Người Việt đang ăn quá mặn: nguyên nhân của tăng huyết áp, tim mạch và nhiều bệnh khác

Một trong những nguyên nhân khiến bệnh tăng huyết áp, tim mạch, đột quỵ ở người Việt tăng nhanh là thói quen ăn mặn. Tổ chức y tế thế giới WHO khuyến cáo mỗi người chỉ nên ăn khoảng dưới 5g muối một ngày.

13:30 07/10/2018

Tuy nhiên, hầu hết người Việt đều tiêu thụ gấp 2 đến 3 lần số lượng muối so với khuyến cáo. Điều này vô cùng nguy hiểm với sức khỏe. Vậy chúng ta đang ăn mặn ra sao và làm sao để hạn chế việc ăn nhiều muối?

Người Việt đang ăn thừa muối quá nhiều

WHO khuyến cáo mỗi người trưởng thành không nên ăn quá 5 gram muối/ngày (tương đương một thìa cà phê) để phòng, chống tăng huyết áp, đột quỵ, các bệnh tim mạch, ung thư và bệnh không lây nhiễm khác.

Điều tra năm 2015 cho thấy mức tiêu thụ muối trung bình của mỗi người Việt trong một ngày là 9,4 gam, trong đó nam 10,5 g và nữ 8,3 g, gấp 2 lần so với khuyến cáo của thế giới. Khoảng 90% người Việt ăn thừa muối.

Theo số liệu của Viện Dinh dưỡng Quốc gia, 70% nguồn muối là từ muối, mắm và gia vị mặn cho vào thực phẩm khi chế biến thức ăn. 20% từ thực phẩm chế biến sẵn. Khoảng 10% từ muối có sẵn trong thực phẩm tự nhiên.

Cũng theo điều tra 2015, 89,2% người nấu ăn luôn cho muối, mắm, gia vị mặn khác vào thực phẩm khi chuẩn bị, chế biến và nấu ăn, 70% thường xuyên trộn, chấm mắm, muối, bột ngọt, nước tương, mì chính và các gia vị có muối khác với thức ăn trong khi ăn (muối trên bàn ăn), 19,5% thường xuyên ăn thức ăn chế biến sẵn có nhiều muối như dưa, cà muối, mì ăn liền, bim bim, lạc rang muối, hạt điều mặn, dưa chuột muối, thịt muối và các loại thịt chế biến khác.

Đáng chú ý, mặc dù hầu hết người Việt ăn nhiều muối, chỉ 16% số người trong diện được điều tra cho rằng bản thân ăn mặn.

Phở, bún là món ăn sáng phổ biến của người Việt song thực chất các món ăn này quá mặn. Trung bình lượng muối có trong một bát phở bò chín bình dân là hơn 3g; trong bát phở bò sốt vang 4,59g; phở bò xào 2,58g; phở gà 4g. Lượng muối trong tô bún cá là 6,23g, bún chả 3g, bún dọc mùng sườn 4g…

Tác hại của việc ăn mặn

Cao huyết áp

Hấp thụ một lượng muối nhiều hơn mức cần thiết trong mỗi bữa ăn sẽ làm tăng nguy cơ mắc cao huyết áp. Nguyên nhân là do chất Natri sẽ hút nước từ thành của động mạch vào trong mạch máu, làm cho động mạch bị thu hẹp trong khi lượng nước và áp suất lại tăng lên.

Huyết áp cao có thể ủ bệnh tới 15 – 20 năm mà không hề có bất kỳ một dấu hiệu hoặc triệu chứng nào. Hệ lụy của cao huyết áp rất dễ dẫn đến một số bệnh nguy hiểm khác như bệnh thận, đau tim, đột quỵ… Một trong những cách để tránh bệnh cao huyết áp là hãy ăn lượng muối vừa phải. Tăng cường ăn rau và hoa quả để tăng lượng kali, vốn có tác dụng giảm cao huyết áp.

