Những người khốn khổ vì 'xuất thân hèn kém'

Một thế hệ người Nhật, hậu duệ của một tầng lớp từng bị xem là thấp kém trong thời đại xa xưa vẫn bị ghẻ lạnh và phân biệt đối xử trong thời hiện đại.

06:00 19/06/2021

Những người làm nghề mai táng, đồ tể, thu gom rác... hay còn gọi là tầng lớp burakumin từng bị coi là "tầng lớp dưới đáy" của xã hội Nhật Bản. Những cá nhân, gia đình làm công việc này luôn bị ghẻ lạnh, phân biệt đối xử.

"Thuở bé, tôi luôn cảm thấy xấu hổ về xuất thân và điều kiện sống của mình. Tôi tự ti với căn nhà lụp xụp, tồi tàn; ngượng ngùng vì bà mình không biết đọc hay viết. Tôi chỉ muốn chạy trốn khỏi cuộc sống này" giáo sư Risa Kumamoto, 48 tuổi, nói.

Cô sinh ra trong một gia đình burakumin. Hiện tại, cô đang giảng dạy tại Đại học Kindai ở Osaka và có tiếng trong lĩnh vực nhân quyền và xã hội học. Thế nhưng, ký ức về tuổi thơ cơ cực, bị hắt hủi vẫn luôn ám ảnh cô.

Sự ghẻ lạnh với lớp người burakumin bắt nguồn từ thời xa xưa khi thuật ngữ này được dùng để chỉ những người làm các công việc "dơ bẩn, ô uế", sống chui rúc trong khu ổ chuột. Họ phải ăn mặc, vấn tóc theo quy định riêng để phân biệt với các tầng lớp quý tộc khác.

Nhiều thế kỷ trôi qua, các điều luật, quy định ràng buộc đối với các gia đình nói trên đều được dỡ bỏ. Song, định kiến xã hội vẫn còn vô cùng nặng nề.

Số liệu chính thức từ chính phủ Nhật Bản năm 1993 chỉ ra có 4.442 cộng đồng burakumin tồn tại trên đất nước này, với khoảng 900.000 công dân.Tuy nhiên, Liên đoàn Giải phóng Buraku (BLL) khẳng định con số thực tế có thể lên đến gần 3 triệu người.

Giáo sư Kumamoto kể thời còn đi học, cô không bao giờ mời bạn bè về nhà chơi. Mỗi lần tan trường, cô đều xuống bến xe bus cách xa nơi mình sống, đi bộ một quãng đường dài về nhà vì sợ sự cười chê từ bạn bè. "Tôi không muốn bạn bè biết rằng gia đình tôi là burakumin", cô nói.

Trước đó, cha mẹ nữ giáo sư ly hôn khi cô lên 6 tuổi vì định kiến xã hội. "Mẹ tôi sinh ra trong một gia đình burakumin ở tỉnh Fukuoka, còn cha tôi là người thường. Cuộc hôn nhân của họ gặp vô vàn rào cản, rồi đổ vỡ theo thời gian."

Lên đại học, Kumamoto có một mối tình sinh viên. Song, bạn trai cô luôn khuyên người yêu nên giấu danh tính. "Anh ấy nói tôi là 'người tốt', nhưng tốt nhất vẫn nên giữ bí mật về gia đình mình".

Ông Taro Murasaki (59 tuổi) cũng có những trải nghiệm tương tự. Sau khi nối nghiệp cha để điều hành công viên giải trí Osaru Land và huấn luyện khỉ, ông tiếp tục bị chỉ trích, ghẻ lạnh vì nghề nghiệp thấp kém. Nhiều người từ chối xưng hô lịch sự hay gọi tên ông.

Akiyuki Kataoka (72 tuổi), Phó chủ tịch BLL, một trong những nhóm nhân quyền của tầng lớp burakumin ở Nhật Bản, nói rằng rất nhiều cá nhân chọn cách che giấu danh tính, quê quán với con cái, xóm giềng, đồng nghiệp, bạn bè để tránh bị ghẻ lạnh, kỳ thị.

Một luật đặc biệt đã được thông qua vào năm 1969 để cung cấp nhà ở công cộng, cơ sở y tế và giáo dục công cộng và học bổng cho tầng lớp burakumin, người thường xuyên bị bỏ bê học hành, việc làm và trợ cấp phúc lợi.

Sau khi đi Canada du học vào những năm 1990, giáo sư Kumamoto nhận ra rằng xuất thân từ gia đình burakumin của mình không phải điều đáng xấu hổ. Cô dần thay đổi quan điểm nhờ quá trình tiếp xúc, trao đổi với người dân bản địa, người nhập cư và cộng đồng LGBT.

"Họ có lịch sử đấu tranh chống lại phân biệt đối xử suốt nhiều thập kỷ, thế kỷ. Tôi nhận ra bản thân phải đối mặt với tình trạng kỳ thị, thay vì chạy trốn danh tính của mình", giáo sư chia sẻ.

Khảo sát do chính phủ Nhật Bản thực hiện năm 2017 cho thấy chỉ 11,8% công dân tin rằng sự ghẻ lạnh với những người burakumin đã chấm dứt. Song, 40,1% người tham gia khảo sát cho biết họ thường chứng kiến tình trạng kỳ thị xảy ra trong hôn nhân và 23,5% ở thị trường lao động.

Một nghiên cứu khác do chính quyền thành phố Tokyo thực hiện năm 2014 chỉ ra 26,6% sẽ phản đối con cái, người thân kết hôn với thành viên các gia đình burakumin.

Năm 2016, Đảng Dân chủ Tự do thông qua một đạo luật nhằm xóa bỏ nạn phân biệt đối xử với những cá nhân thuộc nhóm thiểu số này. Thế nhưng, nhà lập pháp Tsuyoshi Yamaguchi cho biết đạo luật trên "chưa đủ sức răn đe" và chưa có các biện pháp xử phạt thích đáng cho hành vi vi phạm. "Nhóm người bị gọi là burakumin vẫn chịu phân biệt đối xử khi kết hôn hay xin việc. Chúng tôi cần nỗ lực hơn nữa để đưa ra các điều luật, chính sách hiệu quả hơn", ông nói.

Hoàng Phong (Theo Strait Times)