Việt kiều nghèo chật vật sống ở Little Saigon

Đằng sau vẻ ồn ào, náo nhiệt ở khu Little Saigon, quận Cam, bang California, nhiều Việt kiều vẫn phải sống trong những căn phòng chật hẹp và bám trụ với kế sinh nhai hàng ngày.

15:23 16/06/2023

Vince Bui muốn ở trong ngôi nhà hai tầng, với 3 phòng ngủ sang trọng, treo những bức tranh vẽ biển, nơi ông ở cùng vợ và 2 cậu con trai chung sống.

Nhưng đó chỉ là giấc mơ mà Bui chưa thể thực hiện. Căn phòng mà cả gia đình ông đang sống không hề có cửa sổ, thay vì treo những bức tranh đẹp như trong mộng, bức tường hiện tại chỉ toàn những nét vẽ nguệch ngoạc của con trẻ. Không gian chật hẹp chỉ bằng hai cái tủ lớn, vừa đủ kê một cái giường Ikea, bàn làm việc và khoảng trống nho nhỏ để đặt bình ga và đồ nấu nướng.

Máy tính xách tay của Bui đặt cạnh vài gói mỳ tôm, một bình nước chanh và mấy quả chuối.

Góc tối giữa khu thương mại sầm uất

Mỗi tháng ông Bui phải trả 500 USD tiền thuê nhà. Hai cụ già người Việt sống ở phòng bên cạnh. Nhà chủ, gồm 3 người, thì chen chúc nhau trong gara của khu nhà rộng chừng hơn 100 m2. 

“Tôi muốn có căn nhà kiểu cho người độc thân, nhưng không có tiền nên chỉ có thể chọn thế này mà thôi”, Ông Bui, người làm thợ xây ở tuổi ngoài 50, nói. 

Khu Little Saigon ở quận Cam nhộn nhịp với các trung tâm mua sắm đồng thời là thiên đường ăn uống của du khách trong vùng. Quận Cam là nơi sinh sống của cộng đồng người gốc Á lớn thứ 3 trên đất Mỹ, với khoảng 600.000 người.

Nhiều Việt kiều góp mặt trong Hội đồng Giám sát quận Cam, với những ảnh hưởng về kinh tế và chính trị nhất định. Nhưng đằng sau những ảnh hưởng này, nhiều Việt kiều khác vẫn phải vật lộn để tồn tại. Làm những công việc có mức lương thấp, họ cảm thấy bị thụt lùi phía sau nền kinh tế đang phát triển chóng mặt.

Nghiên cứu của Hiệp Hội Phát Huy Công Lý người Mỹ Gốc Á Châu và Cộng đồng người châu Á Thái Bình Dương ở quận Cam cho thấy 57.000 người Mỹ gốc Á sống ở quận Cam dưới mức nghèo khổ do giá nhà đắt đỏ.

Ông Bui cũng nằm trong số đó. Những căn phòng phải chia sẻ chung ở xã hội vốn tôn trọng sự riêng tư nói lên số phận nghèo khổ của nhiều người trong số họ.

Số lượng những ngôi nhà cho thuê chung như thế này ở Litte Saigon hiện chưa được thống kê đầy đủ. Thông tin cho thuê nhà dễ dàng được tìm thấy trên các mục quảng cáo trên báo bằng tiếng Việt. Một số người Mỹ gốc Việt còn đầu tư vào những ngôi nhà cũ ở khu vực Garden Grove, Fountain Valley, Santa Ana và Westminster để tu sửa lại thành những căn phòng cho thuê như thế này.

Chung sống bằng niềm tin

Khoi Nguyen, chủ cho thuê nhà trọ 42 tuổi, dành phòng ngủ đẹp nhất trong nhà ở Garden Grove để cho thuê. Ông chọn người thuê trọ dựa trên phong cách giao tiếp.

“Điều khó nói ở đây không phải là vấn đề tuổi tác. Đối với chúng tôi, ban đầu họ có thể từ tốn nhưng không biết chuyện gì sẽ xảy ra nếu họ mất thu nhập. Họ có thể lật lọng”, Nguyen cho hay.

Theo người đàn ông này, thuê phòng khác thuê nhà. “Không cần hợp đồng, bạn cần giữ lời hứa. Tôi muốn nắm rõ về người sẽ về ở chung với mình. Đó là suy nghĩ chung của người Việt”, ông bộc bạch.

“Phải có độ tin cậy nhất định để sống theo cách này, đơn giản vì giữa các bên không bị ràng buộc bằng hợp đồng", Karthick Ramakrishnan, giáo sư khoa học chính trị tại Đại học California Riverside, cho biết. “Lối sống như thế này chỉ có thể tồn tại trong một khu dân cư thưa thớt, nơi người dân biết nhau”.

Du học sinh, ca sĩ hát ở quán cà phê, nhân viên bán hàng và những cựu binh gốc Việt là những đối tượng ở trong nhà cho thuê chung. 

