Phải chăng chiến thắng bầu cử giữa kỳ là chiến thắng của Donald Trump ?

Ngay sau khi biết kết quả cuộc bầu cử giữa kỳ, Tổng thống Mỹ Donald Trump viết trên Twitter: “Thành công to lớn tối nay. Cảm ơn tất cả mọi người!”.

09:30 09/11/2018

Một số người cảm thấy ngạc nhiên, vì đảng Cộng hòa chỉ có thể gọi là thành công một nửa, vì dù thắng lớn ở Thượng viện nhưng lại mất quyền kiểm soát ở Hạ viện vào tay đảng Dân chủ.

Tuy nhiên, một số nhà phân tích tin rằng kết quả bầu cử giữa kỳ thực sự là một chiến thắng lớn của Tổng thống Donald Trump.

Bài đăng Twitter của Tổng thống Trump

Chặn đứng ‘làn sóng xanh’

Thành công lớn nhất của ông Trump là đã ngăn chặn được “làn sóng xanh”, những bang ông đến tranh cử đã mang về kết quả chiến thắng cho đảng Cộng hòa.

Ý tưởng cho rằng sẽ có một sự từ chối sâu rộng đối với ông Trump, lật đổ đảng Cộng hòa khỏi các ghế trong các khu mà đảng này được cho là an toàn, còn được gọi “làn sóng xanh” đã không thành hiện thực.

Không chỉ vậy, đảng Dân chủ thậm chí còn mất một số ghế tại Thượng viện. Đảng Cộng hòa bước vào nhiệm kỳ mới với thế đa số thậm chí còn áp đảo hơn trước đó.

“Chỉ có 5 lần trong 105 năm qua, một tổng thống đương nhiệm giành được ghế ở Thượng viện trong cuộc bầu cử giữa kỳ”, nhà bình luận chính trị Ben Stein nói. “Ông Trump đúng là có phép thuật”.

Thống đốc bang Florida Rick Scott nói với các phương tiện truyền thông tại Đại học Quốc tế Florida ở Miami, Florida (Ảnh: REUTERS / Joe Skipper)

Đảng Dân chủ sẽ có khả năng vượt khoảng 35 chỗ ngồi trong Hạ viện. Điều đó phù hợp với các tiêu chuẩn lịch sử cho đảng của tổng thống trong nhiệm kỳ đầu tiên của ông.

Trong nhiệm kỳ đầu tiên của Tổng thống Obama, năm 2010, đảng Dân chủ chịu đựng một đêm thảm khốc, mất 63 ghế. Năm 1994, Tổng thống Clinton chứng kiến đảng của ông mất 54 ghế.

Trong khi đó, đảng Cộng hòa vượt quá mong đợi ở Thượng viện, đẩy ít nhất 3 nghị sỹ đảng Dân chủ ra khỏi Đồi Capitol.

Mạnh mẽ và tràn đầy năng lượng, những buổi vận động của Tổng thống Trump được cho đã giúp đảng Cộng hòa giành được ghế Thượng viện tại các bang tranh chấp căng thẳng là Indiana, Missouri, North Dakota, Tennessee và Texas. Tại 3 bang Indiana, North Dakota và Missouri, ứng viên Cộng hòa đã chiếm lấy chiếc ghế thượng viện đang do người Dân chủ nắm giữ.

Indiana và Missouri là 2 bang cuối cùng tổng thống đến vận động trước giờ bỏ phiếu và chỉ trong tháng 11, ông đã đến mỗi bang 2 lần.

Cuộc trưng cầu dân ý về Trump

Cuộc bầu cử giữa kỳ vừa qua còn được giới quan sát xem như “cuộc trưng cầu dân ý về Trump”.

Tổng thống làm tất cả để đảm bảo rằng đây một cuộc trưng cầu dân ý về ông, theo Washington Post. “Tôi không có [tên] trên lá phiếu, nhưng theo một cách nào đó, tôi đang trên lá phiếu”, ông Trump nói trong tháng 10. “Tôi muốn bạn bỏ phiếu… Nghĩ rằng tôi trên lá phiếu”.

Ông Trump đã biến mình thành tâm điểm của cuộc bầu cử, và 2/3 người được thăm dò sau bầu cử cũng nói thế.

Kết quả thăm dò ở mức độ bang lẫn liên bang cho thấy đảng Dân chủ thể hiện rất tốt trong số những cử tri thuộc “liên minh chuyển đổi”: Những người thiểu số, người trẻ tuổi, các cử tri da trắng có học và phụ nữ.

Những nhóm này có tỷ lệ ủng hộ ông Trump khá thấp: 22% ở nhóm cử tri thiểu số, 32% đối với người trưởng thành trẻ tuổi và 37% đối với các cử tri da trắng có trình độ cao đẳng, đại học.

