Hệ quả nếu Trump can thiệp vụ xử giám đốc Huawei Mạnh Vãn Chu

Tổng thống Mỹ có khả năng gây suy yếu pháp quyền và làm người dân mất niềm tin vào hệ thống xét xử nếu can thiệp vụ Mạnh Vãn Chu.

02:00 02/02/2019

Tổng thống Mỹ Donald Trump. Ảnh: Reuters.

Chờ đợi phía trước giám đốc tài chính tập đoàn viễn thông Huawei Mạnh Vãn Chu là một cuộc chiến dài hơi khi bà đang đấu tranh để chống lại việc bị dẫn độ từ Canada sang Mỹ. Giới phân tích nhận định quá trình này có thể trở nên phức tạp hơn nếu có sự can thiệp của Tổng thống Mỹ Donald Trump, theo South China Morning Post.

Mạnh hôm 29/1 xuất hiện chớp nhoáng trước tòa án tối cao British Colombia ở Vancouver. Thẩm phán William Ehrcke, người đồng ý yêu cầu bảo lãnh tại ngoại của Mạnh hồi tháng trước, tuyên bố lùi phiên tòa dẫn độ bà sang tháng ba, muộn hơn một tháng so với dự kiến, nhằm có thêm thời gian xem xét bằng chứng trong vụ án.

Mạnh Vãn Chu, con gái người sáng lập Huawei Nhậm Chính Phi, bị bắt tại Canada hồi tháng 12/2018 theo yêu cầu của Mỹ. Washington hôm 28/1 nộp đơn truy tố Huawei, hai công ty chi nhánh và Mạnh lên tòa án ở New York với 13 tội danh, bao gồm gian lận và vi phạm lệnh trừng phạt Iran.

Trong quá khứ, Canada đã thông qua 90% yêu cầu dẫn độ nhưng lần này, mọi chuyện có thể sẽ khác bởi cuộc chiến thương mại Mỹ - Trung.

Giới chức ở Washington đã phủ nhận việc các cáo buộc đối với Mạnh có liên quan tới cuộc chiến thương mại Mỹ - Trung và những cuộc thảo luận thương mại cấp cao giữa hai bên đang diễn ra.

Phó thủ tướng Trung Quốc Lưu Hạc đã tới thủ đô nước Mỹ để cố gắng giải quyết những căng thẳng thương mại trước khi thỏa thuận đình chiến kết thúc vào ngày 1/3.

Dù các quan chức cấp cao Mỹ, như Bộ trưởng Thương mại Wilbur Ross, phủ nhận, theo giới chuyên gia vụ bắt giám đốc tài chính Huawei và đàm phán thương mại Mỹ - Trung rõ ràng có mối liên hệ với nhau, đặc biệt khi Tổng thống Mỹ Donald Trump hồi tháng 12 năm ngoái cho biết ông "chắc chắn sẽ can thiệp" vào vụ Mạnh Vãn Chu nếu cảm thấy cần và nếu nó giúp bảo đảm cho một thỏa thuận thương mại với Trung Quốc. Song giới quan sát lưu ý rằng Tổng thống Trump sẽ rất khó can thiệp, nếu có, hành động này sẽ gây ảnh hưởng tới tính độc lập của hệ thống tư pháp Mỹ và Canada.

Scott Kennedy, chuyên gia về Trung Quốc tại Trung tâm Nghiên cứu Chiến lược và Quốc tế, trụ sở Washington, cho rằng nếu Trump muốn tham gia, cơ hội sẽ không còn ngay sau khi Mỹ hoàn thành các thủ tục yêu cầu dẫn độ Mạnh. "Vụ này sẽ được xử lý bởi cơ quan tư pháp cùng các luật sư ở cả hai bên và có rất ít không gian để những tiếng nói bên ngoài can thiệp", ông nhận xét.

Chuyên gia luật thương mại quốc tế đến từ Trường Luật Harvard Mark Wu đánh giá vì các cáo buộc hình sự đối với Huawei và Mạnh do Bộ Tư pháp giám sát, Trump vẫn có khả năng can thiệp thông qua quyền Bộ trưởng Tư pháp Matt Whitaker.

"Tuy nhiên, Trump nên hết sức thận trọng nếu làm vậy và tránh có những động thái làm suy yếu pháp quyền", Wu nói. "Mọi nhận thức cho rằng việc bắt Mạnh là nhằm tạo đòn bẩy chính trị cho những cuộc thảo luận thương mại sắp tới đều có thể ảnh hưởng tới sự thành công của những phiên điều trần dẫn độ đang diễn ra tại tòa án Canada".

Yêu cầu dẫn độ có thể bị từ chối nếu sự việc "có động cơ chính trị hay vì mục đích khác lớn hơn", theo Gary Botting, luật sư tại Vancouver đang cố vấn cho đội ngũ pháp lý của Mạnh.

Botting cho hay Canada có thể khước từ yêu cầu dẫn độ nếu các cáo buộc đối với Mạnh không bị coi là tội ở nước này. Tòa án Canada chỉ có thể thông qua yêu cầu dẫn độ nếu Mạnh được chứng minh là đã vi phạm cả luật hình sự Mỹ lẫn Canada.

"Cáo buộc vi phạm lệnh trừng phạt của Mỹ đối với Iran không vi phạm luật Canada. Không có luật tương tự ở Canada", Botting nói.

Mạnh Vãn Chu rời nhà tới trình diện tòa án ở Vancouver hôm 29/1. Ảnh: Canadian Press.

Joe Campbell, cựu phó giám đốc Cục Điều tra Liên bang Mỹ (FBI), hiện là giám đốc công ty tư vấn Navigant, trụ sở Chicago, nhận định rất khó dự đoán Trump sẽ làm gì nhưng hành động can thiệp quy trình tư pháp sẽ làm suy yếu pháp quyền và khiến người dân mất niềm tin vào toàn bộ hệ thống.

"Nó sẽ gửi đi thông điệp sai trái tới tội phạm rằng nếu họ có các mối quan hệ tốt và liên quan đến một bối cảnh chính trị phù hợp, họ có thể trốn tránh công lý", ông nhấn mạnh.

Leo Peng, trưởng đại diện văn phòng ở Bắc Kinh của công ty luật Garvey Schubert Barer, cho biết có thể mất vài năm để một yêu cầu dẫn độ được tòa án Canada thông qua và quyết định phụ thuộc vào nội dụng của các cáo buộc.

"Ai biết chuyện gì sẽ xảy ra trong những năm tới", Leo nói. "Bà Mạnh có lẽ sẽ bị hạn chế đi lại tự do một thời gian nữa".

Nguồn: Vnexpress.net