Khoi Nguyen nhớ lại những ngày cùng vợ vất vả kiếm tiền để trả góp mua nhà cho đến lúc sở hữu được nó, họ lại tiếp tục đi tìm người cho thuê. Ngôi nhà của hai vợ chồng cách khu mua sắm ở Litte Saigon một quãng không xa. 

Đắn đo đủ đường

Việt kiều sống trong những ngôi nhà như thế này cũng gặp nhiều bất lợi. “Chúng tôi không thể tụ tập bạn bè vì không có chỗ”, Nhan Pham, một quay phim 54 tuổi sống cùng nhà với Khoi Nguyen, nói.

Huong Nguyen, một gia sư 44 tuổi, chia sẻ tiêu chí để cô cân nhắc trước khi chuyển đến những căn nhà như thế này là “phòng tắm sạch sẽ”. “Chúng tôi không có chỗ để nấu ăn nên chỉ có thể nấu trong nhà tắm và cần bật quạt thông gió”.

Cô từng chuyển nhà nhiều lần để tìm nơi ở an toàn nhất, gần nơi làm việc của người chồng ở Litte Saigon và nhà thờ ở Fountain Valley. Quá trình đi tìm nhà của hai vợ chồng khá chật vật. Ngôi nhà đầu tiên khó ở vì tấm thảm mốc gây dị ứng, tiền nhà rơi vào khoảng 550 USD mỗi tháng… Cuối cùng, cô ở trong căn phòng mà mẹ cô từng sống nhiều năm trước đây.

Trong khi đó, Dan Nguyen, một sinh viên mới tốt nghiệp, lại rất thận trọng trong chuyện chọn bạn cùng nhà. “Tôi cố gắng chọn ở cùng phụ nữ. Chúng tôi thường không gặp nhau vì bận bịu công việc nhưng vẫn phải cảm thấy an toàn. Việc liên lạc với chủ nhà chỉ thông qua điện thoại, không có văn phòng cụ thể để bạn tìm đến khi cần cứu trợ khẩn cấp”.

Mặt khác, những người thuê nhà cao tuổi không thể lái xe trên đường cao tốc. Họ chỉ có thể đi bộ đến các siêu thị, phòng khám và những nhà thuốc tây gần khu nhà trọ.

Hiep Bui, một cụ già 67 tuổi đã nghỉ hưu ở Garden Grove, cho biết khi đến một đất nước xa lạ, người già nên chọn sống với những người trẻ để có thể nhờ sửa chữa đồ đạc hỏng hóc khi cần.

Phu Vo, một người chủ cho thuê nhà với giá 350 USD/phòng ở Oklahoma, cho biết ông muốn đầu tư vào dịch vụ cho thuê nhà ở khu Little Saigon. Vo quảng cáo trên các trang web rằng mô hình nhà cho thuê như thế này rất phù hợp đối với những đối tượng không có đủ tiền mua cả một căn hộ. 

“Ai có thể mua nhà ở California cơ chứ?”, ông nói. “(Trong khi) với những phòng trọ, bạn có thể chuyển đi bất cứ lúc nào”. 

Một căn nhà hai tầng có ba phòng ngủ, trên tường treo những bức tranh phong cảnh biển, nằm ở trung tâm thành phố Mission Viejo, quận Cam, bang California. Đó là căn nhà mà ông Vince Bui ước mơ sống cùng vợ và hai con trai.

Quay trở về thực tại, ông Bui đang sống trong một căn phòng không cửa sổ. Trên tường không có tranh mà chỉ có những nét vẽ nguệch ngoạc bằng bút sáp của trẻ con. Diện tích căn phòng bằng đúng hai chiếc tủ quần áo cỡ lớn và chỉ đủ rộng để kê một chiếc giường, một ghế, một bàn và một chỗ gá tạm bếp gas cùng đồ ăn thức uống. Chiếc máy tính xách tay nằm lẫn trong đống mỳ tôm, bên cạnh bình đựng nước chanh và mấy quả chuối, Los Angeles Times miêu tả.

Tiền thuê phòng mỗi tháng tốn 500 USD. Hàng xóm của ông Bui là hai người đàn ông gốc Việt lớn tuổi, một người từng làm chủ cửa hàng, người kia là thợ mộc đã về hưu. Trong khi đó, gia đình chủ nhà gồm ba người chịu khó chen chúc sống trong gara để xe và nhường căn nhà 130 m2 cho khách thuê. 

"Tôi định tìm thuê một căn hộ đơn với tiện nghi cơ bản", ông Bui nói. "Nhưng chẳng có căn nào phù hợp với túi tiền cả. Vì vậy đây là lựa chọn của tôi". Người đàn ông 52 tuổi này đang làm công nhân xây dựng. 

Khu Little Sài Gòn, tập trung người Việt Nam di cư sau năm 1975, sôi động với các trung tâm thương mại rực rỡ màu sắc, len đầy quán ăn, nhà hàng và được coi là "thánh địa ẩm thực" của vùng nam California. Cộng đồng người Mỹ gốc châu Á, chiếm 19% tổng dân số quận Cam, đang là lực đẩy phát triển kinh tế và có ảnh hưởng chính trị nhất định tại địa phương. 

