Giá xăng California: $4 một gallon và hơn thế nữa?

Hiện nay, giá xăng hạng thường (87) đã lên đến hơn $3.50 mỗi gallon tại hầu hết các thành phố lớn ở California. Đó là báo hiệu giá xăng sẽ còn lên cao hơn nữa trong mùa Hè sắp tới với dầu thô ở mức trên $75 một thùng.

03:30 09/05/2018

Hôm 30 Tháng Tư, một gallon xăng 87 giá $3.64 ở San Diego, $3.65 ở Los Angeles và $3.71 ở San Francisco. Những khu vực duyên hải gần 3 thành phố này cũng có giá trên $3.50/gallon – Santa Barbara $3.70, San Jose $3.64, Orange County $3.62.

Nhiều chuyên gia năng lượng dự doán giá xăng sẽ lên tới $4/gallon vào mùa Hè là mùa mà người ta lái xe đi nhiều nhất.

Xăng đắt tất nhiên có tác động nặng đến tầng lớp trung lưu và thu nhập thấp, mỗi tháng phải chi thêm hàng trăm đô la, đặc biệt là những người phải lái xe đi làm xa hàng ngày.

Tờ USA Today cho rằng nhiên liệu ở California đắt có thể là “the canary in a coal mine,” dấu hiệu cảnh báo sớm cho thấy một điều nguy hiểm nào đấy đang đến gần cho nền kinh tế Mỹ. (Thành ngữ bắt nguồn từ việc các thợ mỏ ở phương Tây xưa kia dùng phương pháp mang một lồng chim hoàng yến – canary – xuống mỏ than. Khi lượng khí độc trong hầm vượt quá nồng độ an toàn thì con chim hoàng yến sẽ chết trước, giúp thợ mỏ nhận ra nguy hiểm và kịp thời rút ra khỏi hầm).

Tờ Sacramento Bee nói, giá $4 một gallon xăng không thấy ở tiểu bang California kể từ mùa Hè năm 2014 nhưng nay là chuyện sắp đến gần. Và không chỉ California, trên toàn quốc giá xăng đang lên cao nhất kể từ năm 2015.

Hãng theo dõi giá xăng GasBuddy cho biết giá mỗi gallon xăng nếu giá $3.54 ở California, đắt hơn 17 cents so với tháng trước và 54 cents so với một năm trước. GasBuddy là công ty kỹ thuật ở Boston vận hành các trang mạng và apps cho điện thoại smartphone, cung cấp giá cả tức thời ở 140,000 cây xăng tại Mỹ, Canada và Australia.

Patrick DeHaan, phân tích gia của GasBuddy giải thích rằng mấy tuần trước giá xăng không thay đổi do thị trường lo ngại có chiến tranh mậu dịch giữa Mỹ và Trung Quốc khiến cho giá dầu thô chỉ lên chậm. Nhưng từ một tuần qua tình hình biến chuyển, mà theo DeHaan là vì Syria. Ngay sau khi Tổng Thống Donald Trump gởi đi tweet “Phi đạn đang tới Syria” thì giá dầu thô tăng vọt lên $67 một thùng. Từ Tháng Chín năm 2015 mỗi thùng dầu thô chỉ quanh quẩn ở mức giá $48.

Tuy nhiên DeHaan nói rằng Syria không phải là yếu tố duy nhất, còn phải kể tới tác động của OPEC, tổ chức các quốc gia xuất cảng dầu lửa. Năm ngoái OPEC cắt giảm 1.8 triệu thùng trong sản lượng 500,000 thùng mỗi ngày, và kho dầu lửa của Mỹ ở mức thấp hơn nhiều so với một năm trước. Nhưng dầu thô lên giá trên thị trường thế giới  cũng làm các nhà sản xuất ở Mỹ tăng gia xuất cảng và kho dầu Mỹ càng giảm nhanh hơn mức bổ sung.

Giá xăng California thuộc trong số ba tiểu bang đắt nhất, chỉ kém Hawaii và ngang Alaska. Thuế xăng Pennsylvania $0.78 mỗi gallon nhưng giá ở các cây xăng rẻ hơn California khoảng 30 cents. Giá xăng tại California đắt khoảng 30% hơn giá trung bình toàn quốc hiện nay là $2.81/gallon. Lý do xăng California đắt trước hết là do thuế; thuế xăng ở California, bao gồm thuế liên bang, tiểu bang, địa phương và những phụ khoản khác là $0.72 một gallon, thuộc hạng cao nhất trên toàn quốc.

Mặt khác  California cũng có những đòi hỏi khó khăn hơn như định mức cao nhất về “xăng sạch,” mức carbon thấp, phụ phí cho chương trình hạn chế khí thải “cap-and-trade program.” Kinh tế gia Soverin Borenstein, đại học UC Berkeley, cho rằng các hãng lọc dầu có thể hưởng lợi ở một số những đòi hỏi khắt khe ấy, ông không biết là bao nhiêu nhưng “có thể do từ những ràng buộc trong dây chuyền cung cấp.”

Cuối năm 2014, Ủy Ban Năng Lượng California đề nghị Giáo Sư Borenstein và 4 chuyên gia khác của Ủy Ban Tư Vấn Thị Trường Dầu Lửa nghiên cứu xem vì sao giá xăng California quá đắt. Nhưng chỉ ít lâu sau, khi nhóm 5 người mới bắt đầu làm việc, một vụ nổ tại xưởng lọc dầu của Exxon Mobile ở Torrance, Tháng Hai 2015, làm đảo lộn thị trường xăng dầu California và giá xăng tăng vọt.

Nhóm 5 người đã dự đoán xăng luôn luôn lên giá khi cung cấp bị gián đoạn bất ngờ. Nhưng họ không nghĩ là giá tiếp tục cao cho đến nhiều tháng sau khi sản xuất của xưởng lọc dầu đã trở lại bình thường. Giáo sư Borenstein nói rằng giá xăng vẫn cao hơn trước khi xảy ra vụ nổ và “câu hỏi là điều gì đã thay đổi?”

Ủy Ban Năng Lượng tới Tháng Chín năm ngoái đưa ra một bản báo cáo với kết luận rằng: “Còn cần phải nghiên cứu thêm để xác định xem có phải các đại công ty dầu lửa đã thông đồng để hạn chế cung cấp và do đó xăng lên giá; hay những yếu tố khác như phí tổn vận chuyển và chi phí lọc dầu là nguyên nhân.”

Trở lại tình hình giá xăng ở California hiện nay. Hàng năm, từ giữa Tháng Hai là thời điểm giá xăng bắt đầu tăng. Đó là lúc các xưởng lọc dầu bắt đầu công tác tu bổ để chuẩn bị sản lượng cao hơn và thích ứng nhu cầu đòi hỏi vào mùa Hè.

Kinh tế California tương đối đang tốt đẹp và dân chúng bắt đầu đi lại nhiều, sớm hơn bình thường là từ mùa Hè nên mức tiêu thụ xăng đã tăng cao. Michael Blasky, nhân viên AAA Bắc California, cho biết nhu cầu xăng trong Tháng Ba rất lớn và nếu tình hình đó tiếp tục, giá xăng sẽ còn lên nhiều nữa.

Theo Blasky, “Từ ít năm gần đây, thời điểm xăng bắt đầu đắt nhất là giữa Tháng Năm bây giờ đã gần tới. Năm nay dự đoán sẽ còn kéo dài tới Lễ Lao Động (Tháng Chín) và nhiều người nghĩ là có thể tới $5/gallon tại một ít nơi ở California.”