Nghiên cứu cho thấy, một vết muỗi cắn có thể truyền đi nhiều hơn một loại virut

Bị muỗi cắn không chỉ gây phiền toái mà có thể còn là mối đe dọa nghiêm trọng đối với sức khoẻ cộng đồng, giống như dịch Zika lây truyền qua muỗi đã lan rộng khắp nơi trên thế giới vào năm ngoái.

00:02 21/05/2017

Một nghiên cứu mới được công bố ngày hôm nay trên tạp chí Nature Communications cho biết, muỗi thậm chí còn có thể phát triển nhiều bệnh hơn những gì chúng ta từng nghĩ.

Các nhà nghiên cứu muốn tìm hiểu xem liệu loài muỗi Aedes aegypti khét tiếng có thể lây lan được nhiều bệnh cùng một lúc hay không. Côn trùng, còn được gọi là ‘cockroach of mosquitoes’, được biết đến là một trong những nguyên nhân chính của các bệnh như Chikungunya, Dengue và virus lây lan Zika.

Các nhà nghiên cứu từ Đại học Bang Colorado đã cho hàng trăm con muỗi tiếp xúc với virut Chikungunya, Zika, Dengue hoặc kết hợp các loại virut này. Họ cũng cho 48 con muỗi tiếp xúc với cùng lúc cả ba loại virut - Chikungunya, Zika và Dengue - để xem một hoặc cả ba bệnh có thể xuất hiện trong nước bọt của muỗi và lây nhiễm sang người hay không.

Các nhà nghiên cứu đã kiểm tra nước bọt, ruột và chân của côn trùng để biết dấu hiệu nhiễm virut. Họ phát hiện ra rằng 92% muỗi có kết quả dương tính với ba loại virut này.

Trong số 48 con muỗi được thí nghiệm, chỉ có một con không bị nhiễm.

Họ phát hiện ra rằng, sáu mẫu nước bọt từ muỗi được kiểm tra có kết quả dương tính với cả ba loại virus sau 14 ngày côn trùng bị phơi nhiễm. Hai mẫu nước bọt khác được kiểm tra dương tính sau 21 ngày.

Không phải tất cả các côn trùng đều có virut trong nước bọt, các nhà nghiên cứu chỉ ra rằng virut chỉ có trong nước bọt khi nhiễm trùng đã lan truyền khắp cơ thể. Vì vậy có thể kết luận, những con muỗi khác có kết quả xét nghiệm dương tính vẫn có thể truyền bệnh trong tương lai ngay cả khi virut không được tìm thấy trong nước bọt của chúng.

Greg Ebel, giám đốc phòng thí nghiệm Bệnh Arthropod và Bệnh truyền nhiễm, cũng là đồng tác giả của nghiên cứu nói trong tuyên bố ngày hôm nay: "Dựa trên những gì tôi biết như một nhà virut học, nhà dịch tễ học cũng như nhà côn trùng học, tôi nghĩ rằng virut sẽ cạnh tranh hoặc hỗ trợ lẫn nhau theo cách nào đó.

Tất cả những virut này đều có cơ chế ngăn chặn sự miễn dịch của muỗi, điều này có thể dẫn đến sự hiệp lực của các loại virut. Mặt khác, tất cả chúng đều đòi hỏi ‘nguồn sống’ tương tự từ các tế bào bị nhiễm bệnh nên có thể dẫn tới cạnh tranh".

Nhưng Ebel còn nói "Chúng tôi đã không thấy nhiều bằng chứng về việc cạnh tranh hoặc hỗ trợ nhau của các loại virut trong những con muỗi bị phơi nhiễm cùng lúc bởi 3 loại virut này.”

Ebel nói với ABC News rằng Zika và Chikungunya vừa mới được phát hiện ở bán đảo phía Tây, điều quan trọng bây giờ là phải hiểu những bệnh này có thể lan rộng như thế nào và con người bị ảnh hưởng bởi những virut mới này ra sao.

Tiến sĩ William Schaffner, một chuyên gia về bệnh truyền nhiễm tại Trung tâm Y tế Đại học Vanderbilt nói nghiên cứu này là "quan điểm hấp dẫn" nhưng các nhà nghiên cứu cần phải lưu ý các bằng chứng về sự đồng nhiễm trong tự nhiên.

Schaffner cho rằng nghiên cứu là chìa khóa để hiểu được những nguy cơ mắc bệnh do muỗi gây ra, khi mà xét nghiệm máu đã không còn là phương pháp dễ dàng để xác định được loại virut mà một người bị nhiễm.

Schaffner cho biết: "Đó là một phần khó khăn khi bạn sử dụng phương pháp xét nghiệm máu, các virut này tương đối giống nhau nên xét nghiệm máu thường không đặc hiệu và không chắc chắn.”

Điều này làm tăng khả năng liên quan đến việc những bệnh nhân bị nhiễm trùng do nhiều hơn một loại virut mà chỉ được chẩn đoán một bệnh vì các triệu chứng khá giống nhau giữa các bệnh này.

Đồng nhiễm ở con người là chưa rõ vì bác sĩ hiếm khi kiểm tra cho tất cả ba loại virus. Do đó, không thể xác định nếu có rủi ro gia tăng cho người dân. Một số nghiên cứu đã chỉ ra có rất ít hoặc hầu như không có nguy cơ rủi ro nào, một số khác tìm thấy những kết nối dẫn đến các biến chứng.

Claudia Ruckert, nghiên cứu tiến sĩ thuộc Phòng thí nghiệm bệnh Arthropod và bệnh truyền nhiễm của CSU cho biết: "Có thể có một số dấu hiệu, nhưng vẫn chưa rõ tác động của sự đồng nhiễm".

Cách duy nhất để tự bảo vệ mình khỏi bệnh từ muỗi là ngăn ngừa vết cắn bằng cách sử dụng thuốc chống côn trùng. CDC khuyến cáo nên sử dụng các chất chống côn trùng đã đăng ký EPA, bao gồm ít nhất 20% chất DEET. Mặc dù các sản phẩm có nồng độ DEET cao hơn sẽ giúp bảo vệ lâu hơn, nhưng chỉ nên dùng mức cao nhất là 50% DEET.

Khi áp dụng thuốc chống côn trùng với kem chống nắng, trước tiên hãy thoa kem chống nắng và để khô trước khi dùng tiếp thuốc chống côn trùng. Xem xét việc sử dụng quần áo được xử lý với permethrin (thuốc diệt côn trùng). Hãy cố gắng hết sức để giảm thiểu tiếp xúc với da, áo sơ mi dài, quần, tất và mũ.

Không sử dụng thuốc chống côn trùng với trẻ nhỏ dưới hai tháng tuổi, hãy bảo vệ chúng bằng cách đắp màn chống muỗi. Không nên sử dụng các sản phẩm tinh dầu bạch đàn chanh và par-mentan-diol đối với trẻ dưới ba tuổi. DEET được chấp thuận sử dụng cho trẻ em mà không cần giới hạn tuổi.

Video: Các Sản phẩm chống muỗi làm việc tốt như thế nào?