Ông Trump và ông Tập muốn gì ở nhau?

Thương mại, Triều Tiên hay tầm nhìn về mối quan hệ song phương là những vấn đề dễ xuất hiện trên bàn thảo luận giữa lãnh đạo Mỹ - Trung.

21:00 09/11/2017

Trung Quốc sáng nay trải thảm đỏ đón tiếp Tổng thống Mỹ tại Đại lễ đường Nhân dân. Ảnh: CCTV.

Trước khi khởi hành thực hiện chuyến công du châu Á - Thái Bình Dương kéo dài 12 ngày, Tổng thống Mỹ Donald Trump đã nói rõ về những vấn đề ông muốn thảo luận với các nguyên thủ ở 5 nước mà ông viếng thăm.

"Chúng tôi sẽ thảo luận về thương mại... Chúng tôi sẽ thảo luận về Triều Tiên", ông Trump nói trước các phóng viên tại Nhà Trắng hôm 3/11.

Trung Quốc hôm nay tổ chức lễ đón tại Đại lễ đường Nhân dân Bắc Kinh với những nghi thức "hiếm có". Hai ông sau đó có cuộc hội đàm quan trọng.

Tuy nhiên, trong khi Tổng thống Trump dường như vạch định rõ ràng những gì cần bàn thảo, những chủ đề mà Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình quan tâm vẫn chưa được xác định, theo South China Morning Post.

Ba điều Trung Quốc muốn

Liu Weidong, chuyên gia nghiên cứu Mỹ thuộc Viện Khoa học Xã hội Trung Quốc, cho rằng thương mại và Triều Tiên nằm trong chương trình nghị sự của Mỹ nhưng Trung Quốc lại có cái nhìn khác.

"Mỹ muốn giao ứng với Trung Quốc bằng cách đề cập đến vấn đề thực tiễn trước rồi sau đó mới phát triển quan hệ chiến lược. Nhưng Trung Quốc muốn xác định tầm nhìn về mối quan hệ song phương trước khi thảo luận chi tiết cách giải quyết các vấn đề cụ thể giữa hai nước", ông nhận định.

Theo Weidong, Tổng thống Trump chưa bao giờ thể hiện rõ cách nhìn nhận của ông đối với Trung Quốc trong chiến lược khu vực mà Mỹ theo đuổi. Hơn nữa, không giống như người tiền nhiệm Barack Obama, ông Trump không đặt ra bất kỳ mục tiêu chung nào cho cả hai nước. Ông Obama trước đây nhấn mạnh vào việc xây dựng mối quan hệ đối tác chiến lược hữu nghị với Trung Quốc.

Zhang Zhexin, học giả ở Viện Nghiên cứu Quốc tế Thượng Hải, cho biết ông kỳ vọng hai nhà lãnh đạo sẽ ra tuyên bố chung sau hội đàm. Ông dự đoán Trung Quốc và Mỹ sẽ thiết lập mối quan hệ đối tác kinh tế cân bằng, đồng thời sẽ mở rộng phạm vi hợp tác và phối hợp với nhau để tránh xung đột.

Về vấn đề Đài Loan, Chủ tịch Tập sẽ muốn thừa nhận chính sách "Một Trung Quốc" mà ông đã khẳng định tại cuộc gặp cấp cao đầu tiên của họ ở Florida, Mỹ, hồi tháng 4, theo Kerry Brown, chuyên gia nghiên cứu Trung Quốc từ Đại học King ở London.

"Trung Quốc cũng sẽ chuyển tải quan điểm rằng Thái Bình Dương là không gian chung cho cả Trung Quốc và Mỹ. Trung Quốc không mong đợi Mỹ rút khỏi khu vực này nhưng không muốn phân cấp ngôi thứ giữa hai nước ở Thái Bình Dương", Brown đánh giá.

Phát biểu khai mạc Đại hội đảng Cộng sản Trung Quốc lần thứ 19 ở Bắc Kinh hồi tháng trước, ông Tập cam kết Trung Quốc sẽ tiếp tục mở cửa các thị trường. Tuy nhiên, Trung Quốc muốn kế hoạch trên phải mang lại lợi ích cho cả hai bên, học giả Zhang Zhexin nhận định.

"Trung Quốc sẵn sàng mở cửa một số thị trường cho Mỹ, chẳng hạn trong lĩnh vực ngân hàng và văn hóa, miễn là điều đó phải khiến đôi bên cùng có lợi", Zhexin nói.

Zhexin nhận định Bắc Kinh sẽ không muốn "đáp ứng các yêu cầu thương mại từ Mỹ một cách dễ dàng" như cách mà nước này đã thể hiện trong 10 tháng cầm quyền đầu tiên của ông Trump, thông qua việc nhất trí những đề xuất về thương mại và Triều Tiên do Mỹ nêu ra.

"Trung Quốc sẽ không để Mỹ chỉ trích họ cho tình trạng mất cân đối thương mại song phương. Có khả năng Trung Quốc sẽ yêu cầu Mỹ điều chỉnh chính sách thương mại rồi sẽ cân nhắc việc cân bằng mức thâm hụt thương mại của Mỹ bằng cách tạo điều kiện thuận lợi cho Mỹ xuất khẩu các sản phẩm có giá trị gia tăng cao đến Trung Quốc".

Ba điều Mỹ muốn

Trước lúc khởi hành công du châu Á, Tổng thống Trump cam kết rằng trong cuộc hội đàm với Chủ tịch Tập, ông sẽ tìm cách thu hẹp mức thâm hụt thương mại 347 tỷ USD của Mỹ với Trung Quốc. Tháp tùng ông Trump trong chuyến thăm Bắc Kinh là Bộ trưởng Thương mại Wilbur Ross, người dẫn đầu phái đoàn kinh doanh bao gồm 29 công ty Mỹ.

"Ông Trump sẽ không trở về Mỹ mà không có bất kỳ thương vụ kinh doanh nào hay thỏa thuận thương mại mới nào", học giả Zhang Zhexin nhận xét.

Bên cạnh đó, theo Zhang, Mỹ muốn thấy Trung Quốc tích cực thúc đẩy một Triều Tiên phi hạt nhân và tuân thủ đầy đủ các lệnh trừng phạt của Liên Hợp Quốc. Tuy nhiên, chuyên gia Liu Weidong cho rằng Bắc Kinh có thể đưa ra lập trường khác.

"Trung Quốc muốn duy trì trạng thái chờ phản ứng về vấn đề Triều Tiên. Nếu Triều Tiên không có thêm hành động khiêu khích nào thì nhiều khả năng sẽ không có thêm hành động phản đáp nào từ Mỹ và Trung Quốc", Weidong nói.

Tổng thống Trump đề cao mối quan hệ cá nhân giữa ông với Chủ tịch Tập kể từ cuộc gặp cấp cao đầu tiên giữa họ hồi tháng 4 nhưng vẫn chỉ trích Trung Quốc về thương mại và Triều Tiên.

Học giả Zhang Zhexin cho rằng ông Trump qua chuyến công du lần này có khả năng sẽ tìm kiếm mối quan hệ ổn định hơn với Trung Quốc nhằm cải thiện quan hệ kinh tế song phương.

"Dựa vào những gì Mỹ muốn từ Trung Quốc về việc đạt được thắng lợi kinh tế lớn hơn, có thể sẽ không đả động đến các vấn đề nhạy cảm. Quan hệ Trung - Mỹ sẽ theo xu hướng hợp tác nhiều hơn và ít bất ổn hơn", Zhang bình luận.