Tiệm nail người Việt ở Los Angeles bị kiện vì luật ADA

Một tiệm nail của người Việt cùng với hai tiệm khác trong cùng một khu thương xá ở phía Tây Bắc thành phố Los Angeles, đồng loạt bị cùng một người kiện với lý do “không có bàn lễ tân (counter desk) dành cho người khuyết tật.” Số tiền mà người này đòi mỗi tiệm phải bồi thường lên đến hàng chục ngàn đô la.

08:30 03/01/2020

Cả ba chủ tiệm đều xem lại camera an ninh trong thời gian gần đây và đều không thấy có bất kỳ người khuyết tật nào đã vào trong tiệm để sử dụng dịch vụ của họ. Mặc dầu vậy, luật sư của bị đơn cho biết, nhiều phần các chủ tiệm bị thua kiện vì không mấy ai hiểu biết rõ về Đạo Luật Bảo Vệ Người Khuyết Tật (American with Disabilities Act – ADA), nên có thể dẫn đến bị kiện tụng mà không hiểu lý do.

Nói chuyện với phóng viên nhật báo Người Việt, bà N. Ng, chủ tiệm nail đang bị dính vào vụ kiện này, cho biết: “Cách đây ba tháng, chúng tôi nhận được một lá thư bằng tiếng Anh, gửi tới tiệm từ một văn phòng luật sư. Chúng tôi tưởng là thư rác nên không quan tâm. Hai ngày sau, có một người gốc Hispanic mang một lá thư khác cùng một tập hồ sơ tới đưa tận tay tôi. Trên phong bì thư đề rõ tên người nhận là tôi. Sau đó vài tuần, một bức thư tương tự được gửi thẳng về địa chỉ nhà tôi.”

“Đến lúc này thì tôi không thờ ơ được nữa, vội nhờ ông chủ phố đọc giùm nội dung bức thư vì ông ấy là luật sư người Mỹ. Khi đó tôi mới biết được rằng tôi đang bị một người thưa kiện với lý do rằng bàn ‘counter desk’ ở tiệm tôi quá cao, không phù hợp với người khuyết tật. Tôi bị đòi bồi thường với số tiền là $15,000,” bà N. cho biết thêm.

Theo bà N, ông chủ phố còn cho biết, hiện có hai tiệm nữa trong khu thương xá của ông, một tiệm massage của người gốc Thái và tiệm xì gà (smoke shop) của một người gốc Philippines, cũng bị cùng một người này kiện. Tiệm xì gà bị đòi số tiền bồi thường là $17,000, còn tiệm massage chưa rõ bị đòi bao nhiêu. Năm ngoái, ông cũng bị một người khuyết tật thưa kiện về bãi đậu xe dành cho họ chưa đúng luật, khiến ông tiêu tốn vài chục ngàn đô la tiền tu sửa và bồi thường.

Bà N kể tiếp: “Ông chủ phố chỉ là luật sư tiểu bang, trong khi vụ kiện này cần luật sư liên bang nên ông không thể đứng ra giúp được. Ông ấy giới thiệu cho một luật sư giỏi, chuyên về các vụ kiện ADA. Sau khi xem hồ sơ, ông luật sư liên bang cho biết, người thưa kiện này cùng văn phòng luật sư đại diện cho anh ta, đã thưa kiện hàng trăm cơ sở thương mại quy mô nhỏ ở các khu vực quanh đây.”

Là người có kinh nghiệm làm chủ tiệm nail hơn 10 năm, bà N. đã rất cẩn thận trong việc thiết kế tiệm để phù hợp với luật pháp, nhất là luật ADA. Chẳng hạn như cửa vào, bàn làm móng, lối đi và khu vệ sinh đều bảo đảm an toàn cho người khuyết tật. Chưa bao giờ bà N. nghĩ mình có ngày bị vướng vào một vụ kiện từ “trên trời rơi xuống” như thế này.

Bà N. tỏ ra rất bất bình: “Phải chi chúng tôi làm gì gây thương tích tới khách hàng là người khuyết tật đã đành. Đằng này họ chưa từng vào trong tiệm chúng tôi để làm móng hay gì cả. Thế nhưng luật sư của tôi nói rằng dù có ra tòa để nói với quan tòa về việc này, thì vẫn có nhiều khả năng bị thua kiện. Nếu thua thì ngoài tiền bồi thường còn phải trả thêm tiền luật sư, thậm chí phải trả cả phí luật sư cho bên thắng kiện. Cách tốt nhất là thương lượng để bên nguyên đơn giảm nhẹ tiền bồi thường cho xong chuyện.”

Anh Đắc Phạm ở Norfolk, Virginia, là người có kinh nghiệm trong lĩnh vực xây dựng gần 80 tiệm nail, cho biết: “Chuyện một khu phố hay nhà hàng bị kiện vì không có đường đi cho xe lăn, không có khu vệ sinh (restroom) dành cho người khuyết tật thì nhiều. Tôi chưa nghe thấy tiệm nào bị kiện vì không có bàn lễ tân dành cho người khuyết tật. Nay tôi tìm hiểu thêm trên trang web www.ada.gov của chính phủ thì thấy có quy định rằng chiều cao của bàn lễ tân cao tối thiểu 28 inch và tối đa 36 inch. Bề ngang gầm bàn tối thiểu phải đạt 36 inches để lọt được chiếc xe lăn.”

