Nông sản Việt “lo sốt vó” trước cuộc chiến thương mại Trung - Mỹ

Cuộc chiến tranh thương mại giữa hai nền kinh tế lớn nhất thế giới Trung - Mỹ không chỉ ảnh hưởng tới sản xuất, xuất khẩu của hai bên mà có thể sẽ còn ảnh hưởng đến nhiều nước lân cận khác, trong đó có Việt Nam.

03:00 11/07/2018

Một cuộc chiến tranh thương mại tổng lực giữa hai nền kinh tế lớn nhất thế giới Mỹ - Trung Quốc (TQ) đã chính thức bắt đầu. Mỹ áp thuế 25% lên 800 mặt hàng có tổng kim ngạch 34 tỉ USD từ TQ. Đáp lại, TQ tuyên bố áp thuế tương tự lên 545 mặt hàng nhập khẩu từ Mỹ, bao gồm nông sản (thịt bò, heo, đậu…), ô tô và hải sản.

Theo đánh giá của nhiều chuyên gia, đây không chỉ là cuộc chiến của 2 nước lớn mà còn có thể ảnh hưởng đến những quốc gia lân cận TQ và các nước xuất siêu sang Mỹ như Việt Nam.

Đặc biệt, Việt Nam là nước xuất khẩu rất nhiều nông sản sang cả TQ và Mỹ. Những thay đổi về chính sách xuất nhập khẩu giữa hai nền kinh tế lớn nêu trên được cho là chắc chắn sẽ ảnh hưởng tới nông sản Việt Nam.

Nhiều nông sản Việt Nam lo ngại sẽ phải cạnh tranh gay gắt hơn với hàng nhập khẩu từ Mỹ, TQ.

TQ là nước sản xuất cũng như tiêu thụ nông sản lớn của thế giới. Trước những áp lực về việc Mỹ tăng thuế nhập khẩu đối với nông sản TQ, các sản phẩm này sẽ phải tìm thị trường thay thế, trong đó, có việc đẩy mạnh xuất khẩu sang Việt Nam, là nước láng giềng.

TS Võ Mai – Phó Chủ tịch Hội Làm vườn Việt Nam cũng nhận định, khi hàng hóa xuất khẩu bị giảm đi do thuế cao, TQ có thể sẽ giảm nhập khẩu. Điều này ảnh hưởng tới nông sản Việt Nam khi hiện nay, TQ là thị trường tiêu thụ lớn của hầu hết các sản phẩm như trái cây, lúa gạo, thủy sản…

Với nguồn cung lớn, giá rẻ, mẫu mã bắt mắt, rau quả TQ sẽ tiếp tục gây áp lực cạnh tranh rất lớn đối với nông sản Việt Nam. Đó là chưa kể, trái cây từ Mỹ cũng sẽ tràn vào Việt Nam nhiều hơn sau khi bị thị trường TQ đánh thuế cao.

Ngoài mặt hàng rau củ quả, nhiều doanh nghiệp, trang trại chăn nuôi trong nước đang “lo sốt vó” khi giá thịt heo nội địa đang ở mức rất cao, trong khi, lượng thịt heo nhập khẩu từ Mỹ vào Việt Nam đã tăng rất nhiều trong tháng vừa qua.

Đáng chú ý, TQ tuyên bố sẽ áp thuế bổ sung 25% đối với mặt hàng thịt heo của Mỹ, nâng tổng mức thuế mà thị trường này áp lên thịt heo của Mỹ đến 71%, chưa bao gồm thuế giá trị gia tăng. Với mức thuế cao như vậy, thịt heo từ Mỹ khó có cửa vào TQ, buộc phải tìm các thị trường khác, trong đó có Việt Nam.

Theo báo cáo mới nhất của Tổng cục Hải quan, chỉ riêng trong tháng 5, nhập khẩu thịt từ Mỹ chiếm tỉ lệ cao nhất trong số các thị trường nhập khẩu thịt vào Việt Nam, với khoảng 37%, tương đương gần 11.000 tấn, trị giá hơn 13 triệu USD. Con số này tăng gần 50% về lượng và hơn 24% về giá trị so với tháng trước đó. Mỹ cũng đã trở thành nguồn cung thịt lớn nhất trên thị trường Việt Nam.

Việc nhập khẩu được nguồn nguyên liệu thức ăn chăn nuôi giá rẻ từ Mỹ cũng không đơn giản, vì doanh nghiệp Việt Nam hiện phụ thuộc nhiều vào các tập đoàn cung cấp lớn trên thế giới. 

Ông Nguyễn Văn Ngọc, Phó Chủ tịch Hiệp hội Chăn nuôi Đông Nam bộ, cho biết thịt Mỹ nhập khẩu vào Việt Nam tăng gần 50% trong nửa đầu năm 2018, đây cũng là điều dễ hiểu.

Hiện nay, giá thịt heo đã qua giết mổ nhập khẩu vào nước ta chỉ hơn 1.500 USD/tấn, tương đương khoảng 1,5 USD/kg, tức gần 35.000 đồng/kg. Trong khi đó, giá thịt heo hơi trong nước vẫn đang ở mức 48.000 – 53.000 đồng/kg, một mức giá rất cao trong nhiều năm qua. Song song đó, đã có nhiều lô hàng heo sống từ TQ tràn sang Việt Nam theo đường biên giới và bị cơ quan chức năng bắt giữ.

Nhiều ý kiến cho rằng, bên cạnh các mối lo do nông sản ngoại nhập có thể tràn vào Việt Nam nhiều hơn, doanh nghiệp Việt cũng có thể tận dụng cơ hội này để nhập khẩu nhiều mặt hàng phục vụ sản xuất nông nghiệp với giá tốt, ví dụ như nguyên liệu thức ăn chăn nuôi.  

Tuy nhiên, theo ông Phạm Đức Bình, Phó Chủ tịch Hiệp hội Thức ăn chăn nuôi Việt Nam, các doanh nghiệp thức ăn chăn nuôi Việt Nam nhập khẩu đậu nành với bắp từ Mỹ rất ít, do có giá cao hơn, thay vào đó thường có xuất xứ từ Brazil, Argentina...

Chưa kể, hiện các doanh nghiệp sản xuất thức ăn chăn nuôi Việt Nam khi nhập khẩu nguyên liệu phải phụ thuộc rất lớn vào các đối tác cung cấp – chủ yếu là những tập đoàn đang cung cấp đậu nành trên toàn thế giới.

Việc cung cấp đậu nành có xuất xứ ở đâu lại do các tập đoàn này quyết định, các doanh nghiệp muốn mua đậu nành từ Mỹ cũng không được. Do vậy, dù Mỹ không xuất khẩu đậu nành sang TQ và giá đậu nành tại thị trường này có giảm thì các doanh nghiệp sản xuất thức ăn chăn nuôi Việt Nam cũng không được hưởng lợi gì.

“Thậm chí, có thể còn bị “vạ lây”, do TQ không mua đậu nành từ Mỹ sẽ chuyển sang mua của Brazil và Argentina. Khi đó, nhiều khả năng giá đậu nành, bắp tại đây sẽ tăng giá lên”, ông Bình phân tích.