WHO cảnh báo vấn nạn thuốc giả tràn lan, làm thế nào để phân biệt?

“Tình trạng thuốc giả ảnh hưởng hầu hết đến các nước đang phát triển và kém phát triển. Có thể có khoảng 72.000-169.000 trẻ em tử vong do viêm phổi mỗi năm vì thuốc giả” – Theo Tổng Giám đốc Tổ chức Y tế Thế giới (WHO).

11:00 08/12/2017

Mới đây Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) đưa ra công bố về tình hình thuốc giả tại các nước đang và kém phát triển. Theo đó, các chuyên gia đã xem xét 100 nghiên cứu liên quan đến 48.000 loại thuốc. Thuốc được dùng chữa bệnh sốt rét và các bệnh liên quan đến nhiễm trùng chiếm đến gần 65% số thuốc giả.

Thuốc giả còn có thể làm hơn 116.000 người chết vì sốt rét ở châu Phi, theo như nghiên cứu thuộc ĐH Edinburgh và Trường Y tế Vệ sinh và Nhiệt đới London (Anh).

“Hãy tưởng tượng một người mẹ phải từ bỏ thực phẩm hoặc các nhu cầu cơ bản nhất để trả tiền điều trị cho con. Họ không thể nhận ra rằng thuốc điều trị cho con họ là thuốc giả, không đủ tiêu chuẩn. Và cuối cùng là con họ chết. Điều này không thể chấp nhận được” – Tổng Giám đốc WHO Tedros Adhanom Ghebreyesus nhấn mạnh.

Năm 2013, WHO đã xây dựng một hệ thống giám sát tình nguyện toàn cầu cho thuốc giả và kém chất lượng. Sau đó họ nhận được báo cáo về khoảng 1.500 loại thuốc bao gồm thuốc chữa bệnh tim, tiểu đường, vô sinh, tâm lý và ung thư… có vấn đề về chất lượng.

Bên cạnh đó, WHO cũng nhận được báo cáo về vắc-xin giả được dùng cho bệnh sốt vàng da và viêm màng não. Cuối năm 2013,  tại Pakistan có tổng cộng 60 người đã  tử vong thuốc ho giả.

WHO cho biết những trường hợp thuốc giả mà tổ chức này biết chỉ là phần nổi của tảng băng chìm vì nó đã bị che giấu quá tinh vi. Theo tổ chức này, các nước đang dùng khoảng 30 tỉ USD mỗi năm để mua thuốc giả, thuốc kém chất lượng.

Thế nào là thuốc giả?

WHO đã đưa ra định nghĩa về thuốc giả như sau: “Thuốc giả là sản phẩm được gắn nhãn hiệu sai một cách gian dối và có chủ đích về đặc tính hoặc nguồn gốc. Thuốc giả có thể bao gồm sản phẩm đúng hoặc sai hoạt chất, không có hoạt chất hoặc không đủ hàm lượng hoạt chất hoặc với bao bì giả”.

Thuốc giả có thể chia thành 6 loại có liên quan đến hình thức giả mạo và mức độ giả mạo của chúng như:

• Sản phẩm không có hoạt chất chữa bệnh.
• Sản phẩm có hàm lượng hoạt chất chữa bệnh không đúng.
• Sản phẩm có hoạt chất sai.
• Sản phẩm có lượng hoạt chất chữa bệnh đúng nhưng có bao bì giả nhái lại sản phẩm nguyên bản (mạo danh nhà sản xuất/nước sản xuất, xuất xứ thuốc thật bị làm giả).
• Sản phẩm có nồng độ hoạt chất không tinh khiết.
• Sản phẩm nhiễm bẩn chứa độc chất đến mức nguy hiểm.

Khi kỹ thuật công nghệ càng phát triển thì tình trạng thuốc giả càng phổ biến. Bên cạnh các thuốc giả không chứa dược chất hoặc có chứa nhưng không đủ hàm lượng gây hại cho người dùng thuốc là chính, còn có thuốc giả được sản xuất ra các sản phẩm tương tự một cách tinh vi, giống y thuốc thật mà mắt thường rất khó phân biệt được.

Thuốc thường bị làm giả là thuốc thuộc loại nổi tiếng và đang được tiêu thụ số lượng lớn như thuốc trị rối loạn cương ở nam giới là thuốc Viagra hay Cialis. Nhưng các thuốc thuộc loại lâu đời trị các bệnh xã hội và cũng được tiêu thụ với số lượng rất lớn như thuốc trị sốt rét, thuốc kháng lao… cũng bị làm giả.

Lời khuyên cho người dùng thuốc

Theo các chuyên gia, rất nhiều trường hợp thuốc giả có thể bị phát hiện ra khi so sánh với thuốc thật, từ độ tinh xảo trên bao bì, vỉ thuốc đến các thông tin như tên thuốc, hạn sử dụng, số lô…

Để nhận biết được hàng chính hãng hay hàng giả, bạn cũng có thể làm theo các bước dưới đây:

Gỡ bỏ nhãn trên hộp thuốc, bạn sẽ nhìn thấy một mã xác minh là một dãy gồm 15 ký tự. Xác minh sản phẩm bằng 1 trong 2 cách sau:

Cách 1: Xác minh qua tin nhắn: Bạn soạn tin Mã xác minh gửi đến số 8069, tổng đài sẽ trả về 1 tin nhắn thông báo sản phẩm là hàng chính hãng hay không.

Cách này chỉ được áp dụng tại Việt Nam, tin nhắn chỉ xác nhận 1 lần duy nhất, nếu tổng đài gửi về thêm 1 tin nhắn thì sẽ là 1 hướng dẫn khác. Nếu bạn ở bên ngoài lãnh thổ Việt Nam thì có thể sử dụng dịch vụ xác minh trực tuyến dưới đây.

Cách 2: Xác minh trực tuyến: Truy cập vào website http://h.k16w.com/pfzviet. Nhập mã xác minh và nhấn phím “validate”, hệ thống sẽ kiểm tra và thông báo kết quả ngay sau đó.

Trên đây là cách giúp bạn nhận biết đươc thuốc giả. Để tránh mua phải thuốc giả, bạn nên mua thuốc ở những cửa hàng lớn, có ghi số cấp phép trên biển hiệu. Khi mua hàng nên xem xét kỹ bao bì, hạn sử dụng.

Cao Sơn