“Theo tôi biết, khi xây dựng tiệm nail phải chú ý các quy định về an toàn và không phân biệt đối xử với người khuyết tật, gọi là ADA code. Chẳng hạn như các tiệm phải thiết kế có đủ lối đi, không gian cho người khuyết tật ngồi xe lăn ra vào thoải mái. Các cửa ra vào, cửa nhà vệ sinh phải rộng tối thiểu 36 inch. Bàn làm móng tay phải có đủ không gian để xe lăn của người khuyết tật lọt vô,” anh Đắc nói tiếp.

“Có nhiều vụ kiện nhắm vào nhà vệ sinh của các tiệm vì xây dựng không đúng theo ADA code. Chẳng hạn như bên trong nhà vệ sinh phải có ít nhất ba thanh vịn gắn vào tường. Tất cả thiết bị như toilet, bồn rửa tay, khay để giấy lau, xà bông đều chỉ cách nền nhà 36 inch để người khuyết tật với được. Trong khu vệ sinh, cửa phải là tay gạt, không được dùng tay nắm vặn. Trên cửa khu vệ sinh, ngoài việc phải treo biển có ký hiệu dành cho giới tính nào (đàn ông hay đàn bà hay cả hai), còn phải có ký hiệu dành cho người khuyết tật,” anh Đắc nói thêm.

Tuy nhiên, kể từ ngày tiểu bang California có luật chống phân biệt đối xử và công nhận kết hôn đồng tính thì nay lại phát sinh ra thêm một kẽ hở nữa khiến các cơ sở kinh doanh rất dễ bị “kiếm chuyện.” Đó là bảng hiệu nhà vệ sinh giờ đây không chỉ có ký hiệu dành cho đàn ông, đàn bà, người khuyết tật mà còn phải có thêm ký hiệu dành cho người đồng tính (LGBT).

Vì thế, tiệm nail của bà N. tại khu vực restroom đã treo biển có đủ các ký hiệu dành cho đàn ông, đàn bà, người khuyết tật, đồng tính và còn thêm một dòng chữ: “Restroom này cũng dành cho tất cả mọi người không phân biệt giới tính hay phong cách bề ngoài.”

Theo số liệu từ Cục Thống Kê Dân Số Hoa Kỳ, số người khuyết tật hiện nay chiếm khoảng 20% dân số, tức vào khoảng 49.7 triệu. Đây là một con số không nhỏ, đòi hỏi các cơ sở thương mại phải hết sức lưu tâm để tránh bị kiện vì vi phạm Luật liên bang về bảo vệ người khuyết tật.

Đạo luật Bảo Vệ Người Khuyết Tật ban hành năm 1990 đưa ra lệnh cấm phân biệt đối xử đối với người khuyết tật trong tất cả các lĩnh vực của đời sống công cộng, bao gồm cả  nơi làm việc, tuyển dụng, trường học, giao thông, bệnh viện, viễn thông và các cơ sở thương mại có phục vụ công chúng.

Nhưng Tháng Ba, 2011, Bộ Tư Pháp Hoa Kỳ lại ra văn bản mới nhất hướng dẫn thi hành luật dành cho các cơ sở thương mại nhỏ (small business). Trong đó có những quy định rõ về cả chiều cao bàn lễ tân và nhiều quy định khác, để đáp ứng các tiêu chuẩn tối thiểu để người khuyết tật có thể tiếp cận, sử dụng được dịch vụ. Người khuyết tật không chỉ là người đi xe lăn, mà còn có cả người khiếm thính, khiếm thị, khiếm ngôn.

“Chúng tôi hiện không thể tiết lộ thông tin chi tiết về vụ kiện này vì còn đang trong quá trình thương lượng. Tuy nhiên, tôi rất mong các vị dân biểu, các nghị viên và báo chí, cần lên tiếng và có các hành động thực tế để bảo vệ các tiểu thương như chúng tôi khỏi các vụ ‘tống tiền’ như thế này,” bà N. nói thêm.

Là người thường xuyên quan tâm tới ngành nail, ông Tyler Diệp, dân biểu tiểu bang California, cho hay: “Tôi sẽ đệ trình một dự luật trong tháng tới để cho phép các doanh nghiệp nhỏ (có 100 nhân viên hoặc ít hơn) có cơ hội mời một chuyên viên về luật ADA từ chính phủ tới để hướng dẫn, kiểm tra và chứng nhận cho các doanh nghiệp này đã hội đủ những quy định của Bộ Luật ADA. Sau khi có chứng nhận này, các doanh nghiệp đó sẽ có nhiều phương tiện pháp lý hơn trong trường hợp họ bị một người khác tống tiền qua khe hở của luật ADA.”

(Tâm An – NguoiViet)