Tổng thống Mỹ Donald Trump có thể làm gì ở Biển Đông?

Chính quyền Tổng thống Mỹ Donald Trump đang đối diện những lựa chọn không dễ dàng thực hiện trước những động thái của Trung Quốc ở Biển Đông.

09:35 06/04/2017

Trang “The National Interest” ngày 3/4 có bài viết nêu ba phương án hành động Nhà Trắng của Tổng thống Mỹ Donald Trump có thể đang phải cân nhắc chọn lựa trong vấn đề Biển Đông hiện nay.

Thứ nhất, Tổng thống Mỹ Donald Trump có thể áp dụng cách tiếp cận tối thiểu bằng cách một mặt tái khẳng định lập trường lợi ích từ thời chính quyền Obama trong việc giải quyết những tranh chấp ở khu vực một cách hòa bình, phù hợp với luật pháp quốc tế, mặt khác lại vờ như không hay biết tình hình Philippines, đồng minh quan trọng của Mỹ trong khu vực, đang phải đối mặt.

Dù còn đó những vấn đề của Manila khiến nhiều quan chức Mỹ nổi cạu, nhưng phương án bỏ mặc Philippines có lẽ khó có khả năng trở thành hiện thực. Bởi việc rời xa Philippines sẽ gây ra tổn thất nặng nề cho danh tiếng đồng minh toàn cầu của Mỹ, đồng thời sẽ là bước đi xung đột với những quan điểm chiếc lược đã được các quan chức quan trọng trong chính quyền Mỹ tuyên bố.

Phương án thứ hai, Tổng thống Mỹ Donald Trump có thể vừa áp dụng quan điểm giữ nguyên, lại đồng thời tìm cách bảo vệ chủ quyền của Philippines lẫn uy tín đồng minh của mình. 

Ví dụ, ông Trump có thể thể bày tỏ sự quan ngại của mình về những kế hoạch của Trung Quốc với Chủ tịch Tập Cận Bình. Tàu và máy bay Mỹ có thể sẽ tiến hành tuần tra trong khu vực theo cách tương tự dưới thời Tổng thống Barack Obama hồi năm ngoái.

Để tăng thêm sức nặng cho phương án này, Tổng thống Trump có thể tuyên bố rất rõ ràng hiệp định được ký kết giữa Washington và Philippines bao gồm bãi cạn Scarborough và do đó các lực lượng Mỹ sẽ hợp tác với các lực lượng vũ trang Philippines để duy trì an ninh cho toàn bộ lãnh thổ chủ quyền của quốc gia Đông Nam Á này. 

Phương án thứ hai nếu được chính quyền Trump áp dụng không nhiều khả năng có thể đe dọa sự hợp tác của người Trung Quốc với Mỹ trong các lĩnh vực Washington cần sự hỗ trợ của Bắc Kinh, như kiểm soát chương trình tên lửa hạt nhân của Bình Nhưỡng, việc mà ông Trump đã thẳng thừng tuyên bố Mỹ sẽ tự xử Triều Tiên dù có hay không có Trung Quốc.

Phương án thứ ba, Washington có thể đi đến kết luận Mỹ không có lựa chọn nào khác ngoài việc đáp trả hành vi cạnh tranh và chủ nghĩa bành trướng của Trung Quốc bằng việc phát triển một chiến lược cạnh tranh của riêng Washington. Đây có thể sẽ là một cách tiếp cận về mặt dài hạn, bao gồm tổng hợp nhiều biện pháp ngoại giao, thông tin, kinh tế, địa chính trị, nhập cư, luật pháp, quân sự và các biện pháp khác. 

Những biện pháp này sẽ được thay đổi theo thời gian để kiềm tỏa các hành động của Bắc Kinh đồng thời khuyến khích nước này đưa ra những hành vi có trách nhiệm quốc tế, cũng là để bảo vệ lợi ích cốt lõi của Mỹ và các đồng minh.

Tham vọng của Bắc Kinh ở Biển Đông đang buộc chính quyền Trump phải đưa ra những lựa chọn khó nhằn. Và rủi ro cho tất cả các bên ở khu vực Tây Thái Bình Dương là vô cùng lớn.