Vì sao nhiều người Mỹ làm nhiều nghề để kiếm sống?

Thị trường lao động Mỹ cải thiện mạnh mẽ trong những năm gần đây nhưng nhiều người vẫn làm nhiều nghề cùng một lúc để kiếm sống, một dấu hiệu cho thấy mức lương của người lao động tăng chậm cũng như những thay đổi trong bản chất của nền kinh tế, theo hãng tin Bloomberg.

03:00 07/10/2018

Làm nhiều nghề vì lương thấp, tăng chậm

Một nhân viên làm việc tại trung tâm hoàn thiện đơn hàng của Amazon ở bang New Jersey, Mỹ. Ảnh: AP

Theo số liệu của Bộ Lao động Mỹ, trong tháng 8-2018, số người làm nhiều nghề (hai nghề trở lên) chiếm 5,1% trong tổng lực lượng lao động Mỹ, tương đương 7,9 triệu người dù dù nền kinh tế Mỹ chứng kiến đà phục hồi và tăng trưởng khá mạnh kể từ giữa năm 2009.

Tỷ lệ thất nghiệp hiện nay ở Mỹ đã giảm về mức 3,9%, mức thấp nhất trong gần năm thập niên qua và số việc làm mới được tạo ra mỗi tháng được dự báo đạt mức trung bình 207.000 trong năm nay, cao hơn so với mức trung bình hàng tháng của năm 2017 nhưng mức lương của người lao động tăng rất chậm và các chủ doanh nghiệp cũng chậm tăng phúc lợi cho họ. Đó là nguyên nhân chính khiến người Mỹ phải kiếm sống nhờ vào nhiều công việc cùng lúc.

Trương hợp của Amazon phản ánh tình trạng lương thấp và tăng chậm trong nền kinh tế Mỹ.

Hôm 2-10, trước các chỉ trích trả lương quá thấp cho nhân viên, tập đoàn Amazon thông báo bắt đầu từ năm sau sẽ tăng mức lương tối thiểu lên mức 15 đô la/giờ cho các nhân viên tại Mỹ.

Hiện tại Amazon trả lương cho nhân viên theo nhiều mức khác nhau tùy địa điểm, chẳng hạn mức lương nhân viên nhà kho của Amazon ở TP. Austin, bang Texas, chỉ 10 đô la/giờ.

Hồi tháng 4, Amazon tiết lộ mức lương trung bình của nhân viên Amazon trên toàn cầu đạt mức 28.446 đô la /năm kém hơn rất nhiều so với mức trung 240.430 đô la/năm của nhân viên Facebook.

Mặc dù có danh tiếng là một trong những công ty công nghệ dẫn đầu thế giới, Amazon sử dụng một lực lượng khổng lồ nhân viên lao động chân tay ở các nhà kho và trung tâm phân phối. 28.446 đô la/năm là mức lương trung bình tính cả các mức lương của các nhân sự cấp cao của Amazon. Nếu xét cụ thể, có đến 50% nhân viên Amazon hưởng mức lương chỉ bằng phân nửa con số trung bình nói trên. Một bài báo điều tra đăng trên trang The Intercept hồi tháng 4 cho biết tại bang Arizona, cứ ba nhân viên Amazon lại có một người phải sống nhờ vào phiếu trợ cấp thực phẩm.

Ông Komi Assogba, 58 tuổi, đã gắn bó với hai công việc trong gần 10 năm qua. Ông làm nhân viên khuân vác hàng lý ở khách sạn Crowne Plaza ở TP. Arlington, bang Virginia và làm nhân viên pha chế ở một cửa hàng Starbucks ở Washington. Ông Assogba, vốn là một giáo viên dạy môn hóa học, cho biết ông làm hai công việc trên để nuôi gia đình sau khi chuyển từ Pháp sang Mỹ sinh sống vào năm 2009 vì ông thiếu bằng cấp giáo dục của Mỹ.

Ông nói: “Tôi tìm kiếm cơ hội cho các con tôi. Tôi tự nhủ rằng mình phải hy sinh vì chúng”. Ông nói giờ đây các con ông đã trưởng thành và đang học đại học nhưng ông vẫn chưa nghĩ đến chuyện về hưu. Ông thích bận rộn và quan trọng hơn và các phúc lợi mà ông hưởng được từ công việc. Starbucks hỗ trợ học phí cho các nhân viên và ông đã nộp đơn xin học khóa thạc sĩ giáo dục để ông có thể đi dạy trở lại.

Dylan Williams, 22 tuổi, đang theo học khóa thạc sĩ ngành y tế công đồng ở Đại học  George Washington (Mỹ), kiếm được 475 đô la/tuần trước thuế từ hai công việc lương thấp ở một quán cà phê và một không gian văn phòng làm việc chung ở Washington. Mức thu nhập ít ỏi này giúp anh giảm bớt phần nào chi phí sinh hoạt đắt đỏ ở thủ đô nước Mỹ cũng như giảm gánh nặng vay vốn học tập.

Nền kinh tế tự do tạo nhiều cơ hội việc làm

Các nhà kinh tế chỉ ra rằng những xu hướng mới trên trường lao động bao gồm nền kinh tế làm việc tự do (gig economy), cũng khuyến khích người lao động làm việc nhiều nghề có giờ giấc linh động hơn thay vì trung thành chỉ với một công ty.

Ryan Sweet, Giám đốc bộ phận nghiên cứu tiền tệ ở Công ty Moody’s Analytics, đơn vị thành viên của hãng xếp hạng tín dụng toàn cầu Moody’s, cho biết mức tăng lương cho người động “không đủ mạnh”, trong khi các thước đo khác của  thị trường lao động mạnh thực sự mạnh mẽ, tạo ra nhiều cơ hội việc làm. Có nhiều chỉ số cho thấy thị trường lao động Mỹ đang thắt chặt. Chẳng hạn, trong tháng 7-2018, số công việc cần tuyển dụng vượt xa ở mức kỷ lục so với số người thất nghiệp.

Thông thường, tỷ lệ người lao động làm nhiều nghề suy giảm sẽ được xem là dấu hiệu tốt vì điều này có nghĩa là có nhiều người đã chuyển sang làm các công việc dài hạn với phúc lợi và giờ giấc làm việc tốt hơn.

Tuy nhiên, theo Sweet, dữ liệu của Bộ Lao động về tỷ lệ người lao động làm nhiều nghề có thể phản ánh sự thay đổi bản chất của nền kinh tế và nhân khẩu học.

Ông cho rằng những người lao động trẻ, thường có xu hướng thích kiểm soát thời gian của họ, có thể thấy hấp dẫn trước phương án làm nhiều công việc theo giờ giấc linh động.

Nền kinh tế làm việc làm việc tự do tạo ra nhiều cơ hội để người lao động có thể làm nhiều việc. Chẳng hạn, ngoài công việc chính thường ngày, người lao động có thể tranh thủ kiếm thêm sau khi tan việc bằng nghề tài xế cho các công ty gọi xe.

Ryan Sweet cho biết khi thị trường lao động khởi sắc và mức lương tăng nhanh, mọi người sẽ có ít động lực để làm nhiều hơn một công việc. Song hiện nay, nhu cầu săn lùng nhân tài đang khuyến khích những người lao động có trình độ chuyên môn cao làm thêm việc phù hợp với sở thích và giờ giấc của họ. Ryan Sweet cho biết ngoài công việc chính tại Moody’s Analytics, ông còn dạy môn kinh tế vĩ mô ở Đại học West Chester ở bang Pennsylvania (Mỹ) một đêm mỗi tuần trong tám năm qua.