Tổng thống Mỹ có quyền ân xá đến mức nào?

Hiến pháp Mỹ quy định tổng thống có 'quyền rộng rãi trong việc ân xá và hoãn thi hành án đối với các tội chống lại Mỹ', nhưng không phải là vô hạn, theo BBC.

13:12 03/12/2024

Tổng thống Mỹ Joe Biden ngày 1.12 ban hành lệnh ân xá của tổng thống cho con trai ông là Hunter Biden, người đang đối mặt với bản án cho hai vụ án hình sự.

Việc ban hành lệnh ân xá trên đã gây tranh cãi, vì trước đó, ông Biden đã công khai cam kết sẽ không ân xá hay giảm án cho ông Hunter, theo Đài BBC. Tuy nhiên, Tổng thống Biden đã lập luận rằng các vụ án chống lại con trai ông có động cơ chính trị.

Việc ông Biden sử dụng quyền ân xá của mình tiếp tục truyền thống của các tổng thống ở cả hai phe chính trị Mỹ là ân xá cho những người thân cận với họ, theo BBC.

Quyền ân xá của tổng thống Mỹ là gì?

Hiến pháp Mỹ quy định rằng tổng thống có "quyền rộng rãi trong việc ân xá và hoãn thi hành án đối với các tội chống lại Mỹ, ngoại trừ các trường hợp luận tội", theo BBC.

Ân xá đại diện cho sự tha thứ hợp pháp, chấm dứt mọi hình phạt tiếp theo và khôi phục các quyền như có thể bỏ phiếu hoặc ứng cử vào chức vụ công.

Tuy quyền ân xá của tổng thống được xem là rộng rãi, nhưng không phải là vô hạn. Chẳng hạn, tổng thống chỉ có thể ban hành lệnh ân xá đối với các tội liên bang, theo BBC.

Ảnh: Reuters

Do đó có một dấu hỏi về bản án của Tổng thống đắc cử Mỹ Donald Trump trong vụ án chi tiền bịt miệng của ông ở bang New York. Ông sẽ không thể tự ân xá trong vụ án cấp tiểu bang này khi ông trở lại Nhà Trắng vào tháng tới, theo BBC.

Ông Hunter trong tháng 6 đã bị bồi thẩm đoàn liên bang ở bang Delaware kết tội khai man về việc sử dụng ma túy trái phép khi mua súng vào năm 2018. Đến tháng 9, ông Hunter cũng đã nhận tội đối với 9 cáo buộc về vấn đề thuế liên bang.

Sau khi ông Hunter được ân xá, các thẩm phán giám sát những vụ án liên quan ông này có thể sẽ hủy bỏ các phiên tuyên án, vốn đã được lên lịch vào ngày 12.12 cho vụ án về súng và vào ngày 16.12 cho vụ án về thuế, theo CNN.

Các tổng thống Mỹ khác đã ban hành bao nhiêu lệnh ân xá?

Có một tiền lệ lâu đời về việc các tổng thống Mỹ ở cả hai phe chính trị ban hành lệnh ân xá, cho cả người thân cận với họ.

Ông Hunter là người thứ 26 được ân xá trong nhiệm kỳ tổng thống của ông Biden (thuộc đảng Dân chủ). Hầu hết những người khác đều được ân xá về tội liên quan đến ma túy, theo Đài CBS.

Năm 2020, khi còn làm tổng thống, ông Trump (thuộc đảng Cộng hòa) đã ân xá cho ông Charles Kushner, cha chồng của con gái ông là Ivanka Trump. Ông Kushner đã bị kết án hai năm tù vào năm 2004 vì một số tội danh, trong đó có trốn thuế.

Vào năm 2001, Tổng thống Mỹ khi đó Bill Clinton đã ân xá cho em trai cùng cha khác mẹ của ông, Roger Clinton, về một tội liên quan đến cocaine có từ năm 1985.

Trong cả hai trường hợp trên, lệnh ân xá đều được ban cho những người đã thụ án. Sự can thiệp của Tổng thống Biden vào vụ án của con trai ông diễn ra trước khi tuyên án.

Theo Trung tâm nghiên cứu Pew, ông Trump đã ban hành 237 quyết định khoan hồng trong 4 năm tại Nhà Trắng, bao gồm 143 lệnh ân xá và 94 bản án được giảm nhẹ.

Con số đó ít hơn đáng kể so với người tiền nhiệm Barack Obama. Ông Obama đã ban hành 1.927 quyết định khoan hồng trong nhiệm kỳ 8 năm của ông, gồm 1.715 lệnh giảm nhẹ và 212 lệnh ân xá.

Một trong những lệnh ân xá gây tranh cãi nhất của tổng thống Mỹ là do ông Gerald Ford ban hành cho người tiền nhiệm Richard Nixon vào năm 1974. Lệnh ân xá đó được mô tả là một nỗ lực để hàn gắn nước Mỹ, theo BBC.