Người dân Mỹ đi bầu cử ngày 6/11/2018. (Ảnh: Đại Kỷ Nguyên tiếng Anh)

Dù vậy, ông Trump vẫn ung dung nhận được lượng ủng hộ mạnh mẽ và vững chắc từ “liên minh khôi phục”: những người da trắng tương đối lớn tuổi, làm lao động hoặc ở vùng nông thôn. Họ là nhóm thống trị các thị trấn nhỏ hoặc các bang “đỏ”, nơi tổng thống đã miệt mài đến tham gia chiến dịch tranh cử những tuần qua.

Trong cả thăm dò của CNN lẫn ABC/Washington Post, tỷ lệ tán đồng tổng thống trong nhóm cử tri da trắng không học cao đẳng/đại học ở mức 56%. Bất chấp sự chống đối đến từ “liên minh chuyển đổi” mạnh mẽ ra sao, tổng thống có đủ phiếu bầu từ lực lượng ủng hộ truyền thống để giúp mang lại chiến thắng cho những cộng sự mà ông ủng hộ.

‘Tài sản của đảng Cộng hòa’

Trên Washington Post, nhà bình luận Ed Roger nói rằng đảng Dân chủ đã thể hiện kém hơn những gì thường được kỳ vọng ở đảng đối lập với tổng thống trong một cuộc bầu cử giữa kỳ, vốn thường chứng kiến đảng của tổng thống mất trung bình 37 ghế tại Hạ viện nếu tỷ lệ tín nhiệm của ông ta thấp hơn 50%.

“Không người cánh tả nào muốn chấp nhận việc này, nhưng Trump là một tài sản của đảng Cộng hòa trong khi Barack Obama là thảm họa của đảng Dân chủ”, ông Roger viết.

Kết quả bầu cử Thượng viện cũng cho thấy đảng Cộng hòa đang dần biến thành “đảng của Trump” như thế nào. Dù Hạ viện sẽ chống đối và không “nuông chiều” tổng thống như xưa, hay có thể kích hoạt quy trình luận tội, tại Thượng viện, một thế hệ thượng nghị sĩ mới – bao gồm Mike Braun từ Indiana, Josh Hawley từ Missouri và Kevin Cramer từ North Dakota – sẽ bước chân vào Điện Capitol với “món nợ” với tổng thống, người đã ủng hộ và tranh cử quyết liệt cho họ.

Trong khi đó, hai thượng nghị sĩ “phiền toái” nhất với tổng thống – Jeff Flake của bang Arizona và Bob Corker từ bang Tennessee – sẽ rời Thượng viện vào năm tới, theo Wall Street Journal.

Thất bại của những người chỉ trích Trump

Các nhà phê bình ông Trump trong nội bộ đảng Cộng hòa đã chứng kiến những thất bại nặng nề.

Các đại biểu Carlos Curbelo (bang Florida) và Mike Coffman (Colorado) là hai ví dụ đáng chú ý. Cả hai đều chỉ trích Nhà Trắng, đặc biệt là đối với chính sách nhập cư của ông Trump.

Nhưng bất chấp những nỗ lực của họ để giữ khoảng cách của họ với tổng thống, hai nhà lập pháp đã bị thua – trong trường hợp của Coffman là thua nặng.

Tổng thống Mỹ Donald Trump tại một cuộc vận động bầu cử. (Ảnh: Getty)

Một cách riêng biệt, các nhà phê bình ” Never Trump” trong đảng Cộng hòa từ lâu đã dự đoán rằng tổng thống sẽ diệt vong đảng của ông.

Nhưng chiến thắng của đảng Cộng hòa ở những bang quan trọng cho Trump đã khiến triển vọng 2020 của ông Trump thêm sáng sủa.

Một trong những đồng minh thân thiết nhất của tổng thống tại quốc hội, Ron DeSantis sẽ trở thành thống đốc Florida trong khi tại bang Ohio, ứng viên Cộng hòa Mike DeWine cũng chiến thắng.

Florida và Ohio là hai bang tranh chấp có nhiều phiếu đại cử tri nhất trong cuộc bầu cử tổng thống.

Triển vọng bầu cử 2020

Nhà bình luận chính trị Ed Rogers viết trên Washington Post: “Các cử tri đã có cơ hội từ bỏ Trump nhưng họ không làm như vậy. Phần lớn các nhà bình luận đã cho biết cuộc bầu cử năm nay là để khẳng định nước Mỹ là ai và nước Mỹ hướng tới điều gì. Vâng, rất nhiều người Mỹ dường như đang ủng hộ Trump”.

Đảng Dân chủ nghĩ rằng những tiêu cực của ông Trump sẽ đủ để thúc đẩy họ chiến thắng. Kết quả 2018 cho thấy rõ ràng họ cần một kế hoạch khác nếu họ nghĩ rằng họ có thể giành chiến thắng vào năm 2020.

“Chủ nghĩa Trump (Trumpism) có phải là một trận chiến chính trị trong đảng Cộng hòa không? Câu trả lời là Trumpism là một lợi thế ròng. Những gì nó nói về đảng Cộng hòa và Mỹ là không rõ ràng. Nhưng với mục đích của bầu cử giữa kỳ năm 2018, Trump là người chiến thắng”, ông Rogers kết luận.