng dáng đặc vụ ICE ở mọi nơi".

"Có quá nhiều vụ đến mức không thể theo dõi được", bà nói.

Melgarejo kêu gọi mọi người kiểm tra kỹ lại thông tin trước khi gọi báo, trừ phi họ tận mắt nhìn thấy một cuộc đột kích bắt người nhập cư. Lời khuyên của bà với người nhập cư tại Mỹ là cảnh giác trong khi vẫn duy trì cuộc sống hàng ngày, đi khám bác sĩ, đưa con đến trường và đi làm.

"Chúng ta không thể bị đóng băng vì sợ hãi được, mới chỉ vài ngày trôi qua thôi!", bà lưu ý.

Vũ Hoàng (Theo BBC, Al Jazeera, AFP, Reuters)