Tuy nhiên đằng sau sự giàu có đó, không ít người Việt ở Little Sài Gòn đang phải vật lộn mưu sinh. Buộc phải nhận làm những công việc lương thấp, những người này dường như không thể ngoi lên khỏi cuộc sống nghèo túng. Họ thuộc nhóm 57.000 người Mỹ gốc châu Á đang sống dưới chuẩn nghèo. 

Nhiều người như ông Bui chấp nhận sống trong những căn phòng chật chội hoặc ngủ ngoài công viên trên những chiếc xe di động rải rác ở trung tâm quận Cam. Ở những nơi như thế, những con người bị bỏ lại đằng sau kể cho nhau nghe về gia đình nơi quê nhà, tâm sự rằng họ chọn cách sống khổ hạnh và tiết kiệm vì ước mơ mang lại một tương lai tốt đẹp hơn cho bản thân và những người họ yêu thương. 

Khoi Nguyen, 42 tuổi, sống ở thành phố Garden Grove, phía bắc quận Cam, đem cho thuê căn phòng tốt nhất trong nhà. Ông Nguyen chọn khách thuê nhà dựa vào tuổi và cung cách cư xử. 

"Điều khó không hẳn là 'Họ quá trẻ hoặc quá già?" mà vấn đề là ban đầu họ có vẻ rất ngọt ngào nhưng nếu lỡ họ thất nghiệp và mất nguồn thu nhập thì sao? Họ có thể trở mặt ngay lập tức", người đàn ông có hai con nói. 

Cho thuê phòng không giống với việc cho thuê cả căn hộ, ông Nguyen rút ra kinh nghiệm. "Anh không thể kiểm tra tín nhiệm tín dụng của họ. Không hợp đồng. Anh hứa cho họ thuê phòng còn họ hứa sẽ thanh toán đầy đủ. Chỉ thế thôi", ông Nguyen cho biết khách thuê phòng sẽ sống chung dưới một mái nhà với cả gia đình ông, vì vậy, họ phải là người đáng tin cậy. 

Những chủ nhà như ông Khoi Nguyen mở cửa đón đủ kiểu người từ du học sinh cho đến ca sĩ phòng trà hay nhân viên bán hàng trên đường công tác hoặc một cựu chiến binh. Và cả những người "sa cơ lỡ vận" như ông Bui. 

Nhan Pham, 54 tuổi, cùng vợ, sống chung với gia đình ông Khoi Nguyen đã hơn 5 năm. Chuyển từ bang Florida đến California, người đàn ông làm nghề quay phim này sốc vì mọi thứ ở đây quá đắt đỏ. Dù cảm thấy may mắn vì tìm được chỗ ở với mức giá vừa túi tiền, ông Pham cho biết việc ở chung cũng có bất tiện. "Bạn không thể mời bạn bè về chơi vì không có chỗ mà tiếp họ", ông nói.

Trong khi đó, Huong Nguyen, một gia sư 44 tuổi, chia sẻ kinh nghiệm khi đi thuê phòng, cô luôn kiểm tra xem phòng tắm có sạch sẽ hay không? "Vì không có chỗ để nấu ăn nên chúng tôi chỉ có thể nấu trong nhà tắm và bật quạt thông gió để cho bớt mùi".

Trong khi đó, Dan Nguyen, một sinh viên mới tốt nghiệp và đang làm kế toán văn phòng, lại rất thận trọng chọn bạn cùng nhà. "Tôi cố gắng chọn ở cùng phụ nữ. Thường chúng tôi không gặp mặt nhau hàng ngày vì ai cũng bận công việc nhưng sống cùng phụ nữ vẫn cảm thấy an toàn hơn. Việc liên lạc với chủ nhà chỉ thông qua điện thoại. Do vậy nếu trong trường hợp khẩn cấp, bạn cũng không thể gọi trợ giúp ngay lập tức, chỉ có cách nhắn tin thôi". 

Còn những người thuê nhà cao tuổi hơn, do không thể lái xe ra đường, họ chỉ quanh quẩn trong khu Little Sài Gòn để dễ dàng đến siêu thị, phòng khám bệnh và tiệm thuốc gần nhà trọ. Như ông Hiep Bui, 67 tuổi ở Garden Grove, khuyên người già nên chọn sống cùng thanh niên để có thể nhờ sửa chữa đồ đạc khi hỏng hóc hoặc giúp đỡ giải quyết những khó khăn do bất đồng ngôn ngữ. 

"Ai có đủ tiền mua nhà ở California cơ chứ? Ai có thể cam kết dài hơi như thế. Anh có thể không sống đến ngày trả hết tiền mua nhà", ông Phu Vo, 75 tuổi, làm công việc trông coi nhà cho một chủ bất động sản gốc Việt. "Đó là lý do tại sao anh nên thuê phòng ở. Anh có thể dọn đi bất cứ lúc nào".