Tại sao tỷ lệ thất nghiệp ở Việt Nam lại thấp hơn Mỹ?

Công việc ở Việt Nam nhiều nhưng không có bao nhiêu lợi lộc, các bạn tốt nghiệp đại học đi chạy xe ôm, hát rong... cũng là có việc làm.

20:30 27/10/2017

Luật sư Khanh, hiện làm việc tại Mỹ, chia sẻ với độc giả VnExpress bài phân tích tại sao tỷ lệ thất nghiệp ở Việt Nam lại thấp hơn Mỹ.

Ở Việt Nam, tỷ lệ thất nghiệp chỉ khoảng hơn 2%. Ở Mỹ, con số này là 4,5%-5%. Con số này thật ra lại chính xác, nó phản ánh rất rõ nền kinh tế Việt Nam, khi mà đa số những người có thể đều làm việc, nhưng những người thực sự làm ra tiền thì ít.

Cách tính tỷ lệ thất nghiệp là đặt câu hỏi với một người trong độ tuổi lao động: Trong vòng hai tuần trước, bạn có đi làm để kiếm tiền không? Nếu câu trả lời là có thì bạn có việc làm. Con số này chỉ được tính với những người có khả năng lao động và muốn lao động nhưng không có việc làm. Còn những người không muốn lao động, như là những ai ngồi đó ăn thừa kế chẳng hạn, thì không tính vào. Những người đang đi học và nội trợ cũng không được tính vào.

Ở Việt Nam, ai ở trong độ tuổi có thể đi làm đều đi làm. Công việc ở Việt Nam rất nhiều, nhưng toàn là những việc không có bao nhiêu lợi lộc. Các bạn tốt nghiệp đại học rồi đi chạy xe ôm cũng là có việc làm, cử nhân đi hát rong cũng có việc làm, cho nên tỷ lệ thất nghiệp của Việt Nam mới thấp vậy.

Một phần rất lớn những người được đào tạo chuyên môn bậc đại học hay cao đẳng ở Việt Nam không làm đúng ngành nghề. Họ có thể tìm được một việc trái nghề nhưng vẫn gặt hát nhiều thành công, hay là họ phải chịu làm những nghề không đòi hỏi chuyên môn, như chạy xe ôm chẳng hạn. Họ vẫn có việc làm đấy thôi.

Ở nông thôn, tình hình này lại càng tệ hơn. Gia đình có vài công đất, trước giờ cha mẹ làm nghề nông, nay ba đứa con lớn lên chưa có việc gì làm thì phụ giúp trong nhà, tức là cũng làm nông. Ba người con đó đúng ra là thất nghiệp nhưng theo cách tính này thì vẫn có việc làm: họ phụ giúp cha mẹ làm nông và cũng có làm ra tiền, nhưng rất ít.

Các gia đình buôn bán cũng không khá hơn. Một gian hàng nhỏ mà mẹ con cùng nhau buôn bán, vậy là cả hai đều có việc làm, còn trên thực tế thì là hai người chia sẻ một công việc.

Vậy là tỷ lệ thất nghiệp chính thức của Việt Nam rất nhỏ, còn tỷ lệ thất nghiệp tiềm ẩn và tỷ lệ không có đủ việc để làm thì cực cao. Đó là hậu quả tất yếu của một nền kinh tế nông nghiệp và tiểu thương, khi mà công việc không được quản lý bởi một thị trường lao động chặt chẽ.