Sự cố 'chìa khóa' kích hoạt vũ khí hạt nhân Mỹ bị thất lạc năm 2000

Tấm thẻ ghi mã xác thực để kích hoạt tên lửa hạt nhân của tổng thống Clinton biến mất suốt nhiều tháng mà Lầu Năm Góc không hay biết.

10:30 10/01/2018

Valy hạt nhân luôn theo sát tổng thống Mỹ. Ảnh: AFP.

Khi muốn xác nhận tấn công bằng vũ khí hạt nhân, tổng thống Mỹ phải dùng tấm thẻ ghi mã xác thực mang mật danh "bánh bích quy". Đây được coi là chìa khóa kích hoạt kho vũ khí hạt nhân Mỹ, cũng là vật bất ly thân của tổng tư lệnh các lực lượng vũ trang Mỹ. Tuy nhiên, cựu tổng thống Mỹ Bill Clinton từng để mất "bánh bích quy" trong nhiều tháng khi còn tại vị, theo Bussiness Insider.

Tấm thẻ "bánh bích quy" được đựng trong valy hạt nhân của tổng thống Mỹ. Đây là một chiếc valy màu đen, làm bằng nhôm, bọc da, nặng khoảng 20 kg, bên trong chứa tài liệu hướng dẫn sử dụng hệ thống phát sóng khẩn cấp, một cuốn sổ có các lựa chọn tấn công, một cuốn sổ lưu trữ các điểm trú ẩn an toàn và một thẻ xác thực danh tính của tổng thống.

Khi ra lệnh tấn công hạt nhân, tổng thống Mỹ phải đọc dòng mã ghi trên "bánh bích quy" để xác nhận danh tính với bộ trưởng quốc phòng. Khi dòng mã này trùng khớp với mã xác thực do bộ trưởng quốc phòng nắm giữ, mệnh lệnh kích hoạt mới được chuyển đến cấp dưới và tới lực lượng hạt nhân để thi hành. Toàn bộ quá trình phát động tấn công hạt nhân của Washington phụ thuộc vào tấm thẻ này, các tên lửa hạt nhân sẽ không thể kích hoạt nếu thiếu "bánh bích quy".

Theo quy định, cứ 30 ngày, một quan chức Lầu Năm Góc sẽ tới để kiểm tra thẻ chứa mã xác thực của tổng thống nhằm đảm bảo các thông tin ghi trên thẻ vẫn chính xác. "Bánh bích quy" sẽ được cập nhật bộ mã mới hoàn toàn sau mỗi 4 tháng.

Mã trên "bánh bích quy" phải khớp với mã xác thực của Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ. Đồ họa: Bloomberg.

Trung tá không quân Robert Patterson, trợ lý từng mang valy hạt nhân cho cựu tổng thống Clinton, cho biết sự cố thất lạc "bánh bích quy" xảy ra vào buổi sáng sau khi bê bối tình ái của ông Clinton với thực tập sinh Monica Lewinsky bị phanh phui. Patterson yêu cầu tổng thống đưa tấm thẻ cho mình để chuyển cho quan chức Lầu Năm Góc kiểm tra, nhưng ông Clinton nói không mang nó theo người.

"Tổng thống nghĩ ông ấy để nó ở tầng trên. Chúng tôi lục tung để tìm thẻ mật mã, trước khi tổng thống thừa nhận ông bị nhầm lẫn và không nhớ đã để nó ở đâu", Patterson hồi tưởng.

Một trợ lý buộc phải nói với quan chức Lầu Năm Góc được cử đến rằng tổng thống Clinton vẫn đang giữ "bánh bích quy", nhưng ông đang có cuộc họp quan trọng không thể làm phiền. Quan chức Lầu Năm Góc tỏ ra thất vọng, nhưng vẫn ra về sau khi người trợ lý khẳng định tổng thống Clinton coi trọng "bánh bích quy" và luôn mang nó bên mình.

Một tháng sau, một quan chức Lầu Năm GÓc khác được phái tới để kiểm tra chiếc thẻ. Người này cũng nhận được câu trả lời tương tự rằng tổng thống Clinton rất bận nhưng luôn mang theo tấm thẻ. Cách né tránh này có tác dụng cho đến thời điểm thu hồi "bánh bích quy" để chuyển sang bộ mã mới.

"Đến lúc này mọi thứ mới vỡ lở. Người trợ lý không biết tấm thẻ ở đâu vì nó đã bị thất lạc nhiều tháng. Tổng thống Clinton khẳng định trợ lý của mình vẫn mang theo chúng như quy định", tướng Hugh Shelton, cựu chủ tịch Hội đồng Tham mưu trưởng Liên quân Mỹ giai đoạn 1997-2001, cho biết.

Cựu tổng thống Mỹ Bill Clinton khi còn tại nhiệm. Ảnh: AFP.

Tướng Shelton và Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ William Cohen được thông báo về sự cố. Vấn đề được giải quyết dễ dàng bằng cách cấp thẻ mới với bộ mã được thay đổi, nhưng Bộ Quốc phòng cũng siết chặt quy định về quá trình kiểm tra "bánh bích quy". Lầu Năm Góc yêu cầu quan chức đến kiểm tra phải tận mắt thấy "bánh bích quy" và không được rời đi cho tới khi hoàn tất quá trình này.

Lo ngại sự cố này sẽ trở thành bê bối đáng xấu hổ, Lầu Năm Góc quyết định giấu kín mọi chuyện. Công chúng Mỹ chỉ biết đến sự cố sau khi trung tá Patterson và tướng Shelton lần lượt xuất bản hồi ký vào các năm 2003 và 2010. Patterson cho rằng vụ thất lạc diễn ra năm 1998, trong khi ông Shelton khẳng định cựu tổng thống Clinton đã đánh mất "bánh bích quy" vào năm 2000.

Duy Sơn