Người Mỹ ngày càng thích không đi làm cũng có tiền mỗi tháng

Nhiều người Mỹ ủng hộ việc chính phủ liên bang sẽ trả một khoản tiền cho mỗi người, bất kể thu nhập hay công việc.

21:30 28/02/2018

10 năm trước, trong một cuộc khảo sát về việc Chính phủ có nên áp dụng chính sách thu nhập cơ bản phổ thông (UBI), chỉ 12% người Mỹ tham gia đồng tình. Thế nhưng tỷ lệ này nhanh chóng thay đổi. Kết quả điều tra mới nhất trên hơn 3.000 người dân Mỹ từ Đại học Northeasetern-Gallup cho thấy, hiện đã có 48% dân số Mỹ ủng hộ điều này.

Một cô gái cầm quốc kỳ trên quảng trường Times, New York. Ảnh: AFP.

Có nhiều đề xuất khác nhau về thu nhập cơ bản phổ thông, nhưng đề xuất phổ biến nhất là một hệ thống trong đó chính phủ liên bang sẽ trả một khoản tiền cho mỗi người dân, bất kể thu nhập hay công việc của họ như thế nào.

Phần Lan và Canada đã bắt đầu thử nghiệm chính sách này. Tại những vùng nông thôn ở Kenya, mức lương cơ bản phổ thông được quản lý bởi tổ chức phi lợi nhuận GiveDirectly. Ấn Độ với dân số hơn 1,3 triệu dân cũng đang cân nhắc việc thiết lập mức thu nhập cơ bản phổ thông. Còn tại Alaska, từ nhiều thập kỷ nay, người dân cũng nhận mỗi năm 2.000 USD từ Quỹ dài hạn Alaska.

Tổ chức nghiên cứu Y Combinator đặt tại Oakland (, Mỹ) đã thử nghiệm năm ngoái và đang kêu gọi đóng góp để mở rộng dự án nghiên cứu này. Năm nay, theo kế hoạch của thị trưởng Michael Tubbs trong chương trình thử nghiệm "Trao quyền kinh tế" (SEED), ông sẽ phát cho nhiều hộ gia đình thu nhập thấp 500 USD mỗi tháng. 

Guy Standing - đồng sáng lập mạng lưới Lương cơ bản thế giới khẳng định những ví dụ trên là một cơ hội để hiện thực hóa chính sách thu nhập cơ bản phổ thông. Gần đây, ông cũng đề cập đến vấn đề này tại Diễn đàn Kinh tế Thế giới tại Davos, Thụy Sĩ. 

"Nhiều lo ngại rằng người dân sẽ trở nên lười biếng và ngừng làm việc nếu chúng ta phát cho họ một mức lương cơ bản", Standing cho hay, "Đó là một sự sỉ nhục đối với chúng ta. Thu nhập cơ bản có xu hướng làm tăng công việc của người dân hơn là làm giảm nó".

Các nghiên cứu cho thấy một mức lương cơ bản có thể cải thiện sức khoẻ tinh thần và thể chất của mọi người. Standing nói thêm, chính sách này cũng khuyến khích người dân theo đuổi công việc của mình với những lý do cao cả hơn là chỉ để có cơm ăn. 

Ngay cả trong bối cảnh nền kinh tế đang bùng nổ, tăng trưởng lương vẫn chậm lại. Danh sách các công việc có thể được thực hiện bởi robot cũng đang tăng nhanh chóng. Cuộc khảo sát của Đại học Northeastern-Gallup cho thấy, ba phần tư dân Mỹ được hỏi tin rằng máy móc sẽ lấy đi nhiều công ăn việc làm hơn.

Frank Newport - Tổng biên tập của Gallup cho biết ông cảm thấy thật thú vị khi không nhất thiết phải là chính phủ chi trả cho lương cơ bản. Thay vào đó, 80% người ủng hộ nói rằng các công ty được hưởng lợi từ trí thông minh nhân tạo nên đóng thuế cao hơn để trả khoản này.

Standing nói rằng người Mỹ có thể nhận được những tấm séc đó sớm hơn họ nghĩ, nhờ vào việc nhận ra những gì có thể xảy ra nếu chúng không bao giờ tới tay họ. "Bạn không thể có một nền kinh tế thị trường tự do nếu con người luôn cảm thấy bất an. Và không thể trông đợi sự lý trí từ những người đang bất an ấy", Standing khẳng định.

Linh Phượng (theo CNBC)