Tranh cãi về mức độ nguy hiểm của chủng Delta Plus

Mỹ cho rằng Delta Plus là thủ phạm tăng ca nhiễm, tử vong ở Anh, nhưng nhiều chuyên gia nói còn quá sớm để kết luận về độ nguy hiểm của nó.

21:00 21/10/2021

Phát ngôn viên Thủ tướng Anh Boris Johnson ngày 19/10 cho biết nước này sẽ theo dõi chặt chẽ biến chủng Delta Plus "theo mong muốn của mọi người", giữa lúc số ca nhiễm ở nước này tăng mạnh, đồng thời khẳng định London "sẽ không ngần ngại hành động nếu cần thiết".

Trước đó, Scott Gottlieb, cựu ủy viên Cơ quan Quản lý Thực phẩm Mỹ (FDA) dưới thời Donald Trump, ngày 17/10 đăng Twitter kêu gọi "nghiên cứu khẩn cấp" về Delta Plus, nhằm tìm hiểu xem biến chủng này có thể dễ lây nhiễm hơn hay không và liệu nó có thể né tránh hệ miễn dịch Covid-19 của con người ở mức độ nào.

Delta Plus lần đầu được xác định ở Anh, dù được cho là có nguồn gốc từ Ấn Độ, nơi xem đây là "biến chủng đáng quan tâm". Bộ Y tế Ấn Độ giải thích cách phân loại này là do Delta Plus dễ lây truyền và có khả năng chống lại liệu pháp điều trị bằng kháng thể đơn dòng. Tuy nhiên, các nhà quan sát khi đó cho biết còn quá sớm để đưa ra kết luận như vậy.

Biến chủng Delta Plus có nhiều nhánh, trong đó Gottlieb đặc biệt nhấn mạnh tới biến thể AY.4.2. Biến thể này chỉ mới được các nhà virus học theo dõi tiến hóa di truyền của Delta công nhận gần đây, nhưng đã chiếm gần 10% ca nhiễm ở Anh. Tỷ lệ này đang gia tăng nhanh chóng, dù không nhanh như tốc độ lây lan của biến chủng Delta khi xuất hiện ở Anh vào đầu năm nay.

Nhiều nhà quan sát Mỹ cho rằng sự xuất hiện của AY.4.2 là nguyên nhân khiến số ca nhiễm, nhập viện và tử vong ở Anh cao bất thường so với các nước khác ở châu Âu. Anh ngày 18/10 ghi nhận 49.156 ca nhiễm, mức cao nhất kể từ tháng 7. Số ca nhiễm trung bình 7 ngày qua cao hơn 16% so với tuần trước.

Jeffrey Barrett, giám đốc sáng kiến gene Covid-19 tại Viện Wellcome Sanger ở Cambridge và Francois Balloux, giám đốc Viện di truyền học thuộc Đại học London, cho rằng AY.4.2 dường như có khả năng lây truyền cao hơn 10-15% so với Delta, biến chủng gây ra nhiều đợt bùng phát nghiêm trọng trên thế giới trong năm nay.

Nếu bằng chứng sơ bộ được xác nhận, AY.4.2, một trong 45 nhánh phụ của Delta, có thể là chủng nCov dễ lây truyền nhất kể từ khi đại dịch bắt đầu, theo Balloux.

"Nhưng chúng tôi phải cẩn trọng trong giai đoạn này", Balloux nói. "Anh là quốc gia duy nhất ghi nhận xu hướng này và tôi sẽ không loại trừ khả năng ca nhiễm tăng là do yếu tố nhân khẩu học".

Balloux thêm rằng AY.4.2 "nhiều khả năng sẽ được tăng cấp lên biến thể đáng quan tâm", mức độ mà Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) sẽ gán cho nó một cái tên theo hệ thống chữ cái Hy Lạp.

Một nghiên cứu do Viện Nghiên cứu Linh trưởng Leibniz của Đức hồi đầu tháng này cho biết giống như Delta, Delta Plus có thể xâm nhập vào tế bào phổi dễ dàng hơn và có khả năng kháng điều trị. Đặc biệt, Delta Plus dường như có thể chống lại các kháng thể đơn dòng bamlanivimab và etesevimab, giúp ngăn ngừa nguy cơ nhập viện trong một số trường hợp nhiễm nCoV.

Tuy nhiên, Stefan Pohlmann, người đứng đầu đơn vị sinh học nhiễm trùng của Viện Leibniz, nói các loại vaccine hiện nay vẫn đảm bảo khả năng bảo vệ chống lại Delta Plus, đồng nghĩa biến chủng này "không nguy hiểm hơn nhiều so với Delta".

Nghiên cứu chỉ ra việc tiêm kết hợp AstraZeneca và Pfizer "có thể cung cấp khả năng bảo vệ mạnh mẽ" chống lại cả Delta và Delta Plus. Một nghiên cứu khác cho thấy vaccine Covaxin của Ấn Độ hiệu quả với Delta Plus hơn Delta.

Jeffrey Barrett, giám đốc sáng kiến gene Covid-19 tại Viện Wellcome Sanger ở Cambridge, cho rằng dù AY.4.2 "có thể khiến mọi thứ trở nên khó khăn hơn, bản thân nó không phải là nguyên nhân chính dẫn tới số lượng ca nhiễm tăng gần đây ở Anh".

Thay vào đó, giới chuyên gia cho rằng ca nhiễm tăng là do Anh đã bỏ các biện pháp phòng dịch như đeo khẩu trang, giãn cách xã hội và làm việc tại nhà quá nhanh, khi nước này tuyên bố "Ngày Tự do" trước Covid-19.

"Hiện chưa biết các dòng phụ này có làm thay đổi đặc tính của Delta hay không và cũng chưa có bằng chứng thuyết phục nào cho thấy nó nguy hiểm hơn chủng gốc Delta", Amesh A. Adalja, chuyên gia bệnh truyền nhiễm kiêm học giả cấp cao tại Trung tâm An ninh Y tế Johns Hopkins, chia sẻ.

Giới chuyên gia cho rằng virus thường xuyên đột biến và Covid-19 không phải ngoại lệ.

"Chúng ta sẽ thấy các biến thể thường xuyên xuất hiện, nhưng chúng không nhất thiết sẽ nguy hiểm hơn biến chủng Delta", William Schaffner, chuyên gia bệnh truyền nhiễm kiêm giáo sư Trường Y Đại học Vanderbilt, nói.

Tiến sĩ Adalja dự kiến sẽ thêm các dòng mới của Delta xuất hiện, nhưng thêm rằng còn quá sớm để kết luận AY.4.2 có trở thành một biến chủng đáng ngại hay không.

"Tất cả các đột biến đều cần nghiên cứu kỹ lưỡng trước khi chúng tôi có thể nói liệu chúng có nghiêm trọng hay không", ông nói.

Chuyên gia bệnh truyền nhiễm này thêm rằng cách tốt nhất để bảo vệ bản thân trước bất kỳ biến thể nào của nCoV là tiêm vaccine và tiêm mũi nhắc lại nếu đủ điều kiện. Đồng thời, các biện pháp an toàn như đeo khẩu trang ở nơi công cộng cũng rất quan trọng trong bối cảnh thế giới phải tiếp tục sống chung với đại dịch.