Vụ bé 3 tuổi gây cháy chung cư Mỹ: để trẻ nghịch lửa là tội hình sự

Pháp luật Mỹ xử lý vụ này gồm hai phần: hình sự và dân sự, bà mẹ có thể bị truy tố vì lơ là trông con.

21:30 02/01/2018

Ngày 29/12 các quan chức thành phố New York, Mỹ cho biết một cậu bé ba tuổi nghịch lửa trên bếp, làm bùng lên đám cháy ở tòa nhà 5 tầng, làm 12 người chết. Luật sư Khanh, hiện làm việc tại Mỹ chia sẻ với độc giả VnExpress bài viết về pháp lý quanh vụ việc này.

Xin nói thêm là trong các vụ án ở Mỹ, hình sự và dân sự sẽ tách làm hai vụ án riêng biệt. Ví dụ như trong vụ OJ Simpson bị cáo buộc giết người vợ cũ, Simpson bị bắt và đưa ra toà với tội danh giết người. Mặt khác thì người thân của nạn nhân cũng kiện Simpson đòi tiền bồi thường do cái chết của nạn nhân gây ra.

Trong đám cháy ở trên thì người mẹ sẽ bị nhắm tới trước. Bé đã nghịch lửa trong bếp mà bà mẹ không trông coi dù bà ở gần đó. Tội mà bà mẹ có khả năng bị truy tố lớn nhất là tội làm nguy hiểm cho trẻ em. Để cho một trẻ ba tuổi nghịch lửa trong khi mình là mẹ và có trách nhiệm trông coi là tội hình sự, nó có thể gây nguy hiểm cho chính em bé.

Toà nhà bị kiểm tra và có 6 vi phạm. Không rõ là các vi phạm này như thế nào nhưng khả năng lớn là chủ toà nhà sẽ chỉ bị phạt hành chính. Các tội vi phạm quy định phòng cháy chữa cháy thường không phải là tội hình phải ra toà. Hơn nữa nếu các vi phạm đó không trực tiếp gây ra chết người hay thương vong thì khả năng lớn là không phải bị truy cứu trách nhiệm hình sự vì các vi phạm

Các trách nhiệm dân sự thì khác. Người bị nhắm tới trong quá trình bồi thường sẽ là chủ nhà, chính xác hơn thì là hãng bảo hiểm của chủ nhà. Các căn nhà ở Mỹ đa phần là có mua bảo hiểm, các căn nhà cho thuê hay chung cư bắt buộc phải có bảo hiểm. Những nạn nhân sẽ kiện chủ nhà hay hãng bảo hiểm và đây sẽ là nguồn đền bù lớn nhất.

Người mẹ của bé nghịch lửa cũng có khả năng sẽ bị kiện. Bà đã sơ suất nghiêm trọng gây ra thương vong chết chóc cho các cư dân trong toà nhà, một lý do phổ biến để kiện tụng. Tuỳ vào tài sản của bà mà người ta sẽ kiện hay không. Người giàu thì sẽ bị kiện còn nghèo rớt mồng tơi thì sẽ không bị kiện.

Bé ba tuổi thì không phải chịu trách nhiệm hình sự và cũng không chịu trách nhiệm dân sự. Bố mẹ của trẻ thì có thể phải chịu trách nhiệm dân sự liên đới, nhưng cháu bé dưới 7 tuổi thì được cho là không thể sơ suất gì cả và người gặp nạn không thể kiện bé rồi đòi ba mẹ bồi thường. Họ chỉ có thể kiện bà mẹ đang có trách nhiệm trông con mà lại lơ là nhiệm vụ.

Các vụ tai nạn và các vụ án ở Mỹ thường được chia tách rạch ròi giữa hai phần hình sự và dân sự. Trong luật hình sự, bị cáo phải bị chứng minh là có tội "hơn mức có thể nghi ngờ", tức là khoảng 75% khả năng là có tội. Còn trong dân sự thì bên nguyên phải chứng minh với khả năng 51% là bên bị có trách nhiệm. Vì vậy cũng một vụ việc mà phải chia ra làm hai phần để tố tụng riêng.

Vụ án của Simpson nói trên là vụ án nổi tiếng nhất cho sự phân chia này. Trong phiên hình sự, Simpson được trắng án bởi vì bồi thẩm đoàn cho rằng bên công tố không đủ bằng chứng "hơn mức có thể nghi ngờ". Trong phiên dân sự thì Simpson thua và phải bồi thường cho cái chết của nạn nhân. Trong trường luật, chúng tôi nói với nhau là vụ Simpson thì bằng chứng cho thấy 60% khả năng là ông ấy giết người. 60% thì đủ để bồi thường dân sự nhưng không đủ để kết án hình sự.