Theo GS. Đỗ Doãn Lợi, Viện trưởng Viện Tim mạch Quốc gia: “Ăn mặn sẽ khát nước. Khi nước vào cơ thể sẽ đi vào máu làm tăng thể tích tuần hoàn, tăng áp lực trong máu dẫn đến tăng huyết áp. Do đó người dân cần phải ý thức giảm lượng muối mỗi ngày. Với các bệnh nhân huyết áp cao, chỉ định bắt buộc là phải ăn nhạt”, GS. Lợi khuyến cáo.

Bệnh tim mạch, đột quỵ

Theo thống kê năm 2015 của Hội tim mạch học Việt Nam, trên 5.454 người trưởng thành (từ 25 tuổi trở lên) tại 8 tỉnh thành trên toàn quốc cho thấy 47,3% người trưởng thành bị tăng huyết áp. Trong khi tăng huyết áp là nguyên nhân gây tử vong hàng đầu trên thế giới, chiếm ít nhất 45% các ca tử vong do bệnh tim mạch và 51% các ca tử vong do đột quỵ. Ở Việt Nam, số người tử vong do các bệnh lý nhồi máu cơ tim hàng năm là 100.000 – 150.000 người, trong đó nguyên nhân chủ yếu do tăng huyết áp.

Một nghiên cứu tại Anh cho thấy giảm ăn muối 5 g một ngày sẽ giảm 23% nguy cơ tử vong do đột quỵ và khoảng 17% nguy cơ mắc bệnh tim mạch. Vì thế, các chuyên gia khuyến cáo, bệnh nhân cao huyết áp chỉ nên dùng 2-4 g muối mỗi ngày.

Đáng lưu ý, mì chính cũng là một loại muối với tên gọi monosodium glutamate tuy nhiên khi nêm nếm ít người để ý. Theo bác sĩ, tiêu thụ quá nhiều muối có thể dẫn đến (hoặc góp phần vào) bệnh tăng huyết áp và làm tăng đáng kể nguy cơ mắc bệnh tim mạch, đột quỵ.

Gây hại cho thận

Ăn mặn khiến tuần hoàn máu tăng đến cầu thận buộc thận phải làm việc nhiều dẫn đến suy thận. Bệnh nhân đã bị bệnh thận nếu ăn nhiều muối sẽ suy sụp nhanh hơn, ngược lại nếu ăn ít muối thì chức năng thận được cải tạo tốt hơn. Không chỉ có thế muối còn là nguyên nhân dẫn đến sỏi thận, thận nhiễm mỡ.

Sưng phù chân tay

Ăn quá mặn sẽ gây tích tụ chất lỏng ở tay và bàn chân, gây sưng phù hơn so hơn bình thường. Trong y học, nó còn được gọi là phù nề, rất có hại với những người bị bệnh thận hoặc huyết áp cao.

Xương yếu

Lượng muối thừa gây thất thoát canxi ở xương qua đường nước tiểu, khiến xương trở nên yếu và giòn hơn. Phụ nữ bước vào giai đoạn sau mãn kinh càng cần tránh ăn quá nhiều muối.

Đầy hơi và đau bụng

Muối dư thừa tích tụ chất lỏng trong cơ thể, đầy hơi ở bụng. Tác động này khiến chúng ta cảm thấy khó chịu và không thoải mái. Lớp dịch tích tụ sẽ làm tăng khối lượng máu và gây áp lực nặng nề hơn lên tim, gây rủi ro cho những người bị huyết áp cao.

Ăn bao nhiêu muối là đủ?

Người trưởng thành nên sử dụng dưới 5g muối mỗi ngày, trẻ em dưới 5 tuổi nên sử dụng ít hơn 3 g muối mỗi ngày, trẻ em 6-11 tuổi chỉ nên ăn dưới 4g.

Mỗi cá nhân và gia đình có thể giảm lượng muối ăn bằng những biện pháp rất đơn giản như:

– Hạn chế đặt nước mắm, nước tương và muối trên bàn ăn

– Hạn chế lượng muối, bột canh, nước mắm… cho vào thức ăn khi nấu nướng – tối đa không quá một phần năm thìa cà phê muối cho một bữa ăn của mỗi người một ngày;

– Hạn chế sử dụng sản phẩm có lượng muối cao như khoai tây chiên, bim bim, cà muối, dưa muối mặn…

Tổng hợp